Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/415-980/14-8/MG
z 19 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 10 grudnia 2014 r. (data wpływu 15 grudnia 2015 r.) oraz w uzupełnieniu z dnia 16 marca 2015 r. (data nadania 17 marca 2015 r., data wpływu 19 marca 2015 r.) na wezwanie tut. organu z dnia 10 marca 2015 r. (data nadania 10 marca 2015 r., data doręczenia 12 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ciążących na Spółce obowiązków informacyjnych związanych z niedochodzeniem zapłaty długu od niektórych dłużników (pytanie Nr 2 wniosku) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznychw zakresie ciążących na Spółce obowiązków informacyjnych związanych z niedochodzeniem zapłaty długu od niektórych dłużników oraz zmianą podmiotową po stronie dłużników związaną z przejęciem długu lub poręczenia (pytanie Nr 2 wniosku).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej: Bank) w ramach prowadzonej działalności bankowej prowadzi wewnętrzną politykę zarządzania wierzytelnościami trudnymi. Jednym z podstawowych elementów tej polityki jest postępowanie restrukturyzacyjne, rozumiane jako ogół czynności faktycznych i prawnych, modyfikujących warunki spłaty zadłużenia przez dłużnika, w celu odzyskania jak największej części wierzytelności Banku.

W przypadku osób fizycznych, restrukturyzacja ich zadłużenia następuje najczęściej poprzez zawarcie z zadłużonym Klientem tzw. umowy restrukturyzacyjnej m.in. w formie przewidującej redukcję całości lub części zadłużenia. Redukcja całości lub części wierzytelności może obejmować zarówno kwotę główną kredytu (pożyczki), jak i naliczone odsetki zwykłe bądź odsetki przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań.

Podejmując określone działania restrukturyzacyjne wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej Bank działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Dłużnikami w rozumieniu przepisów postępowania restrukturyzacyjnego są:

1. kredytobiorca, pożyczkobiorca - dłużnik główny, tj. Klient, z którym Bank zawarł umowę, z której wynika dług podlegający spłacie, będący beneficjentem środków pieniężnych otrzymanych z tytułu umowy kredytu bądź pożyczki,
2. poręczyciel - osoba, która zobowiązała się umownie do spłaty długu, nie będąca kredytobiorcą, pożyczkobiorcą, tzn. nie będąca beneficjentem środków pieniężnych otrzymanych z tytułu umowy kredytu, pożyczki.
   
   

Jeżeli Bank udziela kredytu (pożyczki) większej grupie osób wówczas staja się oni współkredytobiorcami (współpożyczkobiorcami).

Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż w przedmiotowym stanie faktycznym, odpowiedzialność dłużników z tytułu zaciągniętego przez nich kredytu (pożyczki) ma charakter solidarny (w rozumieniu art. 366 Kodeksu cywilnego), o ile nie zostało to inaczej uregulowane w treści umowy kredytu (pożyczki).

Redukcja zadłużenia wobec dłużnika (dłużników) występuje w różnorodnej postaci, uzależnionej od okoliczności związanych z procesem zarządzania daną wierzytelnością. Są to sytuacje, w których Bank uwzględniając indywidualną sytuację poszczególnych dłużników oraz ich aktywność w regulowaniu zadłużenia, zwalnia z obowiązku zapłaty odpowiednio całości lub części długu z tytułu udzielonego kredytu (pożyczki):

• wszystkich kredytobiorców (pożyczkobiorców), rezygnując definitywnie z dochodzenia spłaty całości lub części długu, a w konsekwencji również zaprzestając dochodzenia całości lub części długu od poręczycieli,
  

• tylko niektórych kredytobiorców (pożyczkobiorców) lub niektórych poręczycieli, od których imiennie zaprzestaje dochodzić długu, nie zmieniając przy tym kwoty długu i dochodząc go od pozostałych dłużników,
  

• dotychczasowego kredytobiorcę (pożyczkobiorcę) albo dotychczasowego poręczyciela, w wyniku zmiany podmiotowej po stronie tego dłużnika (przejęcie długu, przejęcie poręczenia).
  
  
  

Bank decydując się na rezygnację z dochodzenia wierzytelności w stosunku do konkretnych dłużników, co do zasady, nie posiada wiedzy w zakresie treści stosunku zobowiązaniowego łączącego tych dłużników lub dotychczasowego dłużnika z podmiotem wstępującym w jego miejsce oraz o wynikających z niego wzajemnych rozliczeniach pomiędzy dłużnikami.

Umowa restrukturyzacyjna zawierana jest w formie zwolnienia z długu, o którym mowa w art. 508 Kodeksu cywilnego, bądź też przejęcia długu, którego znamiona określa art. 519 Kodeksu cywilnego. Wnioskodawca z tytułu dokonywanej na rzecz osób fizycznych redukcji zadłużenia sporządza informację PIT-8C i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazuje ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Bank stosuje się w powyższym zakresie do indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 15 lutego 2008 r. (nr IPPB2/415-342/07-04/AK), wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Mając na uwadze opisany powyżej proces restrukturyzacji zadłużenia osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, Wnioskodawca powziął wątpliwości, co do zasadności wystawiania informacji PIT-8C w pewnych sytuacjach.

Przedmiotowy wniosek obarczony był brakami formalnymi, w związku z tym pismem z dnia 10 marca 2015 r. Nr IPPB2/415-980/14-4/MG, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego poprzez wskazanie:

• jaka jest podstawa cywilnoprawna niedochodzenia zapłaty długu od niektórych dłużników, gdy równowartość długu nie ulega zmniejszeniu i będzie on dochodzony od pozostałych dłużników, o czym stanowi pytanie Nr 2 wniosku, tj. czy Wnioskodawca dokonuje umorzenia długu tym dłużnikom, czy też następuje zwolnienie z długu, czy może następuje zmiana stosunków zobowiązaniowych, czy nadal się kredytobiorcami?

Wnioskodawca uzupełnił braki formalne wniosku w ustawowym terminie, pismem z dnia 16 marca 2015 r. (data nadania 17 marca 2015 r., data wpływu 19 marca 2015 r.), w którym wyjaśnił, że w sytuacji podjęcia decyzji o niedochodzeniu zapłaty długu od niektórych dłużników, o której mowa w pytaniu Nr 2 wniosku z dnia 10 grudnia 2014 r, zastosowanie znajduje przepis art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Zgodnie z tą regulacją, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Mając na uwadze powyższe należy podkreślić, iż pytanie Nr 2 wniosku z dnia 10 grudnia 2014 r. dotyczy sytuacji, w której Bank decydując się na rezygnację z dochodzenia wierzytelności w stosunku do niektórych dłużników, co do zasady, nie posiada wiedzy w zakresie treści stosunku zobowiązaniowego łączącego zwalnianych z długu dłużników z pozostałymi dłużnikami oraz o wynikających z tego stosunku wzajemnych rozliczeniach.

Stanowisko uznające, iż podjęcie przez Bank decyzji o niedochodzeniu zapłaty długu od niektórych dłużników determinuje powstanie po ich stronie przychodu, może prowadzić do co najmniej dwukrotnego opodatkowania tego samego świadczenia. Gdyż w sytuacji, w której Bank w następnej kolejności zdecydowałby się na redukcję zadłużenia, tym razem przykładowo wobec wszystkich kredytobiorców (pożyczkobiorców), dochodziłoby do ponownego opodatkowania tej samej kwoty zadłużenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w sytuacji, w której Bank redukuje (umarza) zadłużenie (częściowo lub całkowicie) w sposób, który wiąże się z definitywnym odstąpieniem od żądania jego spłaty od wszystkich dłużników, Bank udziela świadczenia stanowiącego przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, podlegający ujęciu w informacji PIT-8C:
   1. wyłącznie u dłużników będących uprzednio beneficjentami środków pieniężnych otrzymanych z tytułu umowy kredytu, pożyczki (tj. kredytobiorców, pożyczkobiorców)?
      
   2. w proporcji do udziału w długu, wynikającej z umowy kredytu (pożyczki), a w przypadku braku takiego ustalenia w umowie, w proporcji wynikającej z równego podziału kwoty zredukowanego (umorzonego) długu na liczbę kredytobiorców (pożyczkobiorców)?
2. Czy w sytuacji, w której Bank indywidualnie decyduje o niedochodzeniu zapłaty długu od niektórych dłużników, lecz równocześnie wartość długu nie ulega zmniejszeniu i będzie on dochodzony od pozostałych dłużników, można uznać, że Bank w rzeczywistości udziela tym dłużnikom świadczenia, stanowiącego trwałe przysporzenie w ich majątku, podlegającego ujęciu w informacji PIT-8C, niezależnie od faktu istnienia stosunków zobowiązaniowych pomiędzy dłużnikami, które w sposób definitywny ukształtują się w związku z decyzją Banku?
   
3. Czy w przypadku zmiany podmiotowej po stronie dłużników związanej z przejęciem długu lub poręczenia, w przypadku, gdy równocześnie wartość długu nie ulega zmniejszeniu i będzie on dochodzony od aktualnych (nowych) dłużników, można uznać, że Bank w rzeczywistości udziela świadczenia, stanowiącego trwałe przysporzenie dla ich majątku, podlegającego ujęciu w informacji PIT-8C, wystawionej na rzecz dotychczasowych dłużników (odstępujących od długu), niezależnie od faktu istnienia stosunków zobowiązaniowych pomiędzy dłużnikami, które w sposób definitywny ukształtują się w związku z decyzją Banku?
   
   

Interpretacja indywidualna wydana została w zakresie pytania Nr 2 wniosku. W odniesieniu do pytania Nr 1 i Nr 3 zostały wydane odrębne interpretacje indywidualne.

Zdaniem Wnioskodawcy,

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm., dalej: UPDOF), przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Poprzez „inne nieodpłatne świadczenia” należy rozumieć wszelkiego rodzaju świadczenia, które są dokonywane bez pobrania jakiejkolwiek odpłatności. Wartość pieniężną „innych nieodpłatnych świadczeń” określa się na podstawie zasad określonych w art. 11 ust. 2, 2a i 2b UPODE.

Orzecznictwo sądów administracyjnych w zakresie definiowania nieodpłatnych świadczeń (m.in. wyrok NSA z dnia 29 października 1999 r., sygn. I SA/Gd 1290/98), wskazuje, iż przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy.

Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 UPDOF stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 UPDOF, uważa się w szczególności m.in. nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 UPDOF oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Natomiast w świetle zapisu art. 42a UPDOF osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (informacja PIT-8C).

W ocenie Wnioskodawcy, odpowiedź na pytanie nr 1 brzmi: „TAK”, a zarówno na pytanie nr 2 i pytanie nr 3 - brzmi: „NIE”.

Ad. 2

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji, w której Bank indywidualnie rezygnuje z dochodzenia spłaty długu z tytułu kredytu (pożyczki) względem tylko części dłużników a całość zobowiązania w dalszym ciągu obciąża pozostałych dłużników, na Banku nie ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C z tytułu zwolnienia z obowiązku zapłaty tej części dłużników.

Zdaniem Banku, w sytuacji, w której Wierzyciel nie ponosi żadnego bezpośredniego uszczerbku finansowego w wyniku zwolnienia z długu części dłużników solidarnych, gdyż kwotę należnej wierzytelności może w dalszym ciągu egzekwować od pozostałych dłużników - nie można uznać, iż w związku ze zwolnieniem z długu części współkredytobiorców (współpożyczkobiorców) udziela on świadczenia, a w konsekwencji powstaje po ich stronie przychód podlegający opodatkowaniu.

Do dłużników stosuje się odpowiednio przepisy ww. art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego. Jeśli umowa nie stanowi inaczej, dłużnik, który dokonuje spłaty kredytu (pożyczki) w takiej sytuacji, zgodnie z art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego może żądać zwrotu spełnionego świadczenia od pozostałych współdłużników w częściach równych. Zwolnienie ich z długu przez Wnioskodawcę nie zmienia treści stosunku prawnego wiążącego dłużników. Zatem jedynym skutkiem podjętej przez Wnioskodawcę decyzji, jest brak możliwości dochodzenia spełnienia świadczenia od zwolnionych z długu kredytobiorców (pożyczkobiorców), co jednakże nie oznacza zwolnienia ich od ciężaru spłaty przypadającej na nich części kredytu względem pozostałego dłużnika na zasadzie świadczenia regresowego, chyba że postanowią pomiędzy sobą inaczej.

Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 373 Kodeksu cywilnego zwolnienie z długu przez wierzyciela jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników. Oznacza to, że Wnioskodawca może wówczas żądać od tych osób spełnienia świadczenia wynikającego z umowy kredytu (pożyczki) w pełnym zakresie.

W tym kontekście należy podkreślić, że dłużnicy mogą we własnym zakresie i poza wiedzą Banku budować relacje wzajemnego i ekwiwalentnego kompensowania swoich zobowiązań wynikających ze zwolnienia z długu części współkredytobiorców (współpożyczkobiorców) m.in. w postaci różnego rodzaju wzajemnych darowizn lub regulowania zobowiązań wynikających z innych tytułów prawnych.

Co więcej, przyjęcie odmiennego niż Wnioskodawca stanowiska może doprowadzić do co najmniej dwukrotnego opodatkowania tego samego świadczenia. Gdyż w sytuacji, w której Bank w następnej kolejności zdecydowałby się na redukcję zadłużenia, tym razem przykładowo wobec wszystkich kredytobiorców (pożyczkobiorców), dochodziłoby do ponownego opodatkowania tej samej kwoty zadłużenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, iż zaniechanie dochodzenia długu względem części dłużników, niepołączona z definitywną redukcją zadłużenia, nie prowadzi do powstania za sprawą Banku, po stronie dłużników przysporzenia majątkowego, które mogłoby zostać uznane za przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 UPDOF.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Ponadto organ podatkowy wskazuje, że jeżeli jednak przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różnić się od zdarzenia przyszłego, które wystąpi w rzeczywistości, w szczególności, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.