Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/4511-248/15/ŁCz
z 25 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 18 lutego 2015 r. (data otrzymania 24 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży akcji na rzecz Spółki – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 lutego 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży akcji na rzecz Spółki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą większościowy pakiet akcji w spółce S.A. (dalej: Spółka). Jednocześnie Wnioskodawca pełni obowiązki Prezesa Zarządu Spółki.

Spółka jest spółką publiczną, a jej akcje od grudnia 2014 r. notowane są na rynku regulowanym prowadzonym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie (dalej: GPW).

Spółka jest firmą badawczo-rozwojową zajmującą się dostarczaniem kompleksowych rozwiązań z zakresu chemii, biotechnologii oraz bioinformatyki dla jednostek badawczo-rozwojowych i różnych gałęzi przemysłu, umożliwiających obniżenie kosztów wprowadzania innowacyjnych produktów na rynek. Działalność badawcza Spółki koncentruje się w obszarach odkrywania i rozwoju leków stosowanych w leczeniu chorób nowotworowych, chorób ośrodkowego układu nerwowego i chorób autoimmunologicznych. Spółka zajmuje się również świadczeniem usług badawczo-rozwojowych i budową rozwiązań informatycznych wspierających projekty innowacyjne.

Wnioskodawca i Spółka są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 25 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ Wnioskodawca jednocześnie bierze udział bezpośrednio w zarządzaniu Spółką (wykonując obowiązki Prezesa Zarządu) oraz posiada znaczący udział w kapitale Spółki.

Wnioskodawca rozważa wdrożenie w Spółce programu motywacyjnego dla kluczowych członków kadry menedżerskiej i pracowników Spółki (dalej: Program). Głównym celem Programu będzie zaoferowanie kluczowym członkom kadry menedżerskiej Spółki (dalej: Menedżerowie) rozwiązań zachęcających do pozostania w strukturach Spółki i motywacja do aktywniejszego uczestnictwa w rozwoju Spółki.

Zasadniczym celem wdrożenia Programu jest chęć dostosowania interesów osób objętych Programem do interesu Wnioskodawcy jako akcjonariusza Spółki. W szczególności, celem Programu jest stworzenie dodatkowych mechanizmów motywujących uczestników do zwiększenia efektywności pracy i działań podejmowanych na rzecz Spółki, które mają zapewnić stały i systematyczny wzrost osiąganych przez Spółkę przychodów (a w rezultacie również wzrost wartości akcji Spółki, w tym akcji pozostających własnością Wnioskodawcy). Działając z zamiarem wprowadzenia Programu Wnioskodawca zamierza zawrzeć ze Spółką umowę sprzedaży akcji (dalej: Umowa sprzedaży), na podstawie której Wnioskodawca sprzeda Spółce, a Spółka kupi od Wnioskodawcy ustaloną ilość wyemitowanych przez Spółkę akcji zwykłych na okaziciela o wartości nominalnej 0,40 zł. Zgodnie z ustaleniami stron, zakładana cena nabycia akcji w transakcji między Wnioskodawcą a Spółką będzie odpowiadała historycznej uśrednionej cenie nabycia akcji przez Wnioskodawcę. Cena ta jest niższa od bieżących notowań akcji Spółki na GPW, gdyż stanowi ona rezultat planowanej przez Wnioskodawcę i Spółkę strategii gospodarczej ukierunkowanej na skuteczne zmotywowanie kluczowych członków kadry menedżerskiej Spółki do pozostania w strukturach Spółki przez założony w Programie okres oraz aktywniejsze przyczynienie się w tym okresie do rozwoju Spółki. Spółka konkuruje na rynku biotechnologicznym głównie z podmiotami zagranicznymi, ale nie jest w stanie zaoferować kluczowym pracownikom wynagrodzeń porównywalnych, jakie otrzymywaliby w wiodących ośrodkach przemysłu biotechnologicznego takich jak Stany Zjednoczone, Niemcy czy Wielka Brytania. Większość najlepszych polskich absolwentów kierunków takich jak biotechnologia, chemia, bioinformatyka obecnie emigruje za granicę i chcąc zatrzymać ich w kraju, oferując wynagrodzenia krajowe trzeba zaoferować im dodatkowy pozapłacowy mechanizm motywacyjny w postaci akcji przedsiębiorstwa.

Umowa sprzedaży ma stanowić rezultat podjętej wcześniej uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki upoważniającej Zarząd Spółki do nabycia od Wnioskodawcy akcji własnych Spółki w celu realizacji Programu.

W następnej kolejności Spółka sprzeda nabyte od Wnioskodawcy akcje kluczowym członkom kadry menedżerskiej i pracownikom uczestniczącym w Programie za tę samą cenę, po jakiej zostaną one nabyte od Wnioskodawcy.

Uprawnienie do nabycia (objęcia) przez uczestników Programu akcji Spółki wynika z uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki.

Program funkcjonować będzie na zasadach określonych w Regulaminie Programu Motywacyjnego (dalej: Regulamin), którego treść określona zostanie w drodze uchwały podjętej przez Radę Nadzorczą Spółki (na podstawie upoważnienia udzielonego przez Walne Zgromadzenie Wspólników) oraz w umowach sprzedaży akcji, które Spółka zawrze z każdym z uczestników (dalej: Umowy z uczestnikami).

Zgodnie z planowanymi założeniami Programu jego uczestnicy będą zobowiązani do odsprzedania Spółce części akcji nabytych w ramach Programu, jeżeli rozwiążą umowę łączącą ich ze Spółką przed upływem ustalonego okresu, licząc od dnia nabycia akcji. Cena sprzedaży zwrotnej akcji odpowiadać będzie cenie zapłaconej przez członków kadry menedżerskiej i pracowników za ich nabycie.

Po upływie ustalonego okresu od nabycia akcji od Spółki (np. 2 lat) wszyscy uczestnicy Programu, będący w tym momencie w posiadaniu akcji nabytych w ramach Programu, będą mogli nimi swobodnie dysponować – np. zatrzymać je na swoim rachunku maklerskim bądź zbyć na rynku regulowanym. Jednocześnie po upływie połowy wymienionego wyżej okresu (np. z upływem 1 roku od nabycia akcji) uczestnikom Programu przysługiwać będzie prawo do swobodnego dysponowania 50% nabytych od Spółki akcji.

Niezależnie od powyższych okoliczności, dokumenty Programu, w tym treść Umów z uczestnikami, zawierać będą zapisy przewidujące prawo Spółki do odstąpienia od danej Umowy z uczestnikiem w przypadku stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądu powszechnego działania na szkodę Spółki lub innego ciężkiego naruszenia obowiązków przez uczestnika.

Treść Umów z uczestnikami przewidywać będzie również zapisy zobowiązujące uczestników do zwrotnej sprzedaży akcji na rzecz Spółki w każdym przypadku rozwiązania umowy, na podstawie której uczestnik świadczy pracę (usługi) na rzecz Spółki za wyjątkiem wypowiedzenia umowy przez Spółkę z przyczyn nieleżących po stronie takiego uczestnika.

Zgodnie z postanowieniami Regulaminu, warunkami uzyskania statusu osoby uprawnionej do uczestnictwa w Programie oraz uzyskania przez nią prawa do zakupu akcji jest spełnienie przez taką osobę kryterium kluczowego znaczenia dla Spółki, tj. posiadania przez osobę kompetencji o szczególnym znaczeniu dla Spółki i jej rozwoju. Listę osób uprawnionych, na podstawie wskazanych powyżej kryteriów ustali Rada Nadzorcza Spółki.

Uzgodniona między Wnioskodawcą a Spółką (jako podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 25 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) cena przedmiotu transakcji opiera się w szczególności na:

• dokonanej przez strony analizie funkcji, jakie spełniać będą Wnioskodawca i Spółka w ramach planowanej transakcji (z uwzględnieniem użytych aktywów oraz podejmowanego ryzyka),
• weryfikacji wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją, w tym formy i terminu zapłaty,
• przyjętej przez Wnioskodawcę i Spółkę strategii gospodarczej oraz analizie innych czynników mających wpływ na określenie wartości transakcji.
  
  

Ustalona cena sprzedaży za każdą akcję (odpowiadająca historycznej uśrednionej cenie nabycia akcji przez Wnioskodawcę) stanowi istotny element przyjętej przez Wnioskodawcę i Spółkę strategii gospodarczej ukierunkowanej m.in. na:

• stałe rozbudowywanie i zarządzanie portfelem innowacyjnych projektów badawczych i koncentrację na badaniach we wczesnej fazie (badania przedkliniczne) w celu dywersyfikacji ryzyka powodzenia projektów i osiągnięcia stabilnych zysków, gdzie czynnik ludzki (tj. kompetencje i kwalifikacje kluczowej kadry menedżerskiej) stanowi jeden z podstawowych warunków realizacji i powodzenia planowanej strategii;
• stabilny wzrost przychodów i zysków z działalności usługowej na rzecz koncernów farmaceutycznych, biotechnologicznych oraz innych jednostek badawczo-rozwojowych; również w tym przypadku szanse powodzenia zakładanej strategii działalności Spółki zależą przede wszystkim od kwalifikacji i kompetencji osobistych zaangażowanych w poszczególne projekty osób, a więc z perspektywy Spółki rozwój kapitału ludzkiego, rozumianego jako zaangażowane w poszczególne projekty kluczowe osoby kadry menedżerskiej, jest jednym z fundamentalnych warunków rozwoju we wskazanych obszarach.
  
  

Wnioskodawca, zakładając sprzedaż akcji po cenie niższej od ich aktualnej wartości rynkowej, realizuje działania podjęte w ramach przyjętej strategii gospodarczej, ponieważ w założeniu realizacja tej transakcji ma zapewnić utrzymanie stałego zaangażowania kluczowych członków kardy menedżerskiej i pracowników Spółki oraz stworzenie dodatkowej zachęty do kontynuowania zatrudnienia w Spółce.

Na marginesie Wnioskodawca wskazuje, że rozważa również scenariusz (nieobjęty niniejszym wnioskiem i pytaniem skierowanym do Ministra Finansów), w którym akcje Wnioskodawca sprzedałby w tej samej cenie jednostkowej bezpośrednio na rzecz zainteresowanych uczestników uprawnionych do udziału w Programie. W tym drugim scenariuszu, transakcja sprzedaży akcji nie stanowiłaby transakcji zawieranej między podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 25 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko, że w przypadku sprzedaży przez Wnioskodawcę akcji dla Spółki, w celu dokonania ich dalszej sprzedaży przez Spółkę na rzecz Menedżerów, nie powstanie po stronie Wnioskodawcy dodatkowy dochód stanowiący różnicę między otrzymaną ceną a wartością rynkową akcji?

Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż przez Wnioskodawcę akcji Spółki uczestnikom Programu nie będzie wiązać się z powstaniem po stronie Wnioskodawcy dodatkowego dochodu stanowiącego różnicę między otrzymaną ceną a wartością rynkową akcji.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że przychód dla Wnioskodawcy związany ze sprzedażą akcji w ramach realizacji Programu powinien zostać zakwalifikowany do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych.

Art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że – za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Jednocześnie stosownie do treści art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychodem z odpłatnego zbycia praw majątkowych oraz innych rzeczy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Ponadto, zgodnie z treścią art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Ponadto w związku z tym, że Wnioskodawca i Spółka są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 25 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustając dochód Wnioskodawcy z tytułu transakcji sprzedaży akcji Spółki, weryfikacji wymaga konieczność zastosowania regulacji art. 25 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią tego przepisu, jeżeli w wyniku istnienia takich powiązań zastaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały – dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Szczegółowe regulacje dotyczące sposobu i trybu określania w drodze oszacowania dochodów, o których mowa w art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera również Rozporządzenie Ministra Finansów. W szczególności przepis § 6 Rozporządzenia Ministra Finansów uprawnia organy podatkowe lub organy kontroli podatkowej do dokonywania analizy porównywalności transakcji, tzn. weryfikacji mającej na celu ustalenie, czy warunki transakcji przyjęte między podmiotami powiązanymi są zgodne z warunkami, które ustaliłyby między sobą podmioty niezależne lub warunkami, które ustaliłby dany podmiot z podmiotem niezależnym w porównywalnych okolicznościach sprawy.

Zgodnie z treścią § 6 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Finansów – po stronie organów dokonujących takiej analizy powstaje obowiązek uwzględnienia w szczególności:

• cech charakterystycznych dóbr, usług lub innych świadczeń;
• przebiegu transakcji, w tym funkcji, jakie wykonują podmioty w porównywanych transakcjach, biorąc pod uwagę angażowane przez nie aktywa, kapitał ludzki oraz ponoszone ryzyka;
• warunków transakcji określonych w umowie lub porozumieniu, lub innym dowodzie dokumentującym te warunki;
• warunków ekonomicznych występujących w czasie i miejscu, w których dokonano transakcji;
• strategii gospodarczej.
  
  

W sytuacji przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego wniosku istnieją uzasadnione przyczyny, dla których cena sprzedaży przez Wnioskodawcę akcji Spółce w celu dokonania ich dalszej sprzedaży uczestnikom Programu odbiega od ich bieżącej wartości rynkowej.

W szczególności, jak przedstawiono w opisie zdarzenia przyszłego wniosku, sprzedaż akcji po cenie niższej od ich wartości rynkowej stanowi istotne działanie podjęte w ramach przyjętej strategii gospodarczej Wnioskodawcy oraz Spółki ukierunkowanej na stałe rozbudowywanie i zarządzanie portfelem innowacyjnych projektów badawczych i koncentrację na badaniach we wczesnej fazie (badania przedkliniczne) oraz na stabilny wzrost przychodów i zysków z działalności usługowej na rzecz koncernów farmaceutycznych, biotechnologicznych oraz innych jednostek badawczo-rozwojowych.

Realizacja założeń planowanej strategii gospodarczej, zmierzającej do zagwarantowania rozwoju Spółki, a tym samym wzrostu jej wartości rynkowej i zwiększenia wartości akcji pozostających w portfelu Wnioskodawcy jest zgodnie z przedstawioną w opisie zdarzenia przyszłego specyfiką działalności, uwarunkowana przede wszystkim utrzymaniem kluczowej dla Spółki kadry menedżerskiej, gdyż tzw. kapitał ludzki jest jednym z najważniejszych zasobów Spółki. W dłuższej perspektywie czasu zatrzymanie kluczowych dla rozwoju Spółki osób wiąże się z koniecznością zapewnienia im atrakcyjnych i motywujących rozwiązań, do których zalicza się właśnie Program motywacyjny opisany w niniejszym Wniosku.

Zaproponowana przez Wnioskodawcę atrakcyjna cena nabycia akcji w istotnym stopniu zwiększa szanse na utrzymanie stałego zaangażowania kluczowych członków kadry menedżerskiej i pracowników Spółki oraz stwarza faktyczną dodatkową zachętę do kontynuowania zatrudnienia w Spółce.

Z kolei z uwagi na profil działalności, w którym działa Spółka, to angażowane przez nią zasoby ludzkie oraz ich utrzymanie stanowi kluczowy czynnik dla realizacji przyjętej strategii gospodarczej. Utrzymanie zatrudnienia w Spółce przez osoby dedykowane do uczestnictwa w Programie jest bardzo istotne dla kontynuacji prowadzonych projektów badawczych, w tym badań przedklinicznych oraz w istotny sposób zwiększa szanse na zapewnienie stałego i systematycznego wzrostu osiąganych przez Spółkę przychodów (a w rezultacie również wzrostu wartości akcji Spółki przysługujących Wnioskodawcy).

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego wniosku, Spółka w ramach prowadzonej działalności angażuje aktualnie zespół czołowych specjalistów z obszaru medycyny, chemii, farmacji, biologii molekularnej, biotechnologii i informatyki. Wielu specjalistów Spółki, którzy uzyskają status osoby uprawnionej do uczestnictwa w Programie, posiada stopień doktora w zakresie różnych dziedzin nauk, legitymuje się długoletnim doświadczeniem w firmach biotechnologicznych i farmaceutycznych w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Niemczech i Polsce oraz publikacjami w najlepszych czasopismach naukowych.

Przede wszystkim dzięki tym osobom (które będą uprawnione do uczestnictwa w Programie) Spółka jest w stanie m.in.:

• stale nawiązywać oraz utrzymywać współpracę z wiodącymi uczelniami i ośrodkami badawczymi z Polski, Europy i Stanów Zjednoczonych,
• zapewnić merytoryczny udział Spółki w światowych konferencjach biotechnologicznych przeznaczonych dla inwestorów,
• zapewnić dla klientów w modelu outsourcingu wykwalifikowane zespoły naukowo-badawcze, wyspecjalizowane w określonych fragmentach procesu wprowadzania nowych substancji na rynek.
  
  

Jednocześnie, z uwagi na znane na rynku w branży praktyczne doświadczenie oraz pozycję naukową i biznesową osób uprawnionych do uczestnictwa w Programie, dla stworzenia efektywnej zachęty do kontynuacji zatrudnienia tych osób w Spółce istotne jest zatem zaproponowanie im atrakcyjnej ceny akcji, przy czym przyczyną uzasadniającą taką obniżkę ceny jest bezpośrednio wprowadzenie określonych warunków brzegowych, zobowiązujących uczestników Programu do realizacji działań kluczowych dla interesów Spółki i ochrony interesów Wnioskodawcy, jako współwłaściciela Spółki (np. utrzymanie zatrudnienia przez ustalony okres, aktywniejsza działalność na rzecz rozwoju Spółki). Osoby uprawnione do uczestnictwa w Programie są bowiem cenionymi specjalistami w poszczególnych branżach oraz obszarach nauk, których pozyskaniem mogą być zainteresowane podmioty konkurencyjne dla Spółki.

Taka forma zachęty (oferta nabycia akcji po atrakcyjnej cenie) zwiększa natomiast nie tylko szanse na dłuższe, a nawet trwałe związanie ze Spółką, powiązanie interesów Wnioskodawcy z interesami tych uczestników, ale również zwiększa w istotny sposób szanse na sukces poszczególnych projektów badawczych, w tym przedklinicznych. Z doświadczenia Wnioskodawcy wynika bowiem, że dla zwiększenia szansy powodzenia projektów i osiągnięcia w związku z ich komercyjnym wdrożeniem stabilnych zysków istotne jest, aby projekty tego typu były realizowane i nadzorowane przez cały okres ich trwania przez stały i zmotywowany personel.

Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawcy, Program byłby nieefektywny nie tylko w przypadku zaproponowania ceny sprzedaży akcji po cenie zbliżonej do aktualnych notowań Spółki na GPW, ale również w sytuacji wprowadzenia do Programu zapisów uzależniających możliwość uzyskania ostatecznego prawa do swobodnego dysponowania nabytymi akcjami pod warunkiem osiągnięcia określonych przychodów przez Spółkę lub np. pod warunkiem komercyjnego wdrożenia prowadzonego projektu badawczego. Przede wszystkim osoby uprawnione do uczestnictwa w Programie mają pełną świadomość, że notowania Spółki są w istotnym stopniu uzależnione m.in. od powodzenia poszczególnych projektów przedklinicznych. Nie sposób natomiast zagwarantować, czy przykładowo konkretne kosztowne i długotrwałe badania zakończą się sukcesem, tzn. czy możliwe będzie komercyjne wdrożenie opracowywanego produktu, substancji.

Jednocześnie propozycja Programu, której istotnym elementem jest sprzedaż akcji po proponowanej cenie jednostkowej odpowiadającej historycznej uśrednionej cenie nabycia akcji przez Wnioskodawcę ma zachęcić pełen krąg osób uprawnionych do uczestnictwa w Programie do zakupu akcji, co umożliwi realizację istotnego elementu przyjętej strategii gospodarczej, tzn. stałe rozbudowywanie i zarządzanie portfelem innowacyjnych projektów badawczych, a w efekcie, poprzez dywersyfikację ryzyka niepowodzenia pojedynczych projektów, zapewni wzrost przychodów i zysków Spółki (i tym samym wzrost wartości akcji Wnioskodawcy, możliwość wypłat zysków z tytułu posiadania akcji itd.).

Reasumując, proponowana cena sprzedaży akcji przez Wnioskodawcę, mimo że odbiega w znacznym stopniu od ich aktualnej wartości rynkowej, znajduje, zdaniem Wnioskodawcy, w pełni uzasadnienie w przyjętej długofalowej strategii gospodarczej, opartej w istotnym stopniu na zapewnieniu efektywnych zachęt do kontynuacji zatrudnienia w Spółce przez wysokiej klasy specjalistów z różnych dziedzin, co z perspektywy Wnioskodawcy ma mu zagwarantować stabilny i przewidywalny wzrost wartości posiadanych przez niego pozostałych akcji Spółki.

Przyjęta strategia Wnioskodawcy i Spółki jako podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 25 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi zatem uzasadnioną przyczynę, dla której cena sprzedaży przez Wnioskodawcę akcji Spółki odbiega od ich wartości rynkowej. Tym samym, sprzedaż tych akcji w ramach Programu nie będzie wiązać się z powstaniem po stronie Wnioskodawcy dodatkowego dochodu stanowiącego różnicę między otrzymaną ceną a wartością rynkową akcji, gdyż art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 25 ust. 1, z uwagi na przedstawioną argumentację, nie znajdują zastosowania w opisanym we wniosku stanie faktycznym.

Ponadto, odnosząc się do wskazanych regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Rozporządzenia Ministra Finansów dotyczących transakcji zawieranych między podmiotami powiązanymi należy wskazać, że Wnioskodawca rozważa również, objęty odrębnym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, scenariusz sprzedaży akcji Spółki bezpośrednio uprawnionym Menedżerom. Przy zastosowaniu tego drugiego scenariusza motywowanego analogicznymi celami do opisanych w niniejszym wniosku, planowana transakcja nie byłaby zawierana między podmiotami powiązanymi. Innymi słowy, w porównywalnych okolicznościach sprawy warunki planowanej transakcji sprzedaży akcji przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki w celu dalszej odprzedaży uczestnikom Programu (transakcja między podmiotami powiązanymi) byłyby zgodne z warunkami transakcji sprzedaży akcji przez Wnioskodawcę bezpośrednio uprawnionym uczestnikom Programu (transakcja zawarta przez podmioty niezależne).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)–c).

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 4 lit. c), pkt 6, 7, 9 i 10, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 (art. 17 ust. 2 cyt. ustawy).

Artykuł 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że – przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Zgodnie natomiast z art. 19 ust. 4 ww. ustawy – jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Z powyższych przepisów wynika, że podstawę ustalenia przychodu z odpłatnego zbycia akcji stanowi cena zbywanych akcji określona w umowie. Cena ta nie może jednak bez uzasadnionej przyczyny znacząco odbiegać od wartości rynkowej, bowiem wówczas organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi przychód w wysokości wartości rynkowej z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Każda sprzedaż poniżej wartości rynkowej może być więc przedmiotem postępowania wymiarowego.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawca sprzeda Spółce swoje akcje po cenie niższej od bieżących notowań akcji na giełdzie papierów wartościowych. W następnej kolejności Spółka sprzeda nabyte od Wnioskodawcy akcje kluczowym członkom swojej kadry menedżerskiej i pracownikom Spółki. Sprzedaż akcji poniżej wartości rynkowej wynika z planowanej przez Wnioskodawcę i Spółkę strategii gospodarczej ukierunkowanej na skuteczne zmotywowanie kluczowych członków kadry menedżerskiej i pracowników Spółki do pozostania w strukturach Spółki przez założony okres oraz aktywniejsze przyczynienie się w tym czasie do rozwoju Spółki. Cena sprzedaży akcji będzie odpowiadała historycznej uśrednionej cenie nabycia akcji przez Wnioskodawcę.

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z art. 362 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.) – spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat.

Zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Z powyższego przepisu wynika, że strony mają swobodę kontraktowania, co pozwala im ułożyć stosunek prawny według własnego uznania. Cena zbycia może więc być ustalona na dowolnym poziomie. Tym samym Wnioskodawca może sprzedać akcje po każdej cenie, w tym odpowiadającej historycznej uśrednionej cenie za jaką nabył akcje. Jednakże Wnioskodawca musi być świadomy, że organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej dla celów określenia podatku dochodowego od osób fizycznych może przyjąć przychód ze sprzedaży akcji w wysokości wyższej niż ta, która wynika z umowy sprzedaży akcji. Przychodem z odpłatnego zbycia akcji co do zasady jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie – jednak, gdy wartość ta bez uzasadnionej przyczyny odbiega od wartości rynkowej, organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej przysługują uprawnienia nadane przepisem art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym kontekście przepisy art. 17 ust. 1 pkt 6 i art. 19 są przepisami, które wzajemnie się uzupełniają.

Wnioskodawca próbuje dowieść, że utrzymanie stałego zaangażowania kluczowych członków kadry menedżerskiej i pracowników Spółki oraz stworzenie dodatkowej zachęty do kontynuowania zatrudnienia w Spółce jest uzasadnioną przyczyną sprzedaży akcji poniżej wartości rynkowej.

Zasadnicze znaczenie w rozpatrzeniu niniejszej sprawy ma kwestia uprawnień nadanych organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej przepisami art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to uprawnienia nadane przepisami rangi ustawowej i weryfikacja wysokości przychodu czy też analiza uzasadnienia sprzedaży akcji poniżej ich wartości rynkowej nie może być przedmiotem interpretacji. Art. 19 ww. ustawy takie uprawnienie daje tylko organowi podatkowemu i organowi kontroli skarbowej w trybie określonym art. 19 ust. 4 i może być ono jedynie przedmiotem postępowania wymiarowego. To w gestii tych organów mieści się ocena i przeprowadzenie postępowania dowodowego, czy zachodzą przesłanki do skorzystania z uprawnień wynikających z art. 19 ust. 4, w tym również z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych.

Oznacza to, że nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia, że w oparciu o opisane kryteria u Wnioskodawcy nie dojdzie do określenia przychodu ze sprzedaży w trybie art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez właściwe organy podatkowe.

Wnioskodawca sprzeda akcje poniżej ich wartości rynkowej i ta okoliczność będzie badana przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej. Organy te same ocenią czy argumenty Wnioskodawcy zasługują na dopuszczenie istnienia uzasadnionej przyczyny.

Istotne w rozpatrywanej sprawie jest to, że – jak wskazano we wniosku – Wnioskodawca i Spółka są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 25 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ Wnioskodawca jednocześnie bierze udział bezpośrednio w zarządzaniu Spółką (wykonując obowiązki prezesa Zarządu) oraz posiada znaczący udział w kapitale Spółki.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeżeli:

1. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
2. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
3. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów

– i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały – dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Zgodnie z art. 25 ust. 4 ww. ustawy – przepisy ust. 1-3a stosuje się odpowiednio, gdy:

1. podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo
2. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów.
   
   

Zatem w przypadku gdy warunki transakcji odbiegają od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niezależne i w wyniku takiego ustalenia warunków transakcji jeden z podmiotów wykazuje dochody niższe, niż należałoby oczekiwać, gdyby wspomniane powiązania lub związki nie istniały, to organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej ma prawo określić dochód i należny podatek jednego z podmiotów powiązanych, bez uwzględnienia warunków wynikających z powiązań występujących między tymi podmiotami.

Skoro Wnioskodawca i Spółka są podmiotami powiązanymi i Wnioskodawca w celu zmotywowania kadry menedżerskiej i pracowników Spółki sprzeda na rzecz Spółki akcje własne Spółki poniżej wartości rynkowej, to bez wątpienia warunki tej transakcji będą odbiegać od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niezależne. Gdy bowiem transakcja sprzedaży akcji nie była zawierana ze Spółką, w której Wnioskodawca pełni funkcję prezesa, lecz z inną spółką niepowiązaną z Wnioskodawcą, cena sprzedaży akcji nie byłaby ustalona poniżej wartości rynkowej. Błędnie Wnioskodawca powołuje się na argument, że menedżerom i pracownikom Spółki też sprzedałby akcje poniżej ceny rynkowej. Porównania należy dokonać do podmiotu niepowiązanego z Wnioskodawcą – a więc do innej niepowiązanej spółki. Menedżerom i pracownikom Wnioskodawca zamierza wszak akcje sprzedać po cenie niższej tylko dlatego, że wykonują zadania na rzecz tej Spółki.

Okoliczność, że Wnioskodawca i Spółka są podmiotami powiązanymi w żadnym przypadku nie uzasadnia sprzedaży akcji poniżej wartości rynkowej. Wprost przeciwnie, ustawodawca nakazuje oceniać taką transakcję tak jakby powiązania między podmiotami nie istniały i dochody danego podatnika oraz należny podatek określić bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań. Nie da się nie zauważyć, że cały Program, który ma być wdrożony w Spółce doprowadzi do sytuacji, w której Spółka wszelkie koszty tego Programu przerzuci na udziałowca, bo sama żadnych nie poniesie – kupi i odsprzeda akcje po tej samej zaniżonej cenie. Udziałowiec zaś de fakto koszty tych zamierzeń przerzucić chce na Państwo, bo nie wykaże przychodu do opodatkowania w prawidłowej wysokości a wiec i podatku. Tymczasem ustawodawca nie przewidział ulg podatkowych dla spółek i ich udziałowców z tytułu motywowania kadry menedżerskiej i pracowników. Skoro tak, to Wnioskodawca musi liczyć się z konsekwencjami zastosowania przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej art. 19 ust. 4 oraz art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe, ponieważ każda umowa sprzedaży, która w wyrażonej cenie określa wartość przychodu dla celów podatkowych, może podlegać weryfikacji przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej i w uzasadnionych przypadkach może zostać zastosowany art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wskazane przez Wnioskodawcę we wniosku przyczyny sprzedaży akcji poniżej wartości rynkowej nie wykluczają istnienia przesłanki do określenia przychodu Wnioskodawcy przez organ podatkowy stosownie do art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto – zgodnie z art. 25 ust. 1 ww. ustawy –ponieważ Wnioskodawca i Spółka są podmiotami powiązanymi i transakcja sprzedaży akcji będzie zawarta na innych zasadach niż w przypadku gdyby te powiązania nie istniały, to dochód należy ustalić na warunkach, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, a więc Wnioskodawca i niepowiązana z nim spółka.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.