Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/4511-107/15/JG
z 22 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 20 stycznia 2015 r. (data otrzymania 22 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości:

• w części dotyczącej opodatkowania przychodu przypadającego na udział nabyty w drodze spadku po ojcu –jest prawidłowe,
• w części dotyczącej opodatkowania przychodu przypadającego na udział nabyty w drodze spadku po matce i w wyniku działu spadku – jest nieprawidłowe
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 22 stycznia 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku i w wyniku działu spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2011 r. Wnioskodawca odziedziczył w spadku po zmarłych rodzicach mieszkanie własnościowe. Ojciec Wnioskodawcy zmarł 25 października 2007 r., matka zmarła 2 listopada 2010 r. Wnioskodawca ma trzech braci. Spadkobiercy w 2011 r. złożyli do Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po rodzicach i zgodny dział spadku. W dniu 5 lipca 2011 r. Sąd wydał postanowienie, w którym stwierdził, że spadek po zmarłym ojcu nabyli: żona spadkodawcy w 4/16 częściach oraz czworo dzieci (tj. Wnioskodawca i jego trzech braci) po 3/16 części każdy z nich. Spadek po zmarłej matce nabyli: Wnioskodawca oraz jego trzech braci po ¼ części każdy z nich. Następnie 20 grudnia 2011 r. Sąd wydał postanowienie, w którym postanowił dokonać zgodnego działu spadku po zmarłych rodzicach w ten sposób, że wchodzące w skład spadku udziały w ½ części w prawie własności lokalu mieszkalnego przyznać Wnioskodawcy bez obowiązku spłat na rzecz pozostałych spadkobierców. W dniu 27 lutego 2014 r. Wnioskodawca sprzedał mieszkanie.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie.

Od jakiej części kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania Wnioskodawca jest zobowiązany odprowadzić podatek do urzędu skarbowego, tzn. czy od całości kwoty, czy tylko od części odziedziczonej po matce (1/2 kwoty) a od części odziedziczonej po ojcu podatek Wnioskodawcy nie obowiązuje? Z jakiej części Wnioskodawca jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku?

Zdaniem Wnioskodawcy, obowiązuje go rozliczenie się z urzędem skarbowym tylko z części odziedziczonej po matce czyli z 50% kwoty ze sprzedaży mieszkania, ponieważ od daty śmierci matki do daty sprzedaży nie upłynęło 5 lat. Natomiast od daty śmierci ojca (25 października 2007 r.) upłynęło powyżej 5 lat, więc podatek w tym wypadku go nie obowiązuje. Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest częściowo prawidłowe a częściowo nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest – z zastrzeżeniem ust. 2 – odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej. Przepis ten formułuje tym samym również zasadę, że jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub praw nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma ustalenie daty i sposobu nabycia tego lokalu.

Pod pojęciem „nabycie” należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w efekcie której dochodzi do przeniesienia prawa własności do nieruchomości, jej części lub udziału w niej.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom.

W efekcie jedni spadkobiercy tracą prawo własności do składników majątku stanowiących masę spadkową, inni natomiast to prawo własności nabywają. Jeżeli zatem wartość nieruchomości nabytej w wyniku działu spadku jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą, jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy stanowi nabycie w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w spadku po zmarłym 25 października 2007 r. ojcu Wnioskodawca nabył udział wynoszący 3/16. Poza Wnioskodawcą udział 4/16 przypadł matce Wnioskodawcy (zmarłej 2 listopada 2010 r.) oraz trzem braciom Wnioskodawcy po 3/16 dla każdego z nich. Po śmierci matki przypadający na jej rzecz udział przypadł czterem spadkobiercom w tym Wnioskodawcy. W rezultacie zaistnienia powyższych zdarzeń prawnych każdy ze spadkobierców po śmierci rodziców dysponował udziałem w spadku nabytym po obojgu rodzicach. W 2011 r. miał miejsce dział spadku, w wyniku którego każdy z braci Wnioskodawcy swój udział przeniósł na rzecz Wnioskodawcy. Tym samym Wnioskodawca stał się właścicielem nie tylko swojego udziału, ale również nabył udziały należące uprzednio do jego braci.

Bezsprzecznym jest, że skutkiem zaistnienia powyższych zdarzeń prawnych jest to, że Wnioskodawca udziały w sprzedanym lokalu nabył w różnych datach i w różnych wielkościach. I ta sytuacja powinna być uwzględniona przy rozliczeniu przychodu uzyskanego w 2014 r. ze sprzedaży mieszkania. Wnioskodawca udział w mieszkaniu nabył w części odpowiadającej udziałowi 3/16 w 2007 r. w drodze spadku po ojcu. Pozostały udział nabył w 2010 r. w drodze spadku po matce oraz w 2011 r. w wyniku działu spadku od pozostałych spadkobierców.

Oznacza to, że przychód ze sprzedaży mieszkania w 2014 r. w części odpowiadającej udziałowi 3/16 nabytemu w 2007 r. w drodze spadku po ojcu nie będzie stanowić źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym z uwagi na upływ 5- letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast opodatkowaniu będzie podlegał przychód ze sprzedaży przypadający zarówno na udział, który Wnioskodawca nabył w 2010 r. w drodze spadku po matce jak i udziały nabyte w 2011 r. w wyniku działu spadku od swoich braci jako pozostałych spadkobierców (łącznie udział 13/16), gdyż zbycie w stosunku do tych udziałów nastąpiło przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce ich nabycie.

Z uwagi na fakt, że nabycie w drodze spadku po matce i działu spadku udziałów w nieruchomości miało miejsce po 1 stycznia 2009 r. dla tej części przychodu przypadającej na ten udział zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 209, poz. 1316 ze zm.) zmieniono zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania – zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej – mają zastosowanie do dochodów uzyskanych ze zbycia nieruchomości i praw nabytych od 1 stycznia 2009 r.

I tak w myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ww. brzmieniu – od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

W myśl art. 30e ust. 2 ww. ustawy – podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Można do takich kosztów zaliczyć np.: koszty wyceny sprzedawanej nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, koszty biura pośrednictwa obrotu nieruchomościami, koszty ogłoszeń w prasie, o ile były ponoszone przez zbywcę. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.

Zauważyć jednak należy, że jeśli Wnioskodawca poniósł takie koszty, to odliczyć będzie mógł jedynie taką ich część, która odpowiada udziałowi w nieruchomości nabytemu w drodze spadku po matce i w dziale spadku (13/16), bo tylko przychód ze sprzedaży nieruchomości przypadający na te udziały stanowi źródło przychodu. Pozostała część kosztów przypada na udział nabyty w 2007 r., którego zbycie nie stanowi w ogóle źródła przychodu (a skoro tak, to nie generuje także kosztów).

Natomiast za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (art. 22 ust. 6d ustawy).

Wysokość tych nakładów ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Podobnie jak w przypadku kosztów odpłatnego zbycia Wnioskodawca odliczyć może jedynie taką część nakładów, jaka odpowiednio przypada na udział nabyty w 2010 r. w drodze spadku po matce i udział nabyty w 2011 r. w drodze działu spadku – o ile takie nakłady w ogóle poniósł.

Podsumowując, opodatkowaniu podlega dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości (art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz kosztami uzyskania tego przychodu (art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł – stosownie do art. 30e ust. 5 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Należny podatek wynikający z tego zeznania jest płatny w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 4 pkt 4 w zw. z art. 45 ust. 1b ww. ustawy).

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Jednocześnie stosownie do przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy – wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Podsumowując, Wnioskodawca przy rozliczeniu przychodu ze sprzedaży mieszkania winien uwzględnić daty i sposób nabycia udziałów w sprzedanym mieszkaniu jak i również wielkość nabywanych udziałów w tym mieszkaniu. Powyższe ustalania przedkładają się na sposób ustalenia jaka część przychodu faktycznie będzie podlegała opodatkowaniu, a jaka nie. Nie podlega opodatkowaniu wyłącznie przychód uzyskany ze sprzedaży mieszkania w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w drodze spadku po ojcu. Ponieważ od końca roku, w którym nabyto udział 3/16 w drodze spadku po ojcu, a więc od końca 2007 r. minęło pięć lat zatem ta część przychodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a tym samym w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Opodatkowaniu na zasadach wynikających z art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega natomiast pozostała część przychodu ze sprzedaży ww. mieszkania nabytego odpowiednio w 2010 r. w drodze spadku po matce oraz w 2011 r. w wyniku działu spadku od pozostałych spadkobierców (łącznie 13/16). Wnioskodawca wskazując, że opodatkowaniu podlega wyłącznie 50% kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania tj. część odziedziczona po matce nie uwzględnił wielkości udziałów jakie nabył w 2011 r. w wyniku działu spadku od pozostałych spadkobierców. Udziały jakie Wnioskodawca nabył w wyniku działu spadku należały do braci Wnioskodawcy. Skoro tak to nie można mówić, że Wnioskodawca udziały w zbywanym mieszkaniu nabył wyłącznie w drodze spadku po ojcu i w drodze spadku po matce.

Stanowiska Wnioskodawcy nie można było w całości uznać za prawidłowe.

Końcowo należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Wydając interpretację w trybie ww. przepisu Organ podatkowy nie oblicza zatem wysokości podstawy opodatkowania ani należnego podatku, lecz wskazuje w jaki sposób należy ustalić przychód podlegający opodatkowaniu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.