Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-380/14-2/TR
z 7 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2014 r. (data wpływu 13 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku o spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku o spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest ojcem czworga dzieci; jest żonaty. Nieruchomość, o której mowa we wniosku została nabyta przez Wnioskodawcę w części w drodze dziedziczenia, a w pozostałej części w drodze nieodpłatnego działu spadku. Zainteresowany nabył w drodze spadku na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 10 grudnia 2012 r. po zmarłym dnia 15 grudnia 2004 r. E. udział w części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego 61,20 m².

Wnioskodawca nabył także w drodze w spadku na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 10 grudnia 2012 r. po zmarłej dnia 2 czerwca 1998 r. G. udział w części ww. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego 61,20 m².

W momencie nabycia w drodze dziedziczenia ww. nieruchomości do aktu poświadczenia dziedziczenia stawiło się kilku spadkobierców. Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego własność tej nieruchomość była więc podzielona pomiędzy kilku spadkobierców, a Zainteresowanemu przypadała jedynie część. Zamieszkiwanie w nieruchomości, której właścicielami było kilku spadkobierców rodzi obawy co do stabilizacji i spokoju życia całej rodziny. W każdej chwili pozostali właściciele mogli skorzystać ze swoich praw co do własności nieruchomości. Nie wiadomo, kiedy by to zrobili; jakie prawo i w jaki sposób chcieliby egzekwować. Taka sytuacja była wysoce niekomfortowa jeżeli chodzi o zamieszkiwanie w takiej nieruchomości, a Wnioskodawca pragnął zapewnić swojej rodzinie stabilizację zamieszkiwania, mającą znaczący wpływ na spokój życia rodzinnego. Ponadto nieruchomość o metrażu 61,20 m² była zamieszkiwana przez rodzinę liczącą 6 osób. Biorąc pod uwagę dodatkowo fakt, że pierwotnie własność ta była tylko własnością częściową, nie były to warunki, w których rodzina czuła się bezpiecznie i spokojnie. Istotnym jest też fakt, że żona Wnioskodawcy jest przewlekle chora na cukrzycę typu I (pierwszego). Zasadnym podejściem w tej sytuacji była zmiana warunków mieszkaniowych. W celu ustabilizowania i wyjaśnienia spraw własnościowych w odziedziczonej nieruchomości a także w celu zapewnienia właściwych warunków mieszkaniowych dla całej, licznej rodziny, Wnioskodawca sprzedał odziedziczoną nieruchomość i zakupił inną nieruchomość.

Sprzedaż nieruchomości nastąpiła więc w wyniku uzasadnionej konieczności zmiany warunków mieszkaniowych. Nieruchomość odziedziczona w początkowej fazie nie stanowiła całkowitej własności Wnioskodawcy. Między innymi dlatego Wnioskodawca był zmuszony do poszukiwania kolejnej nieruchomości, aby zapewnić spokój zamieszkiwania i poprawić niedostateczne warunki mieszkaniowe dla swojej, licznej rodziny. W tym celu, aby uniknąć między innymi perturbacji własnościowych – zamieszkiwana nieruchomość początkowo była własnością kilku spadkobierców – domówił się z pozostałymi spadkobiercami, że aby wyjaśnić sprawy własnościowe nieruchomość zostanie sprzedana. Aby uprościć całą transakcję przed ostateczną sprzedażą Wnioskodawca nabył w grudniu 2013 r. (w trybie nieodpłatnego działu spadku) od pozostałych spadkobierców prawo własności do całej nieruchomości i sprzedał ją na wolnym rynku. Uzyskane pieniądze zostały w okresie 6 miesięcy od daty sprzedaży wydatkowane na inną nieruchomość mieszkalną. W związku z faktem, że nabycie pozostałych części nieruchomości miało miejsce w grudniu 2013 r. (nabycie w trybie nieopłatnego działu spadku), a sprzedaż całej nieruchomości nastąpiła w roku 2014. Zainteresowany skorzystał w części (nabytej w grudniu 2013 r.) z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych uregulowanej w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r.

Wnioskodawca otrzymał dwie decyzje naczelnika urzędu skarbowego dotyczące zwolnienia od opodatkowania z tytułu podatku od spadków i darowizn nabycia w drodze dziedziczenia nieruchomości pod warunkiem zachowania warunków wynikających z art. 16 ustawy o spadkach i darowiznach. W dniu 8 stycznia 2013 r. Zainteresowany złożył oświadczenie, że mieszka w nabytym w spadku lokalu mieszkalnym od dnia złożenia zeznania podatkowego i spełnia pozostałe warunki do zastosowania ulgi z art. 16 ustawy. Pięcioletni okres zamieszkiwania w nabytym w spadku lokalu mieszkalnym biegnie od dnia 8 stycznia 2013 r. do dnia 8 stycznia 2018 r.

Sprzedaż ww. lokalu (mieszkania) nastąpiła w dniu 30 maja 2014 r.

W dniu 25 marca 2014 r. zakupiono inną nieruchomość. Na zakup tej nieruchomości został zaciągnięty kredyt. Nieruchomość została zakupiona w stanie deweloperskim. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży ww. mieszkania będą wydatkowane na wykończenie nieruchomości i spłatę należności kredytowych dla banku. Wnioskodawca korzysta z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. (w części gdzie nabycie miało miejsce w trybie nieodpłatnego działu spadku).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanej sytuacji zachodzą przesłanki do zachowania ulgi jeżeli zbycie nieruchomości jest uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a tym samym czy warunek do zachowania ulgi wynikający z art. 16 ust. 7 ustawy o spadkach i darowiznach (obowiązującej przed 2007 rokiem), jest w opisywanej sytuacji podatnika spełniony i decyzja dotycząca zwolnienia z podatku od spadków nie wygaśnie?

Zdaniem Wnioskodawcy, warunki jakie podatnik musi spełnić aby decyzja niewygasła zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy o spadkach i darowiznach zostały dotrzymane w analizowanym przypadku. Zainteresowany, pomimo że sprzedał nabytą nieruchomość przed upływem okresu pięcioletniego – udowodnił, że sprzedaż ta nastąpiła w wyniku uzasadnionej konieczności zmiany warunków mieszkaniowych; tym samym, zachował prawo do ulgi, zwolnienia z podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 16, a decyzje wydane przez naczelnika urzędu skarbowego nie wygasają.

Zakup nowej nieruchomości także nastąpił w terminie określonym w ustawie o spadkach i darowiznach w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia ww. nieruchomości. Ponadto Wnioskodawca skorzystał odnośnie części nieruchomości nabytej w grudniu 2013 r. w trybie nieodpłatnego działu spadku z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Z treści wniosku wynika, że Zainteresowany otrzymał dwie decyzje naczelnika urzędu skarbowego dotyczące zwolnienia od opodatkowania z tytułu podatku od spadków i darowizn nabycia w drodze dziedziczenia nieruchomości pod warunkiem zachowania warunków wynikających z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nieruchomość, o której mowa we wniosku została nabyta przez Wnioskodawcę w części w drodze dziedziczenia, a w pozostałej części w drodze nieodpłatnego działu spadku. Zainteresowany nabył w drodze spadku na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 10 grudnia 2012 r. po zmarłym dnia 15 grudnia 2004 r. E. udział w części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego 61,20 m². Wnioskodawca nabył także w drodze w spadku na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 10 grudnia 2012 r. po zmarłej dnia 2 czerwca 1998 r. G. udział w części ww. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego 61,20 m².

Wobec tak opisanego stanu faktycznego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a zgodnie z art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

W rezultacie, w opisanej sytuacji, z uwagi na nabycia spadku w latach 1998 oraz 2004 zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a w wypadku darowizny obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.

Natomiast zgodnie z dyspozycją wyrażoną w art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przy nabyciu w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku.

Jak z kolei stanowi art. 6 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Gdy nabycie w drodze darowizny nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przed organem podatkowym na okoliczność dokonania tej darowizny.

Podstawa opodatkowania określona została w art. 7 ust. 1 ww. ustawy, a stanowi ją wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym:

1. w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze spadku przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, sprawujące przez co najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie umowy zawartej z nim przed organem gminy

– nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Wskazana ulga, zgodnie z art. 16 ust. 2 ww. ustawy, ulga, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy;
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu;
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.
   
   

Celem norm zawartych w treści ww. art. 16 jest nieobciążanie osób najbliższych darczyńcy oraz bliskich i najbliższych spadkodawcy znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat.

Ulga ta przysługuje po spełnieniu wszystkich warunków wskazanych w omawianym przepisie. Naruszenie chociaż jednego z nich powoduje utratę przez podatnika prawa do ulgi, co skutkuje ustaleniem przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego podatku od spadków i darowizn. Nie stanowi jednak podstawy do utraty prawa do ulgi fakt zbycia lokalu mieszkalnego, przy nabyciu którego skorzystano z ulgi mieszkaniowej, jeżeli nabywca – pomimo zbycia – będzie w nim dalej zamieszkiwać, przez wymagany okres.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Pamiętać jednak należy, że obie z przedstawionych przesłanek muszą wystąpić łącznie.

Analiza treści powołanego przepisu wskazuje więc, że ustawodawca określił dwa warunki, które należy spełnić łącznie, aby podatnik, któremu przysługiwała omawiana ulga, nie utracił jej wskutek zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat.

Pomimo niesprecyzowania w ustawie o podatku od spadków i darowizn, co należy rozumieć przez „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych”, należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości, wreszcie zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych” nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytym w spadku mieszkaniu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że zamieszkiwanie w nieruchomości, której właścicielami było kilku spadkobierców rodzi obawy co do stabilizacji i spokoju życia całej rodziny. W każdej chwili pozostali właściciele mogli skorzystać ze swoich praw co do własności nieruchomości. Nie wiadomo, kiedy by to zrobili; jakie prawo i w jaki sposób chcieliby egzekwować. Taka sytuacja była wysoce niekomfortowa jeżeli chodzi o zamieszkiwanie w takiej nieruchomości, a Wnioskodawca pragnął zapewnić swojej rodzinie stabilizację zamieszkiwania, mającą znaczący wpływ na spokój życia rodzinnego. Ponadto nieruchomość o metrażu 61,20 m² była zamieszkiwana przez rodzinę liczącą 6 osób. Biorąc pod uwagę dodatkowo fakt, że pierwotnie własność ta była tylko własnością częściową, nie były to warunki, w których rodzina czuła się bezpiecznie i spokojnie. Istotnym jest też fakt, że żona Wnioskodawcy jest przewlekle chora na cukrzycę typu I (pierwszego). Zasadnym podejściem w tej sytuacji była zmiana warunków mieszkaniowych. W celu ustabilizowania i wyjaśnienia spraw własnościowych w odziedziczonej nieruchomości a także w celu zapewnienia właściwych warunków mieszkaniowych dla całej, licznej rodziny, Wnioskodawca sprzedał odziedziczoną nieruchomość i zakupił inną nieruchomość. Sprzedaż ww. lokalu (mieszkania) nastąpiła w dniu 30 maja 2014 r. W dniu 25 marca 2014 r. zakupiono inną nieruchomość.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego i obowiązujących w sprawie przepisów prawa, Zainteresowany spełnił oba – wynikające z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn – warunki uprawniające go do zachowania ulgi określonej w art. 16 cyt. podatkowej, tj. wystąpiły łącznie: konieczność zmiany warunków mieszkaniowych i nabycie innej nieruchomości nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo informuje się również, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego, bądź zdarzenia przyszłego, przedstawionym przez Zainteresowanego i stanowiskiem Zainteresowanego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.