2014.08.18 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-163/14/JP
z 18 sierpnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 28 kwietnia 2014 r. (data wpływu do Biura – 19 maja 2014 r.), uzupełnionym w dniu 25 lipca i 4 sierpnia 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przenoszącej własność udziału w lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość w zamian za przejęcie długu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 maja 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przenoszącej własność udziału w lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość w zamian za przejęcie długu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego pismem z 10 lipca 2014 r. znak: IBPB II/1/436-162/14/JP, IBPB II/1/436-163/14/JP, IBPB II/2/415-504/14/MM wezwano o jego uzupełnienie. Uzupełnienie wniosku wpłynęło 25 lipca 2014 r. (uiszczenie brakującej opłaty) oraz 4 sierpnia 2014 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Dwie osoby (jedna zwana dalej: "J.B." i druga zwana dalej: "J.D."), na mocy umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu, umowy sprzedaży oraz aktu ustanowienia hipoteki z dnia 16 października 2009 r. nabyły na współwłasność (po 1/2 udziału) nieruchomość lokalową – samodzielny lokal mieszkalny nr 38 wraz z komórką lokatorską K.38 w budynku wielorodzinnym nr 9 położonym w K., dla której Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą. Wraz z nabyciem ww. lokalu został nabyty związany z nim udział w nieruchomości wspólnej, w tym również częściami wspólnymi budynku, z którego lokal został wyodrębniony, nie służącymi wyłącznie do użytku właścicieli lokali lub dotychczasowego właściciela nieruchomości. Wartość nabytej nieruchomości wynosiła 294.990,00 PLN.

Nabycie przedmiotowej nieruchomości zostało sfinansowane ze środków pieniężnych pochodzących z kredytu hipotecznego zaciągniętego wspólnie przez współwłaścicieli (odpowiedzialność solidarna). Kredyt ten jest zabezpieczony hipoteką kaucyjną wpisaną w dziale IV księgi wieczystej do kwoty 494.985,00 PLN. Hipoteka kaucyjna do ww. kwoty zabezpiecza wierzytelność z tytułu umowy kredytowej o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF z dnia 24 września 2009 r. Z uwagi na zmiany kursu walutowego CHF aktualna wysokość zadłużenia kredytowego znacząco przewyższa wartość nieruchomości, a zatem rzeczywista wartość rynkowa nieruchomości, po uwzględnieniu obciążeń hipotecznych, jest zerowa.

Wnioskodawczyni planuje zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego z jednym ze współwłaścicieli nieruchomości (J.D.), na mocy której to umowy współwłaściciel nieruchomości (J.D.) przeniesie na Wnioskodawczynię prawo przysługującego mu udziału w prawie własności ww. nieruchomości (1/2 udziału), a Wnioskodawczyni zwolni współwłaściciela nieruchomości (J.D.) od związanego ze współwłasnością długu z tytułu umowy kredytowej zabezpieczonej hipoteką na nieruchomości (art. 519 K.c., art. 523 K.c). W wyniku zawarcia umowy, Wnioskodawczyni w miejsce dotychczasowego współwłaściciela nieruchomości (J.D.) stanie się współwłaścicielem nieruchomości w części udziału wynoszącego ½, o wartości 147.495,00 PLN, obciążonej hipoteką kaucyjną do kwoty 494.985,00 PLN. Zostanie ponadto zawarty stosowny aneks do umowy kredytowej polegający na zmianie współkredytobiorcy z dotychczasowego współwłaściciela nieruchomości (J.D.) na Wnioskodawczynię jako nowego współwłaściciela nieruchomości (przejemcę długu). Przedmiotowe transakcje zostaną przeprowadzone za zgodą współwłaściciela nieruchomości (J.B.) oraz wierzyciela hipotecznego, tj. Banku.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy przenoszącej współwłasność nieruchomości w zamian za przejęcie długu na podstawie art. 519 K.c. i art. 523 K.c. (przejęcie długu za wynagrodzeniem) może być zaliczone do katalogu czynności wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a tym samym, czy powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych?

Wnioskodawczyni wskazała, że zgodnie z art. 519 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny na mocy umowy przejęcia długu osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. Stosownie natomiast do art. 519 § 2 tejże ustawy, przejęcie długu może nastąpić na dwa sposoby:

przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Z kolei, stosownie do art. 523 K.c., jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę.

Wobec powyższego, w ocenie Wnioskodawczyni treść planowanej umowy pomiędzy współwłaścicielem nieruchomości (J.D.) oraz osobą trzecią – Wnioskodawczynią (przejemcą) przenoszącej współwłasność nieruchomości w zamian za przejęcie długu w pełni odpowiada dyspozycji art. 523 K.c.

Stwierdzić należy, że na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 cyt. ustawy).

Nie budzi wątpliwości, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu temu podatkowi decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu.

Reasumując, stwierdzić należy, że zawarcie umowy przenoszącej współwłasność nieruchomości w zamian za przejęcie długu na podstawie art. 519 K.c. i art. 523 K.c. (przejęcie długu za wynagrodzeniem) nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi na powyższe nie powoduje powstania obowiązku podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest tylko i wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawczyni dotycząca podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przenoszącej własność udziału w lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość w zamian za przejęcie długu. W pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne interpretacje indywidualne.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649, z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym, szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania ww. podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Oznacza to, że ustawodawca wprowadzając tę zasadę, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w omawianym przepisie. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni planuje zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego z jednym ze współwłaścicieli nieruchomości (J.D.), na mocy której współwłaściciel nieruchomości (J.D.) przeniesie na Wnioskodawczynię prawo przysługującego mu udziału w prawie własności ww. nieruchomości (1/2 udziału), a Wnioskodawczyni zwolni współwłaściciela nieruchomości (J.D.) od związanego ze współwłasnością długu z tytułu umowy kredytowej zabezpieczonej hipoteką na nieruchomości (art. 519 K.c., art. 523 K.c.). W wyniku zawarcia umowy, Wnioskodawczyni, w miejsce dotychczasowego współwłaściciela nieruchomości (J.D.) stanie się współwłaścicielem nieruchomości w części udziału wynoszącego ½, o wartości 147.495,00 PLN, obciążonej hipoteką kaucyjną do kwoty 494.985,00 PLN. Zostanie ponadto zawarty stosowny aneks do umowy kredytowej polegający na zmianie współkredytobiorcy z dotychczasowego współwłaściciela nieruchomości (J.D.) na Wnioskodawczynię jako nowego współwłaściciela nieruchomości (przejemcę długu). Przedmiotowe transakcje zostaną przeprowadzone za zgodą współwłaściciela nieruchomości (J.B.) oraz wierzyciela hipotecznego, tj. Banku.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy należy wskazać, że zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W myśl natomiast art. 519 § 1 K.c. osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje zwolniony z długu (przejęcie długu). Stosownie do art. 519 § 2 K.c. przejęcie długu może nastąpić:

przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Stosownie do postanowień art. 523 K.c., jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę.

Na tle wskazanych powyżej uregulowań należy zauważyć, że samo przeniesienie własności nieruchomości nie powoduje przejęcia przez nabywcę długów związanych z nieruchomością. Dopiero przez zastosowanie reguły interpretacyjnej wynikającej z domniemania przejęcia długu (art. 523 K.c.) dokonuje się oceny oświadczenia woli nabywcy nieruchomości, w którym zwalnia on zbywcę od długów związanych z nieruchomością. Jeżeli zatem nabywca nieruchomości oświadcza, że zwalnia zbywcę od długów związanych z własnością zbywanej nieruchomości (w omawianej sprawie nabywca ½ udziału w nieruchomości lokalowej stwierdza, że zwalnia zbywcę tego udziału od długów) – to należy przyjąć, że zbywca zawarł z nabywcą nieruchomości umowę przejęcia długów przez nabywcę. Ponadto dla osiągnięcia tego skutku potrzebna jest zgoda wierzyciela wyrażona w formie pisemnej, a zawarcie umowy w formie aktu notarialnego zapewnia spełnienie przesłanki pisemności umowy zwolnienia z długu.

W związku z powyższymi stwierdzeniami należy wskazać, że skoro istotnie – jak twierdzi Wnioskodawczyni – zostanie przez nią zawarta umowa nabycia ½ udziału w nieruchomości lokalowej w zamian za zwolnienie z długu (taki jest zamiar Wnioskodawczyni) i umowa ta nie przybierze żadnej z form wymienionych powyżej, określonych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności nie będzie to umowa sprzedaży (gdzie ceną będzie wartość pozostającego do spłaty kredytu), to taka umowa nie jest objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy.

Zatem zawarta umowa nabycia własności ½ udziału w lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość w zamian za przejęcie długu nie powoduje powstania obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty tego podatku.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin