Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-630/14/ASz
z 27 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 3 sierpnia 2014 r. (wpływ do Biura – 5 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym w dniu 31 października 2014, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania przez Wnioskodawczynię środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym męża – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania przez Wnioskodawczynię środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym męża.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 7 października 2014 r. znak: IBPB II/1/436-252/14/ASz, IBPB II/1/436-253/14/ASz oraz IBPB II/1/415-630/14/ASz wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 31 października 2014 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni planuje zawarcie z małżonkiem umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego, której skutkiem będzie całkowite zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej, ustanowienie w to miejsce rozdzielności majątkowej oraz podział pomiędzy strony majątku dorobkowego. Jednym z dzielonych składników majątku, objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską (z mocy art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), będą środki pieniężne zgromadzone na indywidualnym rachunku małżonka w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego, którego funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (dalej: „PPE”). Wnioskodawczyni zgodnie z wyżej opisaną umową majątkową małżeńską otrzyma na własność (bez spłat) i podejmie całość środków zgromadzonych na rachunku małżonka w Pracowniczym Programie Emerytalnym, przy czym co do połowy tych środków należało będzie uznać, że przenoszą one udział Wnioskodawczyni w dzielonym majątku, objętym wcześniej wspólnością majątkowa małżeńską.

W ocenie Wnioskodawczyni zniesienie wspólności majątkowej i równoczesne zniesienie współwłasności majątku dorobkowego w ten sposób, że całość środków zgromadzonych na rachunku w PPE jako składnik majątku dorobkowego przypadnie Wnioskodawczyni − uprawnia ją do żądania od zarządzającego PPE wypłaty tych środków, ponieważ nie będąc uczestnikiem programu w rozumieniu ustawy − nie stosują się do niej ustawowe przesłanki wypłaty tych środków. Wnioskodawczyni stanie się przy tym w drodze umowy notarialnej właścicielem pieniędzy zgromadzonych na rachunku w PPE, nie zaś uprawnioną do otrzymania od małżonka bądź od zarządzającego programem równowartości tych środków (dysponentem prawa do środków).

Wnioskodawczyni, kierując do zarządzającego PPE żądanie wypłaty pieniędzy z rachunku, nie będzie występować ani jako uczestnik PPE w rozumieniu art. 2 pkt 11) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych ani jako osoba uprawniona w rozumieniu art. 2 pkt 12) tej ustawy. Status uczestnika PPE jest bowiem na gruncie ustawy zależny od przystąpienia do programu, co ze strony Wnioskodawczyni nigdy nie nastąpiło i nie nastąpi, zaś status osoby uprawnionej aktualizuje się z chwilą śmierci właściwego uczestnika, co w okolicznościach niniejszej sprawy również nie nastąpiło.

Wnioskodawczyni, kierując do zarządzającego PPE żądanie wypłaty pieniędzy z rachunku, będzie występować jako wyłączny właściciel tych pieniędzy na mocy notarialnej umowy w przedmiocie działu majątku dorobkowego. W związku z takim statusem Wnioskodawczyni, a jednocześnie w związku z całkowitym wyzbyciem się na mocy takiej umowy prawa własności pieniędzy zgromadzonych na rachunku w PPE przez właściwego uczestnika, zatrzymanie pieniędzy na rachunku pomimo złożonej przez Wnioskodawczynię jako ich wyłącznego właściciela dyspozycji, byłoby pozbawione podstawy prawnej, zaś Wnioskodawczyni przysługiwałoby zaskarżalne roszczenie o ich wypłatę (podjęcie).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy podjęcie przez Wnioskodawczynię całości środków majątkowych zgromadzonych na rachunku PPE małżonka, wchodzących uprzednio w skład majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, może zostać uznane w jakiejkolwiek części za przychód opodatkowany na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych?

Wnioskodawczyni wskazała, że przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych nie regulują kwestii podziału środków zgromadzonych na rachunku w pracowniczym programie emerytalnym w sytuacji zniesienia/ustania wspólności majątkowej małżeńskiej w stosunkach uczestnika PPE a jego małżonką.

W związku z powyższym należy sięgnąć do ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, należy zatem uznać, że również środki zgromadzone na rachunku PPE prowadzonym w formie umowy o wnoszenie przez pracowników składek do funduszu inwestycyjnego powinny zostać zakwalifikowane jako majątek wspólny małżonków i wówczas orzeczenie rozwodu i dział majątku może skutkować wypłatą środków z rachunku uczestnika PPE na rzecz byłego współmałżonka w sytuacji, gdy w trakcie trwania małżeństwa pomiędzy współmałżonkami istniała majątkowa wspólność ustawowa.

W zakresie ewentualnego podziału środków zgromadzonych w PPE należy wskazać, iż zgodnie z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających, od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Powyższy przepis odsyła m.in. do art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi iż dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Równocześnie swoje zastosowanie znajdzie tutaj art. 1038 § 2 Kodeksu cywilnego, w myśl którego umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku. Podział składników majątku, objętego uprzednio wspólnością majątkową małżeńską, następnie zniesioną, może nastąpić albo sądownie albo poprzez zawarcie przez współmałżonków umowy o zniesienie współwłasności w zakresie środków zgromadzonych na rachunku w PPE w trakcie trwania małżeństwa.

Wypłata całości środków z rachunku małżonka Wnioskodawczyni jako uczestnika PPE nastąpi na rzecz Wnioskodawczyni po złożeniu przez nią pisemnej dyspozycji wypłaty, do której dołączony zostanie odpis notarialnej umowy o zniesienie współwłasności (podział) tych środków w związku ze zniesieniem wspólności majątkowej małżeńskiej.

Podjęcie przez Wnioskodawczynię całości środków majątkowych zgromadzonych na rachunku PPE małżonka, wchodzących uprzednio w skład majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, nie stanowi w żadnej części przychodu opodatkowanego na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, w szczególności przychodu z kapitałów. Pula środków zgromadzonych na rachunku małżonka Wnioskodawczym jako uczestnika PPE tworzona była/jest na przestrzeni czasu do momentu planowanego zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej w odniesieniu do tych środków z wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego w tym okresie przez małżonka Wnioskodawczyni i wchodzącego z mocy art. 31 § 2 pkt 1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego małżonków. Pracodawca małżonka Wnioskodawczyni naliczał składki i potrącał je z opodatkowanego już wynagrodzenia uczestnika PPE, a następnie przekazywał je na rachunek instytucji zarządzającej PPE w terminach wynikających z przepisów prawa oraz umowy zakładowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od spadków i darowizn zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stosunki między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.).

Na podstawie art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego:

1. z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności,
2. wspólność ustała z mocy prawa na skutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.
3. małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową,
   
   

Zniesienie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału majątku.

Zgodnie z art. 1037 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121) w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni planuje zawarcie z małżonkiem umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego, której skutkiem będzie całkowite zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej, ustanowienie w to miejsce rozdzielności majątkowej oraz podział pomiędzy strony majątku dorobkowego. Jednym z dzielonych składników majątku, objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską będą środki pieniężne zgromadzone na indywidualnym rachunku małżonka w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego. Wnioskodawczyni zgodnie z wyżej opisaną umową majątkową małżeńską otrzyma na własność (bez spłat lub dopłat) i podejmie całość środków zgromadzonych na rachunku małżonka w Pracowniczym Programie Emerytalnym.

W świetle art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 710) wypłata następuje:

1. na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat;
2. na wniosek uczestnika po przedstawieniu przez niego decyzji o przyznaniu prawa do emerytury i po ukończeniu 55. roku życia;
3. w przypadku ukończenia przez uczestnika 70 lat, jeżeli wcześniej nie wystąpił z wnioskiem o wypłatę środków;
4. na wniosek osoby uprawnionej, w przypadku śmierci uczestnika.
   
   

Art. 43 ust. 1 ww. ustawy stanowi z kolei, że wypłata transferowa jest dokonywana w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia złożenia wniosku przez uczestnika.

Wypłata transferowa jest dokonywana:

1. do innego programu, którego uczestnikiem jest uczestnik programu;
2. na IKE uczestnika;
3. na IKE osoby uprawnionej, w przypadku śmierci uczestnika;
4. z IKE uczestnika na jego rachunek w programie na warunkach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (art. 43 ust. 2 cyt. ustawy).
   
   

W tym miejscu należy wskazać, że w myśl art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej.

Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że interpretacja wydawana jest w oparciu o przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny/zdarzenie przyszłe. Wobec tego jeśli w opisanym zdarzeniu przyszłym rzeczywiście dojdzie do wypłaty środków z pracowniczego programu emerytalnego wprost na rzecz Wnioskodawczyni to będzie miało miejsce wyłączenie z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast jeśli wypłata środków nastąpi na rzecz uczestnika programu, którym jest mąż Wnioskodawczyni i dopiero wtedy środki te zostaną przez męża przekazane Wnioskodawczyni nie będzie miało miejsca wyłączenie z opodatkowania.

Wobec powyższego w świetle opisanego zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku wypłaty na jej rzecz środków majątkowych zgromadzonych na rachunku pracowniczego programu emerytalnego męża, wchodzących uprzednio w skład majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy powołanego powyżej art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.