INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 3 stycznia 2012r. (data wpływu 12 stycznia 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT zniesienia współwłasności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 stycznia 2012r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zawarł z dwoma innymi przedsiębiorcami umowę o wspólne przedsięwzięcie polegające na wzniesieniu i sprzedaży budynków mieszkalnych na gruncie stanowiącym przedmiot współwłasności w częściach ułamkowych przysługującym tym przedsiębiorcom.

W trakcie realizacji przedsięwzięcia strony, w tym Wnioskodawca, finansowały je w proporcji odpowiadającej wielkości ich udziałów we współwłasności nieruchomości, dokonując wydatków powiększonych o podatek VAT naliczony. Analogicznie – to znaczy- w sposób respektujący strukturę udziałów we współwłasności nieruchomości – uczestnicy przedsięwzięcia wspólnie dokonywali do tej pory sprzedaży poszczególnych budynków wraz z gruntem na rzecz osób trzecich, opodatkowując te transakcje podatkiem VAT u każdej ze stron w wysokości adekwatnej do udziału każdej ze stron w cenie sprzedaży.

Obecnie strony przedsięwzięcia, w tym Wnioskodawca, zainteresowane są umownym zniesieniem pomiędzy nimi współwłasności pozostałej, nie będącej do tej pory przedmiotem zbycia na rzecz osób trzecich, części nieruchomości zabudowanej budynkami mieszkalnymi. Zniesienie współwłasności odbyłoby się w formie podziału fizycznego nieruchomości pomiędzy Wnioskodawcą a pozostałymi dwoma przedsiębiorcami jako drugą stroną umownego zniesienia współwłasności, a otrzymana przez każdą ze stron umowy w wyniku podziału część nieruchomości zabudowanej odpowiadałaby pod względem wartości i wielkości (z uwzględnieniem budynków) dokładnie wielkości dotychczasowego ułamkowego udziału tej strony (stron) we współwłasności nieruchomości, z wyeliminowaniem jakichkolwiek spłat lub dopłat.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zniesienie współwłasności w sposób opisany w poz. 68 (zniesienie współwłasności w rozumieniu art. 195 K.C. w idealnych częściach ułamkowych poprzez podział fizyczny, ściśle według wielkości udziałów bez spłat lub dopłat) może być uznane za odpłatną dostawę towarów albo odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zwłaszcza art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług i czy podlega ono opodatkowaniu tym podatkiem...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z orzecznictwem WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1942/10) udział we współwłasności nieruchomości nie może być uznawany za towar w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji zniesienie współwłasności z orzeczeniem dopłaty nie stanowi odpłatnej dostawy towarów. Ustawa o VAT zawiera samodzielną definicję towaru i jego dostawy, wobec czego nie ma podstaw, by wywodzić ją z przepisów innych ustaw w tym kodeksu cywilnego.

Natomiast z punktu widzenia opodatkowania odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT opisywany wyżej sposób zniesienia współwłasności, oceniany z uwzględnieniem dotychczasowego stanu prawnego nieruchomości i struktury właścicielskiej występującej w stosunkach pomiędzy współwłaścicielami, nie pozwala na ustalenie elementu odpłatności w wyniku prostej zamiany u każdego z nich idealnej części ułamkowej we współwłasności nieruchomości na ściśle odpowiadający jej udział fizyczny o identycznej wartości rynkowej. Z kolei obowiązek dopłat lub spłat powstaje wyłącznie wówczas, gdy któryś z właścicieli otrzymuje udział fizyczny mniejszy niż wynikałoby to z wyrażonego ułamkiem lub został pominięty w ramach podziału fizycznego.

Z przepisów kodeksu cywilnego wynika, że ustawodawca preferuje fizyczny podział rzeczy, w sytuacji gdy z jej istoty jest to dopuszczalne (np. podział gruntu na mniejsze działki), a jednocześnie nie sprzeciwia się to przepisom ustaw lub społeczno gospodarczemu przeznaczeniu rzeczy albo nie pociąga za sobą istotnej zmiany rzeczy lub znacznego zmniejszenia jej wartości (art. 211 kc obowiązek spłat lub dopłat powstaje wyłącznie wówczas, gdy któryś z właścicieli otrzymuje udział fizyczny mniejszy niż wynikałoby z wyrażonego ułamkiem (art. 212 par. 1 kc) lub został pominięty w ramach udziału fizycznego (art. 212 par. 2 kc).

Z podatkowego punktu widzenia istotne jest wskazanie, że w konsekwencji takiego sposobu zniesienia współwłasności u żadnej ze stron umowy o zniesienie współwłasności nie nastąpi żadna zmiana stanu majątkowego w postaci zwiększenia się aktywów lub zmniejszenia zobowiązań któregoś z nich. Przemawia to za niepodleganiem takiej czynności opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177 poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 2 pkt 6 ww. ustawy o VAT, towarami w rozumieniu ww. ustawy są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z powołanego powyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o VAT nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną – zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Z przepisu art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynika, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Ponadto zgodnie z art. 196 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, jako wyłącznego prawa współwłaściciela, zasadą jest, że każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli, o czym stanowi art. 198 Kodeksu cywilnego. Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z powyższej normy wynika zatem, że każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Natomiast stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności. Jest bowiem oczywiste, że w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności – samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają zaś one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej.

Z wniosku wynika, iż zostanie zniesiona współwłasność zabudowanej nieruchomości w drodze umowy cywilno-prawnej, w wyniku którego każdy ze współwłaścicieli otrzymana część nieruchomości zabudowanej odpowiadającej pod względem wartości i wielkości (z uwzględnieniem budynków) dokładnie wielkości dotychczasowego ułamkowego udziału tej strony (stron) we współwłasności nieruchomości, z wyeliminowaniem jakichkolwiek spłat lub dopłat.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy zauważyć, iż opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają co do zasady transakcje odpłatne. W przedmiotowej sprawie, o ile, jak wskazano we wniosku, zniesienie współwłasności nieruchomości nastąpi nieodpłatnie, przez co tut. organ rozumie brak zapłaty czy to w formie pieniężnej, czy też rzeczowej, lecz jedynie na podstawie zawartych ustaleń dochodzi do wyodrębnienia w sposób materialny udziałów w przedmiotowej nieruchomości, które odpowiadają pod względem wartości i wielkości dokładnie wielkości dotychczasowego ułamkowego udziału stron we współwłasności nieruchomości, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.