Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/415-750/14/MW
z 13 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 12 sierpnia 2014 r. (data otrzymania 19 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym 14 października 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu ustalenia daty nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu oraz nieruchomości wybudowanej na tym gruncie – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu ustalenia daty nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu oraz nieruchomości wybudowanej na tym gruncie.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 2 października 2014 r. Znak: IBPBII/2/415-750/14/MW, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 14 października 2014 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca i jego małżonek zawarli aktem notarialnym z 3 czerwca 2014 r. ugodę i umowę o podziale majątku wspólnego. Przedmiotem umowy jest prawo wieczystego użytkowania działek oraz prawo własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na działkach. W związku z ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej ich udziały w prawie wieczystego użytkowania oraz w prawie własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na tych działkach są równe.

Z umowy wynika, że Wnioskodawca otrzymuje na wyłączność prawo użytkowania wieczystego wszystkich działek oraz prawo własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na tych działkach. W związku z tym Wnioskodawca dokonał 31 grudnia 2007 r. spłaty na rzecz małżonka kwoty 260.000 zł co stanowi 50% wartości majątku.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

• wspólność majątkowa między małżonkami ustała 2 września 2013 r.,
• spłata dokonana 31 grudnia 2007 r. w kwocie 260.000 zł wynikała z umowy pomiędzy małżonkami co do przyszłego podziału majątku i dokonania całkowitego rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny oraz majątku wspólnego na ich majątki osobiste.
  
  

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca po podziale majątku i spłacie drugiej połowy będzie mieć do czynienia z nabyciem nieruchomości w chwili sporządzenia umowy (aktu notarialnego z 3 czerwca 2014 r.) czy w chwili dokonania faktycznej spłaty 31 grudnia 2007 r.?

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przepisów ustawy nie stosuje się w przypadku przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej.

Zapisy aktu notarialnego wskazują, że małżonkowie uważają majątek objęty niniejszą umową za całkowicie rozliczony i nie mają względem siebie żadnych roszczeń i pretensji.

Z zawartej umowy wynika, że dokonano równego podziału majątku wspólnego co nie będzie skutkować uznaniem, że mamy do czynienia z nabyciem części nieruchomości w wyniku zawarcia tego aktu notarialnego (3 czerwca 2014 r.) natomiast nabycie nastąpiło z dniem dokonanej spłaty, tj. 31 grudnia 2007 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) pojęciem nabycia nieruchomości lub praw posługuje się w art. 10 ust. 1 pkt 8.

Zgodnie z tym przepisem – źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie m.in.:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Interpretacja pojęcia „nabycie” została przedstawiona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08, w którym Sąd stwierdził, że aby ustalić, jaka czynność prawna wyznacza początek biegu pięcioletniego terminu należy odwołać się do regulacji zawartych w prawie cywilnym. Według ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121) nabycie jest to uzyskanie prawa własności rzeczy. Zatem aktywa majątkowe ulegają zwiększeniu. Zdaniem Sądu, przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

Z kolei moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, a art. 158 Kodeksu cywilnego określa wyraźnie formę tej czynności prawnej.

W myśl art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 158 Kodeksu cywilnego – umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości.

Stosownie zaś do przepisu art. 237 Kodeksu cywilnego – do przeniesienia użytkowania wieczystego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością – art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez sąd bądź w przypadku ustania małżeństwa między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Natomiast – w myśl art. 501 Kodeksu – w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Z przywołanych przepisów wynika zatem, że z chwilą ustania wspólności majątkowej między małżonkami współwłasność łączna zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych.

Podsumowując: podstawową formą nabycia nieruchomości czy też prawa wieczystego użytkowania gruntu jest przeniesienie własności na podstawie umowy przy czym umowa ta musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Umową taką może być umowa o podział majątku wspólnego, w wyniku której jeden z małżonków nabywa po ustaniu wspólności ustawowej udział w nieruchomości czy też prawie należący do drugiego małżonka.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca i jego małżonek zawarli aktem notarialnym z 3 czerwca 2014 r. ugodę i umowę o podziale majątku wspólnego. Przedmiotem umowy jest prawo wieczystego użytkowania działek oraz prawo własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na działkach. Z umowy tej wynika, że to Wnioskodawca otrzymał na wyłączną własność prawo użytkowania wieczystego wszystkich działek oraz prawo własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na tych działkach. Wnioskodawca dokonał 31 grudnia 2007 r. spłaty na rzecz małżonka kwoty 260.000 zł co stanowi 50% wartości majątku. Spłata dokonana 31 grudnia 2007 r. w kwocie 260.000 zł wynikała z umowy pomiędzy małżonkami co do przyszłego podziału majątku i dokonania całkowitego rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny oraz majątku wspólnego na ich majątki osobiste.

Odnosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że za datę nabycia przez Wnioskodawcę udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu oraz udziału w nieruchomości wybudowanej na tym gruncie w wyniku podziału majątku wspólnego należy uznać datę zawarcia ugody i umowy o podziale majątku wspólnego, tj. 3 czerwca 2014 r. Sama spłata dokonana 31 grudnia 2007 r., która – jak wskazał Wnioskodawca – wynikała z umowy pomiędzy małżonkami co do przyszłego podziału majątku nie przeniosła prawa własności, gdyż przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu i przeniesienie własności nieruchomości następuje w sposób określony prawem a to kiedy wymienia umowy zastrzega dla nich formę aktu notarialnego. Taka umowa w niniejszej sprawie zawarta została dopiero w 2014 r.

Odnosząc się z kolei do przywołanego przez Wnioskodawcę art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zauważyć należy, że nie znajdzie on zastosowania w niniejszej sprawie. Zgodnie z treścią tego przepisu – przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Przepis ten ma zastosowanie do opodatkowania, a dokładnie braku opodatkowania nabycia majątku otrzymanego w wyniku podziału wspólnego majątku małżonków. Chodzi tu o brak opodatkowania w momencie, kiedy małżonkowie dokonują podziału majątku. Wskazuje na to jednoznacznie treść przepisu, z którego wynika, że nie podlega opodatkowaniu „przychód z podziału wspólnego majątku (…)”. Na podstawie tego przepisu nie podlega zatem opodatkowaniu nabycie przez Wnioskodawcę od małżonka 3 czerwca 2014 r. udziału w prawie wieczystego użytkowania działek oraz prawie własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na działkach. Natomiast przepis ten nie ma już zastosowania do zbycia majątku nabytego w wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków.

Przepis ten nie znajduje w ogóle zastosowania w omawianej sprawie, jako że Wnioskodawca pyta nie o skutki podziału majątku wspólnego małżonków, ale o sposób ustalenia daty nabycia udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu oraz udziału w nieruchomości wybudowanej na tym gruncie w związku z podziałem majątku wspólnego.

Nieprawdziwe jest również twierdzenie Wnioskodawcy, że dokonano równego podziału majątku wspólnego. Z opisu stanu faktycznego jasno bowiem wynika, że Wnioskodawca otrzymał w wyniku podziału majątku udział w majątku należący do małżonka, ale odbyło się to w zamian za spłatę. Spłata świadczy zatem o tym, że nie było ekwiwalentnego podziału majątku.

Warto przypomnieć, że zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, ale tylko wówczas, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.
  
  

W rozpatrywanej sprawie podział nie był ekwiwalentny w naturze, bo prawo użytkowania wieczystego wszystkich działek oraz prawo własności nieruchomości i urządzeń znajdujących się na tych działkach otrzymał w 2014 r. tylko Wnioskodawca. Przekraczało to przy tym udział Wnioskodawcy w majątku wspólnym, gdyż ten wynosił 50% a Wnioskodawca na wyłączną własność otrzymał całe prawo użytkowania wieczystego i całe prawo własności.

Podsumowując: przyznanie rzeczy lub prawa danej osobie na wyłączną własność w wyniku podziału majątku wspólnego – zgodnie z teorią prawa rzeczowego – jest nabyciem tej rzeczy lub prawa w udziale przekraczającym udział w majątku wspólnym. Co istotne, w przypadku zawarcia umowy między małżonkami o podział majątku w formie aktu notarialnego nabycie następuje w dacie podziału majątku a nie w dacie spłaty. Własność nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania gruntu przenosi bowiem umowa zawarta między małżonkami w formie aktu notarialnego. Samo nabycie nie rodzi przy tym obowiązku podatkowego po stronie Wnioskodawcy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Obowiązek ten w podatku dochodowym od osób fizycznych powstanie dopiero wówczas, jeśli Wnioskodawca zdecyduje się na odpłatne zbycie nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania gruntu.

Stanowisko Wnioskodawcy uznano zatem za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.