Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-188/14-2/MK
z 9 października 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2014 r. (data wpływu 10 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego, a także w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny w udziale wynoszącym 1/2 części nieruchomości, drugim współwłaścicielem jest konkubent Wnioskodawczyni. Na całym lokalu jest ustanowiona hipoteka umowna zwykła oraz kaucyjna. Lokal został zakupiony w 2007 roku. Równocześnie Wnioskodawczyni wraz z konkubentem zawarli umowę kredytu na cele mieszkalne, na zabezpieczenie którego ustanowione są ww. hipoteki.

Obecnie Wnioskodawczyni ma zamiar przekazać konkubentowi swój udział w prawie własności nieruchomości w zamian za przejęcie przez niego jej długu (polegającego na solidarnej spłacie zaciągniętego wcześniej kredytu) wobec banku (art. 519 Kodeksu cywilnego) oraz dopłacie przez konkubenta na rzecz Wnioskodawczyni 15000,00 zł stanowiących różnicę pomiędzy wartością połowy nieruchomości, szacowaną wg cen rynkowych na dzień dokonania ww. czynności a wartością połowy zadłużenia pozostałej do spłaty z tytułu ww. kredytu.

Czynności zostaną dokonane po uzyskaniu od banku zgody na całkowite przejęcie długu przez drugiego ze współwłaścicieli co będzie miało odzwierciedlenie w aneksie do umowy o dotychczasowy kredyt hipoteczny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Czy przejęcie długu w zamian za przeniesienie współwłasności udziału we współwłasności lokalu, zgodnie z art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego, będzie powodowało obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn po stronie Wnioskodawczyni z tytułu przejęcia jej długu przez konkubenta?

Zdaniem Wnioskodawczyni zawarcie umowy przenoszącej współwłasność nieruchomości w zamian za przejęcie długu, na podstawie art. 519 Kodeksu cywilnego (przejęcie długu za wynagrodzeniem) należy traktować dla celów podatkowych, jak umowę sprzedaży nieruchomości (podobne stanowisko zostało zawarte w interpretacji indywidualnej IPTPB2/415 -424/13-4/KKu z 13 września 2013 r. oraz IBPBII/2/415-188/11/ŁCz z 19 kwietnia 2011 r.) i nie będzie również należało do katalogu czynności wskazanych w art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn i tym samym nie będzie powodowało obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn z przedmiotowego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenie darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

„Umowa jest to czynność prawna zawierająca co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli zmierzające do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Można pokusić się o stwierdzenie, że umowa − jako instytucja prawna − najpełniej realizuje zasadę równorzędności podmiotów w stosunku cywilnoprawnym, nie istnieje bowiem żaden generalny, prawny obowiązek zaspokajania swoich potrzeb poprzez zawieranie umów, a względny charakter powstających w wyniku zawarcia umów stosunków prawnych ogranicza jedynie do jej stron skuteczność ustanowionych praw i obowiązków.

Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu takich czynności prawnych − zgodnie z zasadą swobody umów. Strony mają prawnie zagwarantowaną swobodę:

1. w wyborze kontrahenta;
2. ukształtowania treści konkretnego stosunku zobowiązaniowego (w granicach wyznaczonych przez właściwość, naturę tego stosunku, przepisy bezwzględnie obowiązujące oraz zasady współżycia społecznego);
3. w nadaniu określonej formy oświadczeń woli stron.
   
   

Uczestnicy obrotu, zawierający umowę, mają dodatkowo wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Ową swobodę stron w kształtowaniu stosunków umownych w pełni realizuje przepis art. 3531 KC, zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Gliwicach z 29 stycznia 2008 r. sygn. akt. I SA/Gl 722/07.

Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują instytucji przejęcia długu. Stosowanie do postanowień art. 519 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Stosownie do art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu). W myśl § 2 przejęcie długu może nastąpić:

1. przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.
   
   

Przejęcie długu następuje na podstawie umowy pomiędzy przejemcą a dłużnikiem lub wierzycielem. Jednakże w obu wypadkach do zawarcia umowy przejęcia długu potrzebna będzie zgoda tej strony zobowiązania, która nie uczestniczy w umowie przejęcia długu. Przejęcie długu skutkuje wejściem osoby trzeciej w miejsce dotychczasowego dłużnika tylko w zakresie, w jakim sytuacja dotychczasowego dłużnika wyznaczały jego obowiązki i ewentualne uprawnienia związane z istnieniem długu (art. 524 KC).

Z kolei, zgodnie z art. 535 przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Jak powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 października 2012 r. sygn. akt I ACa 704/12) „umowa sprzedaży ma charakter umowy konsensualnej. O tym, czy doszło do jej zawarcia decyduje wyłącznie złożenie zgodnych oświadczeń woli stron. Wydanie rzeczy czy też zapłata ceny są zdarzeniami będącymi jedynie przejawami wykonania umowy i nie mają wpływu na ocenę jej ważności, ani też nie decydują o kwalifikacji umowy jako wzajemnej”.

„Samo oznaczenie ceny z punktu widzenia ważności umowy ma charakter drugorzędny. Sama zapłata ceny nie należy do essentalia negoti sprzedaży lecz jest jedynie elementem wykonania tej umowy. Faktyczna zapłata bądź jej brak nie należy do treści umowy sprzedaży” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 13 maja 2010 r. sygn. akt I SA/Kr 415/10.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni zamierza odpłatnie znieść współwłasność nieruchomości, którą nabyła w 2007 r. Drugim współwłaścicielem w udziale 1/2 jest konkubent Wnioskodawczyni. W ramach planowanych działań Wnioskodawczyni przekaże konkubentowi swój udział w prawie własności nieruchomości w zamian za przejęcie przez niego jej długu (polegającego na solidarnej spłacie zaciągniętego wcześniej kredytu) wobec banku (art. 519 Kodeksu cywilnego) oraz dopłacie przez konkubenta na rzecz Wnioskodawczyni 15000,00 zł stanowiących różnicę pomiędzy wartością połowy nieruchomości, szacowaną wg cen rynkowych na dzień dokonania ww. czynności a wartością połowy zadłużenia pozostałej do spłaty z tytułu ww. kredytu.

Nie ulega wątpliwości, że planowany przez współwłaścicieli sposób wyjścia ze stanu współwłasności ma charakter odpłatny, a skoro tak, to działanie to nie rodzi obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Należy powtórzyć, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo, informuje się, że w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Ponadto, odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że nie są one wiążące dla tutejszego organu. Interpretacja organu podatkowego dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w niej zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.