Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/443-669/14/MN
z 15 września 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 10 czerwca 2014 r. (data wpływu 16 czerwca 2014 r.) uzupełnionym w dniu 15 września 2014 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania kar umownych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 czerwca 2014 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 15 września 2014 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kar umownych.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług reklamowych i marketingowych. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca zamierza stosować wzory umów, zawierające zapisy dotyczące kar umownych.

Kary umowne dotyczą:

• rezygnacji z zamieszczenia uprzednio zamówionej reklamy, w przewidzianym umową terminie – w takim przypadku, Wnioskodawca upoważniony jest do obciążenia swego kontrahenta karą umowną w wysokości ustalonego procentu wartości zamówienia;
• odsprzedaży powierzchni reklamowej przez Wnioskodawcę osobie trzeciej lub jej zagospodarowanie w inny sposób – wówczas umówione pomiędzy stronami umowy wynagrodzenie traktowane jest jako kara umowna; kara umowna w opisanym przypadku dotyczy sytuacji, w której kontrahent ze swojej winy uniemożliwia Wnioskodawcy wykonanie umowy i w takim przypadku Wnioskodawca nakłada na kontrahenta karę umowną w wysokości umówionego w umowie wynagrodzenia za jej wykonanie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym, obciążanie kontrahentów Wnioskodawcy karą umową jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, która winna być dokumentowana w drodze wystawienia faktury VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, obciążenie kontrahenta karą umowną nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i Wnioskodawca nie jest obowiązany do jej dokumentowania w drodze wystawienia faktury VAT.

Stosownie do treści art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Z kolei zgodnie z treścią art. 484 § 1 K.c, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

W doktrynie podkreśla się, że wbrew swojej nazwie, kara umowna nie jest karą w ścisłym znaczeniu, lecz sankcją cywilnoprawną, przewidzianą przez strony umowy na wypadek zaistnienia określonego zdarzenia. Kara umowna jest surogatem odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego i jej podstawowym celem jest naprawienie szkody poniesionej przez wierzyciela, przy czym jej konstrukcja zakłada, że wysokość faktycznie poniesionego uszczerbku jest prawnie obojętna dla możliwości żądania zapłaty kary umownej w pełnej, przewidzianej umową, wysokości.

Z kolei, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

Zgodnie z ust. 2 cytowanego przepisu, wymienione powyżej czynności podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Z kolei stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Definicja świadczenia usług zawarta natomiast została w art. 8 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści przytoczonych przepisów – w opinii Wnioskodawcy – jednoznacznie wynika, iż pojęcie usługi winno być definiowane jako każde zachowanie, zarówno działanie, jak i zaniechanie, którego adresatem (odbiorcą) będzie konkretny, ustalony podmiot, uzyskujący korzyść majątkową w związku z owym działaniem lub zaniechaniem. Zasadą bowiem jest, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, a polegające na działaniu, zaniechaniu lub znoszeniu (tolerowaniu) zachowania innego podmiotu, stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT, pod warunkiem łączne spełnienia dwóch warunków. Po pierwsze, w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego następuje świadczenie usługi, druga strona jest bezpośrednim odbiorcą (beneficjentem), a świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy w postaci wynagrodzenia.

Dana czynność podlega zatem opodatkowaniu wyłącznie w sytuacji, gdy wykonywana jest w ramach istniejącego stosunku zobowiązaniowego, w którym jedna ze stron transakcji uzyskuje wymierną, konkretną korzyść o charakterze majątkowym, pozostającą w bezpośrednim związku z dokonywaną płatnością dokonywaną na rzecz spełniającego świadczenie. Tylko w takim wypadku można bowiem mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Niewątpliwie zatem warunkiem możliwości opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest zaistnienie świadczenia wzajemnego. W przypadku nałożenia kary umownej na kontrahenta Wnioskodawcy, takiego świadczenia wzajemnego brak. Kara umowna jest powiązana nie ze świadczeniem usług przez Wnioskodawcę, przeciwnie – stanowi surogat odszkodowania za nienależyte wywiązywanie się z umowy przez kontrahentów Wnioskodawcy. Otrzymana zapłata nie stanowi konsekwencji spełnienia świadczenia przez Wnioskodawcę, nie jest również należna za wykonanie przezeń świadczenia objętego umową, a jej istota i cel wyraża się właśnie w funkcji odszkodowawczej. Zapłata kary umownej nie stanowi jednocześnie ekwiwalentu jakichkolwiek świadczeń wzajemnych Wnioskodawcy.

Mając na względzie wyżej zaprezentowane stanowisko, w opinii Wnioskodawcy obciążanie kontrahentów Wnioskodawcy karami umownymi nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie stanowi czynności objętej treścią art. 5 ustawy o VAT, w szczególności nie stanowiąc usługi w rozumieniu przepisu art. 8 ustawy o VAT. Za prawidłowy i wystarczający sposób jej dokumentowania uznać należy wystawienie przez Wnioskodawcę księgowej noty obciążeniowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska Nr 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.