Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-193/14/MŁ
z 26 sierpnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 29 maja 2014 r. (data wpływu do Biura – 10 czerwca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie możliwości złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 czerwca 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie możliwości złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono zaistniały stan faktyczny:

Postanowieniem Sądu Rejonowego z 26 kwietnia 2012 r. uprawomocnionym 18 maja 2012 r. o stwierdzenie nabycia spadku po matce zmarłej 23 stycznia 2010 r. i po bracie zmarłym 17 maja 2011 r. Wnioskodawczyni, jej siostra i brat nabyli udziały w spadku: po matce w ¼ części każde i po bracie w 1/3 części każde. W terminie przewidzianym w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni złożyła w urzędzie skarbowym zgłoszenie SD-Z2, w którym wykazała majątek zmarłych na podstawie dokumentów, z których wynikał tytuł prawny do posiadanych nieruchomości (wyciąg z ksiąg wieczystych, wypis z rejestru gruntów). Nie zostały natomiast zgłoszone 2 działki wraz z zabudowaniami, gdyż Wnioskodawczyni nie posiadała dokumentów, z których wynikałaby własność zmarłych.

Dopiero postanowieniem Sądu Rejonowego z 21 marca 2014 r., przy udziale spadkobierców i Starosty, stwierdzono, że zmarli: matka i brat Wnioskodawczyni nabyli przez zasiedzenie prawo własności dwóch działek. Matka nabyła w 1/16 części, a Wnioskodawczyni i jej rodzeństwo po 3/16 części każde, z dniem 2 października 2005 r. Na działkach tych znajduje się budynek mieszkalny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w wyniku uprawomocnienia się postanowienia z 21 marca 2014 r., tj. 12 kwietnia 2014 r., w przedmiocie stwierdzenia zasiedzenia działek, Wnioskodawczyni jest uprawniona do złożenia zgłoszenia nabycia SD-Z2 po zmarłych: matce i bracie z tytułu nabycia tych działek i znajdującego się na nich budynku mieszkalnego, które nie były wykazane w zgłoszeniu złożonym w 2012 r.?

Zdaniem Wnioskodawczyni ma ona prawo do zwolnienia wynikającego z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z 21 marca 2014 r. złoży druk SD-Z2. Wnioskodawczyni sądzi, że w tym przypadku ma zastosowanie art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż w wyniku tego postanowienia faktycznie dowiedziała się, że razem z rodzeństwem zostali właścicielami działek jak i o fakcie, że zmarli: matka i brat przez zasiedzenie z dniem 2 października 2005 r. zostali właścicielami ww. nieruchomości. Zdaniem Wnioskodawczyni może ona złożyć druk SD-Z2 z udziału zmarłych matki i brata. Wcześniej Wnioskodawczyni nie miała wiedzy na temat czy zmarli byli współwłaścicielami tych działek ani nie posiadała żadnych dokumentów, które mogłyby to potwierdzić. Tylko tym postanowieniem zostało to stwierdzone.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Stosownie do art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Z kolei z treści art. 4a ust. 2 tej ustawy wynika, że jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa a ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3).

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni nabyła udział w spadku po matce zmarłej w 2010 r. i po bracie zmarłym w 2011 r. W ustawowym terminie złożyła w urzędzie skarbowym zgłoszenie SD-Z2, w którym wykazała majątek nabyty po zmarłych na podstawie posiadanych dokumentów. Nie zostały zgłoszone dwie działki wraz z zabudowaniami, gdyż Wnioskodawczyni nie posiadała dokumentów, z których wynikałaby własność zmarłych. Dopiero postanowieniem z 21 marca 2014 r. sąd rejonowy stwierdził, że zmarli: matka i brat Wnioskodawczyni nabyli przez zasiedzenie prawo własności dwóch działek. Matka w 1/16 części a Wnioskodawczyni i jej rodzeństwo (w tym zmarły brat), po 3/16 części każde, z dniem 2 października 2005 r. Na działkach tych znajduje się budynek mieszkalny.

Należy wskazać, że spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.). W myśl art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku czyli z chwilą śmierci spadkodawcy co wynika z art. 924 w związku z art. 925 Kodeksu cywilnego. Matka i brat Wnioskodawczyni zmarli w 2010 i 2011 r.

Sąd stwierdził w postanowieniu z 2014 r., że z dniem 2 października 2005 r. matka i brat Wnioskodawczyni oraz m. in. Wnioskodawczyni nabyli w drodze zasiedzenia dwie działki zabudowane budynkiem mieszkalnym. Oznacza to, że na moment śmierci matki i brata Wnioskodawczyni wszyscy byli posiadaczami dwóch zabudowanych działek.

Zgodnie z art. 172 § 1 Kodeksu cywilnego posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem „posiadania samoistnego”, polegające na faktycznym władaniu rzeczą „jak właściciel” (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 k.c.). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

W świetle art. 336 Kodeksu cywilnego posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Z doktryny prawa cywilnego wynika jednoznacznie, że posiadanie jako prawo podmiotowe jest dziedziczne.

Potwierdza to również orzecznictwo sądowe „Dziedziczenie posiadania rzeczy polega na przejściu na spadkobierców z mocy prawa z chwilą otwarcia spadku wszystkich skutków prawnych, jakie wynikają z jej posiadania przez spadkodawcę” (wyrok SN z 28 kwietnia 1999 r. I CKU 105/98).

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni była świadoma, że matka i brat są posiadaczami dwóch zabudowanych działek ale nie zgłosiła nabycia do urzędu skarbowego z powodu braku dokumentów.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn istnieje możliwość złożenia zgłoszenia o nabyciu rzeczy i praw SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym nabywca dowiedział się o ich nabyciu ale tylko jeśli „nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1” czyli po upływie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

W niniejszym przypadku nabycia Wnioskodawczyni wiedziała o nabyciu posiadania ale nie zgłosiła tego z powodu braku dokumentów. Tymczasem brak dokumentów nie jest przeszkodą do zgłoszenia nabycia posiadania. Skoro dwie zabudowane działki były w posiadaniu członków rodziny i samej Wnioskodawczyni i sąd stwierdził zasiedzenie przez te wszystkie osoby to znaczy, że musieli oni władać tymi działkami i zabudowaniami tak jak właściciele chociaż bez tytułu własności tych działek.

Wobec tego, iż z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni wiedziała o dziedziczeniu posiadania zabudowanych działek po matce i bracie, ale nie zgłosiła tego tylko z powodu braku dokumentów, nie jest możliwe obecnie złożenie zgłoszenia SD-Z2 obejmującego te działki. Stwierdzenie zasiedzenia działek nie jest bowiem momentem, w którym Wnioskodawczyni dowiedziała się, że matka i brat posiadali przedmiotowe działki. Działki te były użytkowane przez zmarłych choć nie były ich własnością ale byli ich posiadaczami, co potwierdza tylko sąd stwierdzając ich zasiedzenie. Skoro posiadanie podlega dziedziczeniu to Wnioskodawczyni nabyła je (to prawo) w spadku po matce i bracie, i winna była to nabycie zgłosić w złożonym w ustawowym terminie zgłoszeniu SD-Z2, czego nie uczyniła.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.