Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-248/14-2/JR
z 3 lipca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2014 r. (data wpływu 15 kwietnia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu …października 2012 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy, który był właścicielem udziału 1/2 w lokalu mieszkalnym o powierzchni 33,80 m² wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej - zwanym dalej lokalem. Udział ten stanowił spadek po zmarłym.

Spadek nabył Wnioskodawca w wysokości 1/6 udziału w lokalu, siostra Wnioskodawcy w wysokości 1/6 udziału w lokalu oraz wdowa po zmarłym w wysokości 1/6 udziału w lokalu.

Wymienione osoby zostały zwolnione z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadku i darowizn.

Dnia …stycznia 2013 r. spadkobiercy na podstawie aktu notarialnego dokonali działu spadku i zniesienia współwłasności lokalu. Spadkobiercy oświadczyli, że dokonują podziału majątku wspólnego należącego do zmarłego i jego żony (wdowy po zmarłym) lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość oraz dokonują działu spadku po zmarłym, w skład którego wchodzi udział wynoszący 1/2 część opisanego lokalu, w ten sposób, że wdowa po zmarłym staje się wyłączną właścicielką lokalu zaś Wnioskodawca i Jego siostra (pozostali spadkobiercy) otrzymują spłatę w wysokości przypadającej im części spadku. Wartość spłaty nie przekroczyła wartości udziału w majątku spadkowym. W wyniku działu spadku Wnioskodawca uzyskał z tego tytułu kwotę pieniężną stanowiącą ekwiwalent wartości Jego udziału spadkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota uzyskana z tytułu spłaty w związku z umownym działem spadku, polegającym na przyznaniu całości praw do lokalu mieszkalnego jednemu ze spadkobierców (wdowie po zmarłym) z obowiązkiem spłaty na rzecz Wnioskodawcy i Jego siostry do wysokości i wartości jego udziału, będzie odpłatnym zbyciem prawa do nieruchomości i na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych będzie podlegało opodatkowaniu jako źródło przychodu?

Zdaniem Wnioskodawcy spłata spadkobiercy w wyniku działu spadku nie może być traktowana jako odpłatne zbycie udziałów w tej nieruchomości, a tym samym nie ma zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli wartość spłaty nie przekracza wartości udziału spadkowego.

Art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Po analizie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym oraz Kodeksie postępowania cywilnego regulujących kwestie dziedziczenia, Wnioskodawca wskazuje, że w postępowaniu spadkowym występują dwa powiązane ze sobą postępowania w sprawie:

• stwierdzenia nabycia spadku (postanowienie o nabyciu spadku oraz notarialne poświadczanie dziedziczenia)
  

• działu spadku (art. 680-689 k.p.c.) przy czym dział spadku występuje w sytuacji, gdy spadek przypada kilku spadkobiercom.
  
  

Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadającej poszczególnym spadkobiercom. Spadek jako prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku w wyniku dziedziczenia mogą przy tym przechodzić na jednego lub kilku spadkobierców. W przypadku kilku spadkobierców powstaje między nimi współwłasność w częściach ułamkowych, co oznacza, że każdy z nich jest właścicielem całej rzeczy i żaden nie jest właścicielem całości.

Od chwili nabycia spadku między współspadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego, do której stosuje się odpowiednie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Każdy ze współspadkobierców może swobodnie rozporządzać swoim udziałem w spadku. Zniesienie tej współwłasności następuje poprzez dział spadku. Dział spadku polega na tym, że po ustanowieniu wartości całego majątku ustala się wartość sched poszczególnych spadkobierców.

Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się wyłącznymi podmiotami przyznanych im praw majątkowych, a prawa te wchodzą do majątków osobistych współspadkobierców. W związku z powyższym nie powinno budzić wątpliwości to, że dziedziczenie niezależnie od tego, czy następuje na podstawie ustawy, czy testamentu należy rozumieć, zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku jak i nabycie w drodze działu spadku.

W przypadku nabycia prawa do spadku spadkobierca, który nabył to prawo, jest zobowiązany do uiszczania podatku od spadku i darowizn określonego w ustawie od spadków i darowizn z wyłączeniem pewniej kategorii podmiotów. Objęcie podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty prowadziłoby do dwukrotnego opodatkowanie tego samego przychodu, co jest niezgodne z Konstytucją RP. W związku z tym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że kwota uzyskana z tytułu spłaty w związku z działem spadku, w którego skład wchodzi lokal mieszkalny, poprzez przyznanie ww. lokalu wdowie po zmarłym ojcu z obowiązkiem spłaty na Jego rzecz do wysokości wartości Jego części nie będzie odpłatnym zbyciem nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz będzie podlegała wyłączeniu spod jurysdykcji ww. ustawy jako uprzednio opodatkowana na mocy art. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie bez znaczenia jest fakt, że otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłata jest ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku. W związku z powyższym, spłata w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a tym samym spowodowała, że na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca wskazuje rozstrzygnięcie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 2 października 2013 r., Nr ITPB2/415-713/13/IL; z dnia 14 marca 2014 r., Nr ITPB2/415-1161/138/IL; z dnia 23 sierpnia 2013 r., Nr ITPB2/415-523/13/DSZ i Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 15 października 2013 r., Nr IPTPB2/415-508/13-2/JR, oraz orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit a)–c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)–c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie;

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

W myśl art. 924 powyższej ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, że dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest data śmierci spadkodawcy. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Stosownie do art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Mając zatem na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu …października 2012 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy, który był właścicielem 1/2 udziału lokalu mieszkalnego o powierzchni 33,80 m² wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej - zwanym dalej lokalem.

Spadek nabył Wnioskodawca w wysokości 1/6 udziału w lokalu, siostra Wnioskodawcy w wysokości 1/6 udziału w lokalu oraz wdowa po zmarłym w wysokości 1/6 udziału w lokalu.

Dnia …stycznia 2013 r. spadkobiercy na podstawie aktu notarialnego dokonali działu spadku i zniesienia współwłasności lokalu w ten sposób, że wdowa po zmarłym stała się wyłączną właścicielką lokalu zaś Wnioskodawca i Jego siostra (pozostali spadkobiercy) otrzymali spłatę w wysokości przypadającej im części spadku. Wartość spłaty nie przekroczyła wartości udziału w majątku spadkowym. W wyniku działu spadku Wnioskodawca uzyskał z tego tytułu kwotę pieniężną stanowiącą ekwiwalent wartości Jego udziału spadkowego.

Przyjmując za Wnioskodawcą, że wartość otrzymanej spłaty w wyniku działu spadku (zniesienia współwłasności) mieściła się w udziale jaki Mu przysługiwał w spadku należy uznać, że Wnioskodawca nie uzyskał w związku z czynnością ww. działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonego udziału.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności spłat ekwiwalentnych do posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłaty otrzymane w wyniku działu spadku nie przekroczyły wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału w spadku, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcy i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Dodatkowo należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), a zatem wywiera skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawczyni, jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie chroni pozostałych spadkobierców.

Ponadto informuje się, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, Organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do oceny dokumentów załączonych do wniosku; Organ jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i Jego stanowiskiem.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.