Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/415-274/14-3/TW
z 13 czerwca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana , przedstawione we wniosku z dnia 11 marca 2014 r. (data wpływu 13 marca 2014 r.), uzupełnionym w dniu 12 czerwca 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych.

W dniu 12 czerwca 2014 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest rolnikiem prowadzącym indywidualnie gospodarstwo rolne, w skład którego wchodzą, będące jego wyłączną własnością grunty rolne obejmujące następujące działki gruntu:

• nr 22, 43/2, 61/4, 61/8, 61/9, 166, 210/5, 210/6, 211/6, 211/7, 226/3, 226/6, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą nr W(…);
• nr 169, 180, 210/2, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą nr W(…);
• nr 43/1, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą nr W(…);
• nr 160, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgą wieczystą nr W(…),

o łącznej powierzchni 25,0339 ha.

W dniu 1 lutego 2013 r. Wnioskodawca złożył, w formie Aktu Notarialnego:

• oświadczenie (dotyczące jego nieruchomości objętej księgą wieczystą o nr W(…) prowadzoną przez Sąd Rejonowy) o ustanowieniu na czas nieoznaczony, na rzecz Spółki „A” Spółka Akcyjna w nieograniczoną w czasie służebność przesyłu polegającą na prawie wybudowania i utrzymywania na nieruchomości obciążonej gazociągu wysokiego ciśnienia xxx G.-K. odg. SRP W., wraz z elementami towarzyszącymi oraz prawie swobodnego dojścia i dojazdu do tego gazociągu oraz elementów towarzyszących celem wykonania wszelkich czynności koniecznych do ich prawidłowej eksploatacji, w tym konserwacji, modernizacji, remontów, napraw i usuwania awarii, oraz polegającej na zakazie zabudowy w strefie kontrolowanej gazociągu w pasie o szerokości ośmiu metrów (po cztery od osi gazociągu) oraz zakazie nasadzania drzew w pasie o szerokości czterech metrów (po dwa metry od osi gazociągu). Zakres wykonania opisanej służebności ogranicza się do działki gruntu nr 210/2;
• oświadczenie (dotyczące jego nieruchomości objętej księgą wieczystą o nr W(…) prowadzoną przez Sąd Rejonowy) o ustanowieniu na czas nieoznaczony, na rzecz Spółki „A” nieograniczoną w czasie służebność przesyłu polegającą na prawie wybudowania i utrzymywania na nieruchomości obciążonej gazociągu wysokiego ciśnienia xxx G.-K. odg. SRP W. wraz z elementami towarzyszącymi oraz prawie swobodnego dojścia i dojazdu do tego gazociągu oraz elementów towarzyszących celem wykonania wszelkich czynności koniecznych do ich prawidłowej eksploatacji, w tym konserwacji, modernizacji, remontów, napraw i usuwania awarii, oraz polegającej na zakazie zabudowy w strefie kontrolowanej gazociągu w pasie o szerokości ośmiu metrów (po cztery od osi gazociągu) oraz zakazie nasadzania drzew w pasie o szerokości czterech metrów (po dwa metry od osi gazociągu). Zakres wykonania opisanej służebności ogranicza się do działki gruntu nr 22.
  
  

Z tytułu wyżej opisanych służebności przesyłu oraz ograniczeń w korzystaniu z ww. nieruchomości strony ustanowiły świadczenie pieniężne na rzecz właściciela gruntu w kwocie 152.274 zł. Zapłata zgodnie z treścią zgody Spółki „A” wyrażonej w formie Aktu Notarialnego sporządzonego dnia 15 stycznia 2013 r. przed notariuszem, nastąpi w dwóch ratach. Pierwsza rata w kwocie 45.682 zł już została zapłacona. A obowiązek zapłaty drugiej raty w wysokości 106.592 zł, zostanie spełniony przed rozpoczęciem budowy gazociągu na nieruchomości podatnika. Do dnia złożenia wniosku nie została wpłacona druga rata wynagrodzenia jak również nie rozpoczęła się budowa gazociągu. Według wiedzy wnioskodawcy budowa gazociągu ma się rozpocząć w 2015 r. Opisany stan faktyczny dotyczy czynności prawnych i oświadczeń woli już dokonanych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Pytanie dotyczy zdarzenia przyszłego, tj. możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego przez Wnioskodawcą – podatnika po otrzymaniu od „A” drugiej raty świadczenia pieniężnego.

1. Czy podatnik, który otrzyma w danym roku podatkowym (prawdopodobnie 2015) zapłatę, kwoty drugiej raty w wysokości 106.592 zł z tytułu ustanowienia na będących jego własnością gruntach, wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, służebności przesyłu na rzecz „A”, będzie korzystał ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. l pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.).
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie pieniężne wypłacone z tytułu ograniczenia prawa własności związanego z ustanowieniem służebności przesyłu ma charakter odszkodowawczy i korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. l pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.). Skoro podatnik ustanowił w drodze umowy służebność przesyłu na gruntach wchodzących w skład prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego, to uzyskany przychód zwolniony jest z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W myśl powyższego przepisu, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntu,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

− w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.).

W ocenie podatnika wypłacone przez Spółkę świadczenie pieniężne za ustanowienie służebności przesyłu jest swego rodzaju odszkodowaniem z tytułu ograniczenia właściciela gruntów w wykonywaniu prawa własności albowiem umowa o ustanowienie służebności przesyłu zobowiązuje właściciela do określonych obowiązków i znoszenia niedogodności związanych z ograniczeniem swojego prawa własności. Innymi słowy służebność przesyłu ograniczyła zakres możliwości gospodarczego wykorzystania obciążonych nieruchomości. Zdaniem wnioskodawcy interpretując przepis art. 21 ust. l pkt 120 PDOFizU nie należy ograniczać się. wyłącznie do wykładni językowej, pomijając wykładnię celowościową i systemową. Wprowadzenie do Kodeksu cywilnego w dniu 3 sierpnia 2008 r. unormowań dotyczących służebności przesyłu miało bowiem na celu usunięcie wątpliwości prawnych wynikających z niedostosowania przepisów o służebności gruntowej do tzw. inwestycji „liniowych” oraz uregulowanie prawa inwestora (przedsiębiorcy) do cudzego gruntu umożliwiające wybudowanie na nim urządzeń przesyłu, ich przeglądy, konserwację, naprawę, itp. W tym miejscu wskazać należy, że powyższe stanowisko nie prowadzi do rozszerzenia zakresu pojęciowego interpretowanego przepisu i naruszenia zasady ścisłej interpretacji przepisów podatkowych, ponieważ mimo zmiany nazwy ustanawianej służebności, przepisem tym nadal objęte są te same desygnaty. Podobne stanowisko zaprezentował Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z 1 czerwca 2011 r. o sygn. akt II FSK 88/10 (publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

− w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.).

Powołany wyżej art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Wskazać przy tym należy, że ww. zwolnienie przysługuje tylko i wyłącznie posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, którego to pojęcia ustawa o podatku dochodowym nie definiuje. W celu wyjaśnienia tej kwestii odsyła jednak, zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 4 ww. ustawy, do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 1381 ze zm.).

Stosownie do art. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Natomiast art. 2 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Należy więc podkreślić, że gospodarstwem rolnym w myśl ustawy o podatku rolnym są grunty o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy. Grunty np. z uwagi na ich różne położenie nie muszą stanowić zorganizowanej całości. Takie rozumienie gospodarstwa rolnego powoduje m.in., że za gospodarstwo należy uznać grunty o powierzchni przekraczającej 1 ha, nawet wówczas, gdy nie istnieje pomiędzy nimi żadna więź ekonomiczna. Jedynym elementem łączącym grunty jest osoba właściciela tego gruntu.

Służebność gruntowa uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2014 r., poz. 121).

Przepis art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Natomiast zgodnie z art. 305¹ Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Stosownie do art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W myśl art. 305² § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca złożył, w formie aktu notarialnego oświadczenie dotyczące nieruchomości (gruntów będących Jego własnością wchodzących w skład gospodarstwa rolnego) o ustanowieniu odpłatnie na czas nieoznaczony, na rzecz Spółki nieograniczoną w czasie służebność przesyłu polegającą na prawie wybudowania i utrzymywania na nieruchomości obciążonej gazociągu wysokiego ciśnienia wraz z elementami towarzyszącymi oraz prawie swobodnego dojścia i dojazdu do tego gazociągu oraz elementów towarzyszących celem wykonania wszelkich czynności koniecznych do ich prawidłowej eksploatacji.

Wobec powyższego odnosząc się do możliwości zastosowania w niniejszej sprawie zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zauważyć należy, że regulacje prawne dotyczące służebności przesyłu, wprowadzone zostały do Kodeksu cywilnego z dniem 3 sierpnia 2008 r. Konieczność wprowadzenia do przepisów Kodeksu cywilnego unormowań dotyczących tzw. służebności przesyłu powodowana była w szczególności potrzebą gospodarczą jednoznacznego, ustawowego uregulowania tej problematyki, wobec istniejących nadal wątpliwości prawnych wynikających z niedostosowania przepisów o służebności gruntowej do tzw. „inwestycji liniowych”. Ustanowienie nowego rodzaju służebności, odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej w sposób ustawowy regulowało istniejącą już praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, zastąpienie takiej służebności służebnością przesyłu, uregulowaną w Kodeksie cywilnym oznacza, że z dniem 3 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu. Istotą tej służebności jest również (jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej) ograniczenie prawa własności właściciela nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza realizować inwestycję dotyczącą budowy urządzeń infrastruktury technicznej, lub który użytkuje takie urządzenia (stanowiące jego własność). Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych instytucji prawnych. Ten fakt zaakcentował również ustawodawca, odsyłający w art. 3054 Kodeksu cywilnego do reżimu prawnego służebności gruntowych. W toku interpretacji i stosowania przepisów o służebności przesyłu należy więc dopełniać regulację prawną poprzez odpowiednie sięganie do przepisów z dziedziny służebności gruntowych.

Biorąc więc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienie z tytułu odszkodowania wypłaconego na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, jako odmiany służebności gruntowej. W konsekwencji, w sytuacji wypłacenia Wnioskodawcy w niniejszej sprawie wynagrodzenia (kwoty drugiej raty) za ustanowienie służebności przesyłu na gruntach będących Jego własnością, wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 2 ust 1 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z treścią przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, będzie wolne od podatku dochodowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.