Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/415-377/14/HS
z 7 lipca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 4 kwietnia 2014 r. (data otrzymania 8 kwietnia 2014 r.), uzupełnionym 28 maja 2014 r. i 4 czerwca 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości uprzednio wywłaszczonej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 kwietnia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości uprzednio wywłaszczonej.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 16 maja 2014 r. Znak: IBPBII/2/415-377/14/HS, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 28 maja 2014 r. i 4 czerwca 2014 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem Sądu Rejonowego z 5 października 1990 r. o dział spadku i zniesienie współwłasności całą nieruchomość przyznano na wyłączną własność Wnioskodawcy (jedynemu spadkobiercy). Postanowieniem Sądu Rejonowego z 27 stycznia 2011 r. stwierdzono, że spadek po ojcu zmarłym 11 stycznia 1993 r. na podstawie ustawy wprost nabył Wnioskodawca (syn) w całości.

Decyzją z 26 sierpnia 2013 r. Starosta na podstawie art. 136, art. 137, art. 139, art. 140 ust. 1, 2, 3 i 4, art. 142 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami oraz innymi ustawami kodeksu postępowania administracyjnego – po rozpatrzeniu wniosku Wnioskodawcy – orzekł o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości stanowiącej własność gminy na rzecz Wnioskodawcy oraz zobowiązał Wnioskodawcę do zwrotu na rzecz gminy kwoty tytułem zwaloryzowanej wartości odszkodowania wypłaconego za wywłaszczoną nieruchomość (kwota wskazana w decyzji została uregulowana).

Wnioskodawca wskazał, że decyzją z 23 listopada 1977 r. orzeczono o wywłaszczeniu na rzecz państwa nieruchomości stanowiącej własność matki Wnioskodawcy. Jako cel wywłaszczenia wskazano budowę osiedla, jednak pomimo upływu wymaganego okresu cel nie został zrealizowany.

Z wnioskiem o zwrot nieruchomości Wnioskodawca zwrócił się 5 lipca 2007 r. Na mocy postanowień Sądu Rejonowego z 12 września 1990 r. i z 27 stycznia 2011 r. Wnioskodawca nabył w całości prawa do spadku po matce. Odzyskaną nieruchomość Wnioskodawca chciałby sprzedać w 2014 r.

W uzupełnieniu wniosku z 20 maja 2014 r. Wnioskodawca wskazał, że wywłaszczona nieruchomość stanowiła wyłączną własność jego matki, która zmarła 24 lutego 1990 r. Sądowy dział spadku i zniesienie współwłasności przeprowadzony został 5 października 1999 r. i miał miejsce po śmierci matki Wnioskodawcy – jedynej właścicielki. Natomiast w uzupełnieniu wniosku z 28 maja 2014 r. Wnioskodawca doprecyzował, że sądowy dział spadku i zniesienie współwłasności miał miejsce 5 października 1990 r. (a nie 1999 r.) po śmierci matki Wnioskodawcy. Nadmienił również, że ojciec Wnioskodawcy dziedziczył po swojej żonie, a matce Wnioskodawcy. Zniesienie współwłasności przeprowadzone 5 października 1990 r. odbyło się tylko pomiędzy Wnioskodawcą a jego ojcem.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy obecna sprzedaż zwróconej nieruchomości nie będzie przedmiotem naliczenia podatku dochodowego przez urząd skarbowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, datą przejęcia całej nieruchomości i spadku jest data śmierci jego ojca, tj. dzień 11 stycznia 1993 r., a więc obecna sprzedaż zwróconej nieruchomości nie będzie przedmiotem naliczenia podatku dochodowego przez Urząd Skarbowy. Wnioskodawca wskazuje, że po interpretacji przepisów i zapoznaniu się z przedłożoną przez niego dokumentacją, właściwy urząd skarbowy potwierdza takie stanowisko, lecz w celu oficjalnego potwierdzenia Wnioskodawca skierował zapytanie do Krajowej Informacji Podatkowej o udzielenie odpowiedzi w tej sprawie na piśmie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie i nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany ze zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości dla określenia jego skutków podatkowych istotne jest ustalenie daty nabycia tej nieruchomości.

W rozpatrywanej sprawie istotna jest więc kwestia ustalenia czy zwrot nieruchomości stanowi jej nabycie w myśl przywołanego uprzednio art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją, za pomocą której państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. W drodze decyzji dochodzi m.in. do pozbawienia dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości, z drugiej zaś strony przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Jednocześnie ustawa zawiera swoistą gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu, na jaki dokonano wywłaszczenia.

Stosownie zatem do art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) – poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Celem zwrotu jest więc przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia. Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości poprzedniemu właścicielowi lub następcy prawnemu poprzedniego właściciela. W przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy więc do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem. Oznacza to, że w omawianej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o restytucji (przywróceniu) stanu sprzed wywłaszczenia.

Tym samym w rozpatrywanej sprawie datą nabycia przez Wnioskodawcę zwróconej nieruchomości nie jest data jej zwrotu, lecz data pierwotnego jej nabycia.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 121) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku czy akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Istotna dla podatku dochodowego jest zatem data stwierdzająca dzień otwarcia spadku czyli data śmierci spadkodawcy. Z instytucją działu spadku mamy natomiast do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Dział spadku jest konsekwencją nabycia w drodze spadku. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł nabycia własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom.

Nabycie nieruchomości (prawa) w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy (nawet wówczas, jeżeli nabycie to następuje nieodpłatnie) stanowi o nowej dacie nabycia nieruchomości (prawa) w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku.

Z kolei celem postępowania o zniesienie współwłasności – w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks cywilny – jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Stosownie do art. 195 ww. ustawy – współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności to fizyczny podział rzeczy wspólnej, polegający m.in. na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej rzeczy wspólnej, a wielkość tej części powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności. Natomiast gdy w wyniku zniesienia współwłasności udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat), to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad tą rzeczą (nieruchomością) jak i stan jej majątku osobistego.

Z przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu opisu wynika, że Wnioskodawca nieruchomość, którą zamierza zbyć nabył w części w spadku po matce dnia 24 lutego 1990 r. a w części w spadku po ojcu dnia 11 stycznia 1993 r. Z wniosku wynika, że po matce Wnioskodawcy spadek dziedziczył Wnioskodawca i jego ojciec. Dział spadku i zniesienie współwłasności przeprowadzone 5 października 1990 r. nie mógł objąć działki wywłaszczonej w 1977 r. gdyż na moment działu spadku i zniesienia współwłasności właścicielem działki była gmina. Wobec tego Sąd nie mógł objąć tej działki działem spadku i zniesieniem współwłasności. Tym samym nabycie działki zwróconej po uprzednim wywłaszczeniu miało miejsce z chwilą śmierci matki w 1990 r. i z chwilą śmierci ojca w 1993 r., który nabył udział w działce po żonie. W 2014 r. Wnioskodawca zamierza sprzedać zwróconą mu nieruchomość.

Należy zatem stwierdzić, że zwrot uprzednio wywłaszczonej nieruchomości nie jest nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwrotu – a tym samym zmiany stanu prawnorzeczowego – dokonano w trybie postępowania administracyjnego, którego celem było przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

Tym samym przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z planowanej sprzedaży zwróconej mu nieruchomości nie będzie podlegał w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości stanowi źródło przychodów jedynie wówczas, gdy odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W rozpatrywanej sprawie od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do nabycia przez Wnioskodawcę wywłaszczonej uprzednio nieruchomości (a więc najpóźniej od końca 1993 r.) upłynęło ponad 5 lat, a więc przychód powstały z jej zbycia nie będzie podlegał w ogóle opodatkowaniu z uwagi na upływ terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Zawsze bowiem w sytuacji zbycia nieruchomości, gdy od daty jej nabycia upłynęło ponad 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym do tego nabycia doszło, przychód uzyskany ze zbycia nieruchomości nie stanowi w ogóle źródła przychodu.

Stanowisko Wnioskodawcy uznaje się za prawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Wobec tego niniejszą interpretację wydano w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku i jego uzupełnieniach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) – w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.