Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/415-343/14/DSZ
z 24 czerwca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 24 marca 2014 r. (data wpływu) uzupełnionym pismem z dnia 21 maja 2014 r. (data wpływu 26 maja 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych darowizny wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 26 maja 2014 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych darowizny wierzytelności.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Żona Wnioskodawcy będzie Jego wierzycielem z tytułu umów pożyczek. Oboje małżonkowie są polskimi rezydentami podatkowymi, a w ich małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Wierzytelność obejmuje kwotę pożyczek wraz z odsetkami umownymi.

Żona Wnioskodawcy planuje dokonać w formie aktu notarialnego darowizny powyżej wskazanych wierzytelności na rzecz męża.

W związku z zawarciem tej umowy, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia na rzecz żony. Jednocześnie, w wyniku dokonanej darowizny, wierzytelności zostaną przeniesione na Wnioskodawcę i dojdzie do konfuzji, tj. do zlania się w osobie obdarowanego: obowiązków dłużnika oraz uprawnień wierzyciela z tytułu ww. umów pożyczek. W konsekwencji, zobowiązanie do ich zwrotu wygaśnie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca (obdarowany) otrzymujący darowiznę mającą postać wierzytelności jaka przysługiwała darczyńcy w stosunku do obdarowanego z tytułu umowy pożyczki (wierzytelność ta obejmuje prawo do żądania kwoty głównej i odsetek), w związku ze zlaniem się (confusio) w osobie obdarowanego praw i obowiązków z tytułu mowy pożyczki (dług i wierzytelność) i wygaśnięciem w ten sposób zobowiązania w stosunku darczyńcy będącego jednocześnie pożyczkodawcą, uzyskuje dochód podatkowy z tego tytułu?

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl natomiast art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z polskim prawem darowizny między osobami fizycznymi podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, regulowanym przez ustawę z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Darowizna dokonana na rzecz małżonka będzie, zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy zwolniona z opodatkowania podatkiem, pod warunkiem, że obdarowany zgłosi nabycie praw majątkowych w drodze darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego lub umowa zostanie zawarta w formie aktu notarialnego (art. 4a ust 4 pkt 2 tej ustawy).

Wnioskodawca zauważa, że stosownie do powołanego wyżej art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nabycie podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od spadków i darowizn, to przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do takiego nabycia (przysporzenia) nie mają zastosowania. Przy czym rodzaj prawa będącego przedmiotem darowizny nie ma istotnego znaczenia. Będące następstwem otrzymania darowizny wygaśnięcie zobowiązania wnioskodawcy w drodze confusio (zlanie się obowiązku i prawa z tytułu umowy pożyczki w jednej osobie) także nie stanowi czynności opodatkowanej skutkującej powstaniem obowiązku podatkowego, ponieważ jest to wyłącznie następstwo umowy darowizny. W szczególności, zdaniem Wnioskodawcy, confusio nie może być utożsamiane z umorzeniem wierzytelności, ponieważ są to dwie odrębne instytucje prawa cywilnego.

Zdaniem Wnioskodawcy, w omawianym stanie faktycznym, nie wystąpi wzrost wartości Jego majątku lub przysporzenie. W wyniku confusio wygaśnie zarówno dług (obowiązek) jak i odpowiadająca mu wierzytelność (prawo) bez ich wykonania. Nie zostanie więc spełniona podstawowa przesłanka powstania przychodu na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w postaci zaistnienia przysporzenia majątkowego o charakterze definitywnym.

W opinii Wnioskodawcy oznacza to, że nabycie przez Niego (obdarowanego) w drodze darowizny od żony ww. prawa majątkowego (wierzytelność powstała z tytułu umowy pożyczki) oraz confusio prawa i obowiązku z tytułu pożyczki w jednej osobie, nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie powstanie dla Wnioskodawcy dochód podatkowy z tego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W myśl natomiast art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z treści wniosku wynika, że żona Wnioskodawcy będzie Jego wierzycielem z tytułu umów pożyczek. Oboje małżonkowie są polskimi rezydentami podatkowymi, a w ich małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Wierzytelność obejmuje kwotę pożyczek wraz z odsetkami umownymi. Żona Wnioskodawcy planuje dokonać w formie aktu notarialnego darowizny powyżej wskazanych wierzytelności na rzecz męża. W związku z zawarciem tej umowy, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia na rzecz żony. Jednocześnie, w wyniku dokonanej darowizny, wierzytelności zostaną przeniesione na Wnioskodawcę i dojdzie do konfuzji, tj. do zlania się w osobie obdarowanego: obowiązków dłużnika oraz uprawnień wierzyciela z tytułu ww. umów pożyczek. W konsekwencji, zobowiązanie do ich zwrotu wygaśnie.

Jeżeli zatem istotnie opisana we wniosku cesja wierzytelności (kwoty pożyczki wraz z odsetkami umownymi) w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego będzie, jak oświadczył Wnioskodawca, stanowiła umowę darowizny wierzytelności zawartą w formie aktu notarialnego, to do nabycia przez Wnioskodawcę tejże wierzytelności znajdą przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Powyższe oznacza, że do takiego stanu faktycznego nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do powołanego powyżej art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nabycie podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od spadków i darowizn, to przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do takiego nabycia (przysporzenia) nie mają zastosowania.

Oznacza to, że planowane przez Wnioskodawcę nabycie praw majątkowych (wierzytelności wynikających z umowy pożyczki) w drodze umowy darowizny, zgodnie z zaprezentowanym w niniejszej sprawie stanowiskiem, nie będzie podlegało przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na spełnienie warunków określonych w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wyjaśnić ponadto należy, że tzw. konfuzja („confusio”) nie jest instytucją uregulowaną w przepisach prawa, nie stanowi także odrębnej, samoistnej czynności prawnej. Jest to pojęcie wypracowane w doktrynie prawa cywilnego i oznacza pewną sytuację faktyczną w której – w wyniku dokonania odrębnej czynności prawnej, bądź wystąpienia zdarzenia prawnego – nastąpi wygaśnięcie zobowiązania z mocy prawa bez zaspokojenia wierzyciela na skutek zjednoczenia długu i wierzytelności w jednej osobie. Z konfuzją mamy zatem do czynienia a przypadku, gdy na skutek dokonanej czynności prawnej lub zaistnienia zdarzenia prawnego ten sam podmiot staje się uprawnionym do żądania spełnienia określonego świadczenia i równocześnie podmiotem zobowiązanym do tego świadczenia.

W sytuacji więc, gdy po obu stronach stosunku zobowiązaniowego stoją te same osoby, są one jednocześnie uprawnionymi i zobowiązanymi, zachodzi tzw. konfuzja, której skutkiem jest wygaśnięcie zobowiązania. Brak stosunku zobowiązaniowego wyklucza jakiekolwiek świadczenie, w tym świadczenie nieodpłatne.

Konfuzja nie wypełnia zatem dyspozycji art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, Wnioskodawca otrzymujący darowiznę mającą postać wierzytelności jaka przysługiwała darczyńcy w stosunku do obdarowanego z tytułu umowy pożyczki, w związku ze zlaniem się w osobie obdarowanego praw i obowiązków z tytułu mowy pożyczki i wygaśnięciem w ten sposób zobowiązania w stosunku darczyńcy będącego jednocześnie pożyczkodawcą, nie uzyska dochodu podatkowego z tego tytułu. Na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wygaśnięcie z mocy prawa wierzytelności na skutek konfuzji, nie będzie bowiem skutkowało powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.