2014.03.14 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-1110/13-7/AD
z 14 marca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, reprezentowanej przez Doradcę Podatkowego, przedstawione we wniosku z 15 listopada 2013 r. (data wpływu 18 listopada 2013 r.) uzupełnionym pismem z 3 lutego 2014 r. (data wpływu 6 lutego 2014 r.) oraz pismem z dnia 19 lutego 2014 r. (data wpływu 24 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego. Wniosek uzupełniono 6 lutego 2014 r. oraz 24 lutego 2014 r. o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego, a także o uwierzytelnione pełnomocnictwo.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Gmina (dalej: gmina albo podatnik) zgodnie ze swoim statutem wykonuje działania w zakresie spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W szczególności, wykonuje ona zadania własne oraz zlecone z zakresu administracji rządowej nałożone ustawami, a także może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu, województwa i administracji rządowej na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego lub właściwym organem administracji rządowej.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U.01.142.1591 j.t.) do zadań własnych gminy należą m.in. sprawy:

ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
edukacji publicznej,
kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
targowisk i hal targowych,
zieleni gminnej i zadrzewień,
cmentarzy gminnych,
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

Z tytułu wykonywania swoich zadań, lub wykonywania innych czynności, a zwłaszcza czynności zleconych do wykonania przez administrację rządową, Gmina pobiera różnego rodzaju opłaty (np. opłatę targową, opłaty z tytułu czynności administracyjnych, opłatę od posiadania psów).

W tym zakresie Gmina, zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), dalej: ustawa o VAT, występuje jako organ władzy publicznej, wykonujący zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa i jako taki nie jest uznawana, w świetle regulacji w zakresie podatku VAT za podatnika podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT).

Jednocześnie, Gmina wykonuje czynności (w tym w zakresie umów cywilnoprawnych) wpisujące się w definicję działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. W związku z wykonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu VAT gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT, składa deklaracje podatkowe, prowadzi stosowne ewidencje podatkowe VAT oraz wpłaca podatek VAT do organu podatkowego.

W szczególności, w ramach działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (działalności gospodarczej) Gmina świadczy usługi opodatkowane VAT w zakresie:

dzierżawy gruntów, budynków, sieci kanalizacyjnych i wodociągowych,
wynajmu lokali komunalnych (wynajmu lokali użytkowych),
wynajmu sali konferencyjnej,
xero,
udostępniania wiat przystankowych dla przewoźników,
odsprzedaży (refakturowanie) zakupionych towarów i usług (np. energia, usługi telekomunikacyjne, koszty przygotowania nieruchomości do sprzedaży),
wnoszenia aportów składników majątku Gminy do spółek kapitałowych w zamian za objęcie akcji/udziałów w tych spółkach.

Ponadto, w ramach wykonywania działalności gospodarczej, Gmina dokonuje m.in.:

odpłatnego zbycia mienia komunalnego, stanowiącego środki trwałe (m.in. lokali mieszkalnych, budynków),
odpłatnego zbycia gruntów,
oddania gruntów w użytkowanie wieczyste.

Zbywane przez Gmina mienie komunalne, takie jak lokale, grunty, prawa użytkowania wieczystego są wykorzystywane przez gminę do wykonywania działalności komercyjnej (np. najem/dzierżawa) i są zaliczane przez Gminę do środków trwałych.

Gmina wykonuje tez czynności zwolnione z podatku VAT, m.in. w zakresie:

usług opieki na dziećmi w żłobkach i przedszkolach,
wynajmu lokali mieszkalnych na cele mieszkaniowe,
sprzedaży towarów jako towarów używanych.

W dużej liczbie przypadków w celu realizacji zadań własnych gminy jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, gmina dokonuje szeregu inwestycji, których realizacja pozwala zaspokoić potrzeby mieszkańców gminy. I tak przykładowo gmina dokonała inwestycji w postaci wybudowania zespołu budynków komunalnych z umiejscowionymi w tych budynkach lokalach mieszkalnych i lokalach użytkowych. Budynki te następnie były lub (w przypadku inwestycji niezakończonych) będą przekazane na podstawie umowy o zarządzanie, w administrowanie do Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej w B. (zakład budżetowy Gminy będący odrębnym podatnikiem VAT).

Budynki komunalne nie stają się własnością zakładu budżetowego. Stanowią cały czas składnik majątku gminy. Zakład budżetowy nie jest i nie będzie stroną zawieranych z najemcami umów najmu lokali mieszkalnych i użytkowych. Jego rola ogranicza się do wykonywania w imieniu i na rzecz gminy czynności z zakresu administrowania budynkiem i związanymi z lokalami umowami najmu.

Gmina przeprowadziła także szereg inwestycji w postaci wybudowania sieci wodociągowo -kanalizacyjnych oraz sieci ciepłowniczych, które to sieci zostały lub zostaną przekazane do spółek prawa handlowego (odrębni od gminy podatnicy VAT) aportem lub do użytkowania na podstawie umowy dzierżawy lub najmu.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, że:

Inwestycje gminne prowadzone przez gminę w zakresie budynków komunalnych oraz związana z nimi infrastruktura towarzysząca są zawsze realizowane jako inwestycja gminna, której pomysłodawcą oraz realizatorem jest gmina we własnym imieniu i na własną rzecz. Projekty inwestycyjne prowadzone są w procedurze przetargowej, a firma która taki przetarg realizuje wykonuje usługi w szerokim znaczeniu budowlano-montażowe. Na realizację takiej usługi składają się wszelkie czynności niezbędne do wybudowania zdatnego do użytkowania w rozumieniu gospodarczym budynku lub zespołu budynków i budowli o przeznaczeniu mieszkalno-usługowym.
Po zakończeniu realizacji inwestycji jej efekty są przyjmowane na majątek gminny zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami pr

Inwestycje gminne prowadzone przez gminę w zakresie budynków komunalnych oraz związana z nimi infrastruktura towarzysząca są zawsze realizowane jako inwestycja gminna, której pomysłodawcą oraz realizatorem jest gmina we własnym imieniu i na własną rzecz. Projekty inwestycyjne prowadzone są w procedurze przetargowej, a firma która taki przetarg realizuje wykonuje usługi w szerokim znaczeniu budowlano-montażowe. Na realizację takiej usługi składają się wszelkie czynności niezbędne do wybudowania zdatnego do użytkowania w rozumieniu gospodarczym budynku lub zespołu budynków i budowli o przeznaczeniu mieszkalno-usługowym.
Po zakończeniu realizacji inwestycji jej efekty są przyjmowane na majątek gminny zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa o gospodarce nieruchomościami. Jako kompleksowe inwestycje, ich wartość jest składową wielu elementów. Na majątek gminny zaś przyjmowane są jako kompletna całość przez co ich wartość jest znaczna i wielokrotnie przewyższająca kwotę 15.000 zł.
W przypadku infrastruktury ciepłowniczej oraz wodno-kanalizacyjnej, elementy te są przyjmowane odrębnie jako oddzielny składnik majątku z uwagi na fakt, iż są one później najczęściej przedmiotem umów najmu/dzierżawy lub sprzedaży na rzecz komunalnych spółek prawa handlowego, zajmujących się w swoim zakresie świadczeniem usług dla mieszkańców i lokalnych przedsiębiorstw w zakresie dostarczania wody, ciepła czy odbioru i utylizacji ścieków.
Inwestycje gminne w komunalny zasób lokalowy są najczęściej inwestycjami wieloletnimi. Bardzo rzadko zdarza się aby rozpoczęcie i zakończenie inwestycji miało miejsce w tym samym roku, a nawet w dwóch następujących po sobie latach. Przykładowo zrealizowana w ubiegłym roku inwestycja w postaci zespołu budynków komunalnych (głównie mieszkaniowych) przy ul. … w mieście B., rozpoczęła się w roku 2009 a zakończyła dopiero w 2013 roku.
Wydatki ponoszone w toku realizacji inwestycji dotyczą wszelkich kosztów związanych z tą inwestycją poczynając od wydatków związanych z pozyskaniem dokumentacji architektoniczno-budowlanej, a kończąc na wynagrodzeniu dla firmy realizującej inwestycję w ramach przetargu. Wydatki te są alokowane do danej (konkretnej inwestycji), co wynika z konieczności realizowania inwestycji w ramach przyjętego budżetu gminy. Wydatki te więc są ściśle związane z daną inwestycją i przez to są ściśle identyfikowalne do poziomu rozliczonej faktury kosztowej. W tym znaczeniu wydatki te związane są z takim rodzajem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, jakim to czynnościom będzie służyć dana inwestycja.
Jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 1, nakłady na wytworzenie infrastruktury wodno -kanalizacyjnej i ciepłowniczej, są rozliczane odrębnie z uwagi na późniejsze ich przeznaczenie do sprzedaży, dzierżawy lub odpłatnej dostawy. Są to zatem czynności, które będą skutkowały powstaniem podatku należnego po stronie Gminy.
Koszty związane z wybudowaniem dróg dojazdowych również są odrębnie rozliczane jako wybudowanie dróg lokalnych. Wydatki te nie są przeznaczone do wykonywania odpłatnych i podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług usług lecz służą zaspokojeniu potrzeb lokalnych bez odpłatności. Wydatki związane zatem z wybudowaniem dróg, nie będą służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług.
Koszty ponoszone na wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą (przyłącza cieplne, wodne, elektryczne, gazowe, sieci kablowe i internetowe) służyć będą świadczeniu usług odpłatnych na rzecz mieszkańców i przedsiębiorców w postaci najmu lokali mieszkalnych i/lub użytkowych. Lokale te mogą być także (po spełnieniu określonych przepisami prawa warunków) przedmiotem transakcji sprzedaży, która też jest czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Wydatki zatem ponoszone na główny przedmiot inwestycji, tj. wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą techniczną są ponoszone do realizacji czynności zarówno opodatkowanych podatkiem VAT jak i z tego podatku zwolnionych.
W przypadku niektórych kosztów istniała możliwość określenia z jakim rodzajem czynności (z prawem do odliczenia czy bez) związane będą w przyszłości wybudowane inwestycje, Taka możliwość istniała w przypadku kosztów wybudowania sieci ciepłowniczych i wodno -kanalizacyjnych, które jako odrębne środki trwałe były następnie przedmiotem dzierżawy/najmu lub odpłatnej dostawy.
Gmina nie dokonywała odliczenia podatku naliczonego ani w trakcie realizacji inwestycji, ani po jej zakończeniu. Gmina chce jednak przystąpić do rozliczania wydatków ponoszonych w przyszłości oraz poniesionych w roku 2013 z zastosowaniem odliczenia proporcjonalnego.
Część komunalnych zasobów mieszkaniowych została oddana we władanie MZGK w latach poprzednich. Obecnie zakończona z końcem roku 2013 inwestycja przy ul. Skłodowskiej, zostanie przekazana do zarządzania przez Zakład z początkiem roku 2014 – jeszcze nie jest znana konkretna data tego przekazania. Do czasu zadysponowania tą inwestycją, jest ona we władaniu Gminy. Nadal jednak po przekazaniu majątku do zarządzania przez Zakład, będzie to składnik majątku gminnego.
Majątek oddany w używanie do MZGK nie staje się jego własnością. Jest to nadal majątek gminny, wydzielony jednak organizacyjne do używania przez Zakład budżetowy. MZGK nie może przykładowo dokonać żadnej dyspozycji tym majątkiem bez wyraźnej zgody Gminy (Rady lub Burmistrza). Jeżeli zaś chodzi o dysponowanie mieniem powierzonym przez Gminę, kierownik MZGK w tym zakresie działa na podstawie udzielonego przez Burmistrza pełnomocnictwa, działając w imieniu i na rzecz gminy. W takim właśnie charakterze zawierane są przez kierownika Zakładu umowy najmu lokali mieszkalnych oraz lokali użytkowych, gdzie zawarcie umowy z konkretnym najemcą następuje na podstawie zgody udzielonej przez Burmistrza. Kierownik Zakładu nie może samowolnie zawrzeć ani rozwiązać zawartej już umowy najmu. Decyzje w tym zakresie zastrzeżone są dla Gminy i jej organów.
Jeżeli zostaje podjęta decyzja o zbyciu lokalu lub jego wydzieleniu albo też zmianie sposobu wykorzystania z lokalu mieszkaniowego na użytkowy (lub odwrotnie), decyzje w tym zakresie podejmuje również Gmina. Umowy zaś jako pełnomocnik Gminy podpisuje Kierownik Zakładu.
Czynności jakie są wykonywane przez na mieniu gminnym są mieszanego charakteru. Jeżeli bowiem lokal jest wynajmowany na cele mieszkaniowe, to czynsz najmu jest to wówczas usługa zwolniona z podatku od towarów i usług. Jednak już rozliczenie zużycia mediów dostarczanych do lokalu mieszkalnego następuje odrębnie od umowy najmu, jest usługą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Tak samo do czynności opodatkowanych wykorzystywane są lokale użytkowe, gdzie czynsz najmu jest podwyższany o podstawową stawkę podatku (obecnie 23%).
W ujęciu globalnym (jako cała inwestycja) konkretny zespół budynków i budowli wybudowany przez Gminę jest wykorzystywany zarówno do czynności opodatkowanych jak i z tego podatku zwolnionych. W każdym roku struktura wpływów (należności) generowanych przez daną inwestycję jest zmienna.
Zarówno obecnie jak i w ujęciu historycznym gmina jest w stanie alokować konkretne faktury kosztowe rozliczane w ramach danej inwestycji do konkretnego rodzaju sprzedaży (opodatkowanej lub zwolnionej albo obu tym rodzajom sprzedaży łącznie).
Koszty na wybudowanie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej ponoszone są najczęściej na samym początku realizacji inwestycji, jest to bowiem tzw. uzbrojenie terenu w postaci wybudowania przyłącza cieplnego i wodno-kanalizacyjnego z podzielnikiem od istniejącej już i wykorzystywanej sieci będącej w użytkowaniu lub będącej własnością spółki wodociągowo-kanalizacyjnej lub ciepłowniczej. W zależności od rodzaju inwestycji wydatki te były ponoszone praktycznie w każdym roku, w którym inwestycje komunalne były realizowane.
Gmina realizowała przedmiotowe inwestycje z zamiarem późniejszego wydzierżawienia lub sprzedaży (aportu) tych składników majątkowych do spółek komunalnych na podstawie czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Tak jak w przypadku pozostałych wydatków związanych z realizacją inwestycji gminnych, również w przypadku budowania infrastruktury ciepłowniczej czy też wodno -kanalizacyjnej, wydatki te są jednoznacznie możliwe do określenia na podstawie faktur VAT wystawianych przez podmioty realizujące te inwestycje na zlecenie Gminy. Gmina jest w stanie alokować te wydatki do określonego rodzaju czynności – opodatkowanych lub zwolnionych, tudzież obu tym rodzajom łącznie.
Tak jak w przypadku pytania nr 4, Gmina nie odliczała podatku VAT naliczonego od dokonywanych inwestycji.
Wybudowana na zlecenie Gminy infrastruktura ciepłownicza oraz wodno-kanalizacyjna częściowo została przekazana do Spółek komunalnych, a częściowo stanowi nadal majątek Gminy będący przedmiotem dzierżawy dla tych podmiotów.
Pytanie zawarte pod nr 3 dotyczy wszystkich inwestycji zarówno w postaci budynków komunalnych jak i infrastruktury ciepłowniczej i wodno-kanalizacyjnej będącej nadal we własności Gminy. Jak bowiem wskazano powyżej wybudowana infrastruktura ciepłownicza i wodno-kanalizacyjna nie musi od razu zostać sprzedana do spółek komunalnych i może na stałe albo czasowo być przedmiotem umowy dzierżawy lub najmu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy od wydatków poniesionych na wytworzenie:
1. komunalnego zasobu lokalowego (budynki wielomieszkaniowe z lokalami użytkowymi),
2. infrastruktury towarzyszącej budowie zasobu komunalnego w postaci sieci wodno -kanalizacyjnej oraz sieci ciepłowniczej, przysługuje gminie prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w całości lub w części?
Czy w przypadku kosztów poniesionych na wytworzenie budynków komunalnych, odliczenie podatku VAT naliczonego od ww. inwestycji winno być dokonane na podstawie wyliczonego przez gminę współczynnika VAT, czy też na podstawie szacowanego podziału wynajmowanej powierzchni (powierzchnia niemieszkaniowa /powierzchnia ogółem)?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Od wydatków służących wytworzeniu komunalnego zasobu lokalowego służy gminie odliczenie podatku VAT naliczonego na zasadach ogólnych, tj:

odliczenia VAT w przypadku wytworzenia komunalnego zasobu lokalowego należy dokonać na podstawie proporcji właściwej dla gminy zgodnie z art. 90 ust. 3 UVAT,
odliczenia VAT od kosztów wytworzenia infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i ciepłowniczej, w przypadku ich przekazania do spółek prawa handlowego w drodze aportu lub umów dzierżawy/najmu należy dokonać w pełnej kwocie zgodnie z art. 86 ust. 1 UVAT.

Ad. 2

W przypadku kosztów poniesionych na wytworzenie budynków komunalnych, odliczenie podatku VAT naliczonego od ww. inwestycji winno być dokonane na podstawie wyliczonego przez gminę współczynnika VAT, a nie na podstawie szacowanego sposobu użytkowania takich budynków.

Uzasadnienie stanowiska.

Ad. 1

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Należy zauważyć, że art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 r. s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

W świetle art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do odliczenia podatku może zostać zrealizowane w terminach określonych w art. 86 ust. 10-13 ustawy. Zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18. Natomiast jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminie określonym w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy).

W myśl art. 86 ust. 13 ustawy, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. Wyrazem ścisłej zależności między uprawnionym odliczeniem podatku naliczonego, a wykonywaniem czynności opodatkowanych są regulacje zawarte w art. 90 oraz art. 91 ustawy, które w sposób technicznoprawny uzupełniają generalną zasadę wyrażoną w wyżej cyt. art. 86 ust. 1 ustawy.

I tak, zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, zastrzeżeniem ust. 10. Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo o obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. (art. 90 ust. 3 ustawy).

Z uwagi na brzmienie cyt. przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy zauważyć, że obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Gmina ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji. Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających oraz zwolnionych od tego podatku. W odniesieniu do stosowanej metody wyodrębnienia podatku wskazać należy, że sposób wyodrębnienia kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną, winien mieć charakter obiektywny, determinowany okolicznościami sprawy. Wybór metody wyodrębnienia kwot podatku naliczonego należy wyłącznie do obowiązków podatnika. Ważne jest jedynie by przyjęta metoda stanowiła właściwe odzwierciedlenie odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi. Jednakże należy podkreślić, iż wyłącznie podatnik znający specyfikę, organizację i podział pracy w swojej jednostce jest w stanie wyodrębnić część podatku naliczonego, związaną z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających temu podatkowi.

Reasumując zdaniem gminy w przypadku infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz ciepłowniczej, które będą przed oddaniem budynku do używania przedmiotem transakcji, sprzedaży, aportu lub najmu (dzierżawy) na rzecz odrębnych podatników, gmina będzie uprawniona do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego związanego bezpośrednio z wytworzeniem tej infrastruktury.

W przypadku kwot podatku naliczonego związanego z realizacją inwestycji w postaci wytworzenia komunalnego zasobu mieszkaniowego, gmina będzie uprawniona także do odliczenia podatku VAT naliczonego. Niemniej jednak z uwagi na przeznaczenie budowanych lokali do działalności zarówno opodatkowanej jak i zwolnionej z podatku, odliczenie to będzie przysługiwało tylko proporcjonalnie, zgodnie z wyliczonym przez gminę współczynnikiem na podstawie art. 90 ust. 3 UVAT.

Ad. 2

Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisem art. 86 ust. 7b ustawy, w przypadku nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanej zarówno do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, których nie da się w całości przypisać działalności gospodarczej, podatek naliczony oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej. Przy czym przez wytworzenie nieruchomości, stosownie do art. 2 pkt 14a ustawy rozumieć należy wybudowanie budynku, budowli lub ich części, lub ich ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

W sprawie w jakiej gmina zwraca się z zapytaniem, inwestycje w postaci wybudowania komunalnych zasobów lokalowych nie będą ze swej istoty wykorzystywane do działalności nie stanowiącej działalności gospodarczej podatnika lecz w 100% do realizacji właśnie tej działalności. Lokale przedmiotowe będą przede wszystkim przedmiotem wynajmu przez gminę jako inwestora. W szczególnych przypadkach zaś będą one przedmiotem czynności dostawy towarów w ramach transakcji sprzedaży wyodrębnionej części nieruchomości – lokali mieszkalnych lub użytkowych. W ocenie więc podatnika w przypadku wytworzenia lokali komunalnych o charakterze mieszkalnym i niemieszkalnym, regulacja art. 86 ust. 7b UVAT nie będzie miała zastosowania.

Ustawa podatkowa wskazuje, iż w sytuacji, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do proporcjonalnego rozliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 90 ust. 2 UVAT.

Z cytowanych powyżej regulacji art. 90 wynika, iż proporcja ustalana jest w oparciu o obrót. Natomiast obrotem, w myśl art. 29 ust. 1 ustawy, jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Przy obliczaniu proporcji istotne jest zatem ustalenie, czy analizowane czynności stanowią podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a więc czy w odniesieniu do nich istnieje obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy. W sytuacji, gdy są to czynności niebędące sprzedażą (niestanowiące obrotu, tj. czynności niepodlegające opodatkowaniu) wówczas nie uwzględnia się ich przy ustalaniu proporcji. Od dnia 1 stycznia 2014 r. nie będzie obowiązywała regulacja art. 29 ust. 1 UVAT definiująca obecnie pojęcie obrotu. W ocenie gminy jednakże dla określenia wartości proporcji po 1 stycznia 2014 r. zastosowanie znajdzie obowiązujący od tej daty art. 29a ust. 1 UVAT wskazujący co stanowić będzie podstawę opodatkowania w podatku do towarów i usług.

Realizując inwestycję w postaci budowy komunalnych zasobów lokalowych, gmina nie jest w stanie określić w sposób miarodajny i obiektywny w jakim zakresie czynione przez nią wydatki będą związane z prowadzoną przez gminę działalnością dającą prawo do odliczenia a w jakiej nie dającą takiego prawa. W związku z tym faktem, jednym rozwiązaniem przewidzianym przez ustawodawcę w tym przypadku jest odliczenie proporcjonalne przy zastosowaniu współczynnika obliczonego zgodnie z art. 90 ust. 3 UVAT. Ustawodawca nie przewidział innego sposobu rozliczenia podatku VAT naliczonego związanego z nabyciem i wytworzeniem budynków mieszkalno-użytkowych, więc nawet gdyby w konkretnym przypadku stosunek powierzchni mieszkaniowej do powierzchni budynku ogółem był niższy niż wyliczona dla gminy proporcja, o której mowa w art. 90 ust. 3 UVAT, gmina nie jest uprawniona do stosowania dla konkretnego budynku wyliczonej tylko dla niego nowej proporcji odliczenia VAT naliczonego i jest zobowiązana do stosowania reguł odliczania podatku naliczonego wskazanych w art. 90 ust. 1 i ust. 2 UVAT.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 łub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Stanowisko analogiczne do powyższego do tej pory było prezentowane m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt: I SA/Lu 123/11 (wyrok prawomocny), gdzie wskazano: metoda obliczania proporcji wynikająca z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT jest metodą bezwzględnie obowiązującą i o żadnej dowolności w rozliczeniu podatku VAT nie może być mowy. Metoda ta pozostaje w zgodzie z regulacją prawa wspólnotowego o jakiej mowa w art. 173 ust 1 Dyrektywy 2006/112/WE. Dlatego też prawidłowe, bo wynikające wprost z przepisów prawa jest stanowisko organu, że ustawodawca nie przewidział możliwości rozliczania podatku naliczonego według kryterium powierzchni (...).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. – kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

z tytułu nabycia towarów i usług,
potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego,
od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu

– z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo – prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Dodatkowo zauważyć należy, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18 (art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.).

Stosownie do art. 86 ust. 11 ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. – jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Na mocy art. 86 ust. 13 ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. – jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Ponadto, w oparciu o art. 88 ust. 4 ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Jak wskazano wyżej, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Podatnikami – zgodnie z zapisem art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – na mocy art. 15 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r. – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy – nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1 ze zm.) – zgodnie z którym – krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Ponadto – w świetle § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 247 ze zm.) obowiązującego do 31 grudnia 2013 r. – zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina zgodnie ze swoim statutem wykonuje działania w zakresie spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W szczególności, wykonuje ona zadania własne oraz zlecone z zakresu administracji rządowej nałożone ustawami, a także może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu, województwa i administracji rządowej na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego lub właściwym organem administracji rządowej.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U.01.142.1591 j.t.) do zadań własnych gminy należą m.in. sprawy:

ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
edukacji publicznej,
kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
targowisk i hal targowych,
zieleni gminnej i zadrzewień,
cmentarzy gminnych,
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

W szczególności, w ramach działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (działalności gospodarczej) Gmina świadczy usługi opodatkowane VAT w zakresie:

dzierżawy gruntów, budynków, sieci kanalizacyjnych i wodociągowych,
wynajmu lokali komunalnych (wynajmu lokali użytkowych),
wynajmu sali konferencyjnej,
xero,
udostępniania wiat przystankowych dla przewoźników,
odsprzedaży (refakturowanie) zakupionych towarów i usług (np. energia, usługi telekomunikacyjne, koszty przygotowania nieruchomości do sprzedaży),
wnoszenia aportów składników majątku Gminy do spółek kapitałowych w zamian za objęcie akcji/udziałów w tych spółkach.

Ponadto, w ramach wykonywania działalności gospodarczej, Gmina dokonuje m.in.:

odpłatnego zbycia mienia komunalnego, stanowiącego środki trwałe (m.in. lokali mieszkalnych, budynków),
odpłatnego zbycia gruntów,
oddania gruntów w użytkowanie wieczyste.

Gmina wykonuje tez czynności zwolnione z podatku VAT, m.in. w zakresie:

usług opieki na dziećmi w żłobkach i przedszkolach,
wynajmu lokali mieszkalnych na cele mieszkaniowe,
sprzedaży towarów jako towarów używanych.

Inwestycje gminne prowadzone przez gminę w zakresie budynków komunalnych oraz związana z nimi infrastruktura towarzysząca są zawsze realizowane jako inwestycja gminna, której pomysłodawcą oraz realizatorem jest gmina we własnym imieniu i na własną rzecz. Projekty inwestycyjne prowadzone są w procedurze przetargowej, a firma która taki przetarg realizuje wykonuje usługi w szerokim znaczeniu budowlano-montażowe. Na realizację takiej usługi składają się wszelkie czynności niezbędne do wybudowania zdatnego do użytkowania w rozumieniu gospodarczym budynku lub zespołu budynków i budowli o przeznaczeniu mieszkalno-usługowym.

Po zakończeniu realizacji inwestycji jej efekty są przyjmowane na majątek gminny zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa o gospodarce nieruchomościami. Jako kompleksowe inwestycje, ich wartość jest składową wielu elementów. Na majątek gminny zaś przyjmowane są jako kompletna całość przez co ich wartość jest znaczna i wielokrotnie przewyższająca kwotę 15.000 zł.

W przypadku infrastruktury ciepłowniczej oraz wodno-kanalizacyjnej, elementy te są przyjmowane odrębnie jako oddzielny składnik majątku z uwagi na fakt, iż są one później najczęściej przedmiotem umów najmu/dzierżawy lub sprzedaży na rzecz komunalnych spółek prawa handlowego, zajmujących się w swoim zakresie świadczeniem usług dla mieszkańców i lokalnych przedsiębiorstw w zakresie dostarczania wody, ciepła czy odbioru i utylizacji ścieków.

Inwestycje gminne w komunalny zasób lokalowy są najczęściej inwestycjami wieloletnimi. Bardzo rzadko zdarza się aby rozpoczęcie i zakończenie inwestycji miało miejsce w tym samym roku, a nawet w dwóch następujących po sobie latach. Przykładowo zrealizowana w ubiegłym roku inwestycja w postaci zespołu budynków komunalnych (głównie mieszkaniowych) przy ul. (…) w mieście B., rozpoczęła się w roku 2009 a zakończyła dopiero w 2013 roku.

Wydatki ponoszone w toku realizacji inwestycji dotyczą wszelkich kosztów związanych z tą inwestycją poczynając od wydatków związanych z pozyskaniem dokumentacji architektoniczno-budowlanej, a kończąc na wynagrodzeniu dla firmy realizującej inwestycję w ramach przetargu. Wydatki te są alokowane do danej (konkretnej inwestycji), co wynika z konieczności realizowania inwestycji w ramach przyjętego budżetu gminy. Wydatki te więc są ściśle związane z daną inwestycją i przez to są ściśle identyfikowalne do poziomu rozliczonej faktury kosztowej. W tym znaczeniu wydatki te związane są z takim rodzajem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, jakim to czynnościom będzie służyć dana inwestycja.

Nakłady na wytworzenie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i ciepłowniczej, są rozliczane odrębnie z uwagi na późniejsze ich przeznaczenie do sprzedaży, dzierżawy lub odpłatnej dostawy. Są to zatem czynności, które będą skutkowały powstaniem podatku należnego po stronie Gminy.

Koszty związane z wybudowanie dróg dojazdowych również są odrębnie rozliczane jako wybudowanie dróg lokalnych. Wydatki te nie są przeznaczone do wykonywania odpłatnych i podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług usług lecz służą zaspokojeniu potrzeb lokalnych bez odpłatności. Wydatki związane zatem z wybudowaniem dróg, nie będą służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług.

Koszty ponoszone na wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą (przyłącza cieplne, wodne, elektryczne, gazowe, sieci kablowe i internetowe) służyć będą świadczeniu usług odpłatnych na rzecz mieszkańców i przedsiębiorców w postaci najmu lokali mieszkalnych i/lub użytkowych. Lokale te mogą być także (po spełnieniu określonych przepisami prawa warunków) przedmiotem transakcji sprzedaży, która też jest czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Wydatki zatem ponoszone na główny przedmiot inwestycji, tj. wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą techniczną są ponoszone do realizacji czynności zarówno opodatkowanych podatkiem VAT jak i z tego podatku zwolnionych.

W przypadku niektórych kosztów istniała możliwość określenia z jakim rodzajem czynności (z prawem do odliczenia czy bez) związane będą w przyszłości wybudowane inwestycje, Taka możliwość istniała w przypadku kosztów wybudowania sieci ciepłowniczych i wodno -kanalizacyjnych, które jako odrębne środki trwałe były następnie przedmiotem dzierżawy/najmu lub odpłatnej dostawy.

Gmina nie dokonywała odliczenia podatku naliczonego ani w trakcie realizacji inwestycji, ani po jej zakończeniu. Gmina chce jednak przystąpić do rozliczania wydatków ponoszonych w przyszłości oraz poniesionych w roku 2013 z zastosowaniem odliczenia proporcjonalnego.

Część komunalnych zasobów mieszkaniowych została oddana we władanie MZGK w latach poprzednich. Obecnie zakończona z końcem roku 2013 inwestycja przy ul. Skłodowskiej, zostanie przekazana do zarządzania przez Zakład z początkiem roku 2014 – jeszcze nie jest znana konkretna data tego przekazania. Do czasu zadysponowania tą inwestycją, jest ona we władaniu Gminy. Nadal jednak po przekazaniu majątku do zarządzania przez Zakład, będzie to składnik majątku gminnego.

Majątek oddany w używanie do MZGK nie staje się jego własnością. Jest to nadal majątek gminny, wydzielony jednak organizacyjne do używania przez Zakład budżetowy. MZGK nie może przykładowo dokonać żadnej dyspozycji tym majątkiem bez wyraźnej zgody Gminy (Rady lub Burmistrza). Jeżeli zaś chodzi o dysponowanie mieniem powierzonym przez Gminę, kierownik MZGK w tym zakresie działa na podstawie udzielonego przez Burmistrza pełnomocnictwa, działając w imieniu i na rzecz gminy. W takim właśnie charakterze zawierane są przez kierownika Zakładu umowy najmu lokali mieszkalnych oraz lokali użytkowych, gdzie zawarcie umowy z konkretnym najemcą następuje na podstawie zgody udzielonej przez Burmistrza. Kierownik Zakładu nie może samowolnie zawrzeć ani rozwiązać zawartej już umowy najmu. Decyzje w tym zakresie zastrzeżone są dla Gminy i jej organów.

Jeżeli zostaje podjęta decyzja o zbyciu lokalu lub jego wydzieleniu albo też zmianie sposobu wykorzystania z lokalu mieszkaniowego na użytkowy (lub odwrotnie), decyzje w tym zakresie podejmuje również Gmina. Umowy zaś jako pełnomocnik Gminy podpisuje Kierownik Zakładu.

Czynności jakie są wykonywane na mieniu gminnym są mieszanego charakteru. Jeżeli bowiem lokal jest wynajmowany na cele mieszkaniowe, to czynsz najmu jest to wówczas usługa zwolniona z podatku od towarów i usług. Jednak już rozliczenie zużycia mediów dostarczanych do lokalu mieszkalnego następuje odrębnie od umowy najmu, jest usługą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Tak samo do czynności opodatkowanych wykorzystywane są lokale użytkowe, gdzie czynsz najmu jest podwyższany o podstawową stawkę podatku (obecnie 23%).

W ujęciu globalnym (jako cała inwestycja) konkretny zespół budynków i budowli wybudowany przez Gminę jest wykorzystywany zarówno do czynności opodatkowanych jak i z tego podatku zwolnionych. W każdym roku struktura wpływów (należności) generowanych przez daną inwestycję jest zmienna.

Zarówno obecnie jak i w ujęciu historycznym gmina jest w stanie alokować konkretne faktury kosztowe rozliczane w ramach danej inwestycji do konkretnego rodzaju sprzedaży (opodatkowanej lub zwolnionej albo obu tym rodzajom sprzedaży łącznie).

Koszty na wybudowanie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej ponoszone są najczęściej na samym początku realizacji inwestycji, jest to bowiem tzw. uzbrojenie terenu w postaci wybudowania przyłącza cieplnego i wodno-kanalizacyjnego z podzielnikiem od istniejącej już i wykorzystywanej sieci będącej w użytkowaniu lub będącej własnością spółki wodociągowo -kanalizacyjnej lub ciepłowniczej. W zależności od rodzaju inwestycji wydatki te były ponoszone praktycznie w każdym roku, w którym inwestycje komunalne były realizowane.

Gmina realizowała przedmiotowe inwestycje z zamiarem późniejszego wydzierżawienia lub sprzedaży (aportu) tych składników majątkowych do spółek komunalnych na podstawie czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tak jak w przypadku pozostałych wydatków związanych z realizacją inwestycji gminnych, również w przypadku budowania infrastruktury ciepłowniczej czy też wodno-kanalizacyjnej, wydatki te są jednoznacznie możliwe do określenia na podstawie faktur VAT wystawianych przez podmioty realizujące te inwestycje na zlecenie Gminy. Gmina jest w stanie alokować te wydatki do określonego rodzaju czynności – opodatkowanych lub zwolnionych, tudzież obu tym rodzajom łącznie.

Gmina nie odliczała podatku VAT naliczonego od dokonywanych inwestycji.

Wybudowana na zlecenie Gminy infrastruktura ciepłownicza oraz wodno-kanalizacyjna częściowo została przekazana do Spółek komunalnych, a częściowo stanowi nadal majątek Gminy będący przedmiotem dzierżawy dla tych podmiotów.

Wybudowana infrastruktura ciepłownicza i wodno-kanalizacyjna nie musi od razu zostać sprzedana do spółek komunalnych i może na stałe albo czasowo być przedmiotem umowy dzierżawy lub najmu.

W związku z tym wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na wytworzenie:

komunalnego zasobu lokalowego (budynki wielomieszkaniowe z lokalami użytkowymi),
infrastruktury towarzyszącej budowie zasobu komunalnego w postaci sieci wodno -kanalizacyjnej oraz sieci ciepłowniczej.

Jak wskazano powyżej, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika podatku VAT do wykonywania czynności opodatkowanych.

Należy w tym miejscu podkreślić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Wyrażoną wyżej generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają w sposób technicznoprawny regulacje zawarte w art. 90 ustawy.

W myśl art. 90 ust. 1 ustawy – w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 – art. 90 ust. 2 ustawy.

Proporcję, o której mowa w ust. 2 – na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy – ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Według art. 90 ust. 4 ustawy – proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalona proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Zatem, dokonując analizy cyt. wyżej przepisów stwierdzić należy, że na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy, występuje obowiązek wyodrębnienia podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

Natomiast w sytuacji, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do proporcjonalnego rozliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że proporcja wyliczana jest jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. – podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna, z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zatem, w liczniku tak ustalonej proporcji uwzględnia się obrót (sprzedaż) z czynności, w związku z którymi przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego, tzn. wartości transakcji, od których – zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy – przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. W mianowniku natomiast uwzględnia się całkowity obrót (sprzedaż) uzyskany z czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (czyli kwoty z licznika) oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje to prawo, a więc czynności zwolnionych od podatku (czynności niepodlegające opodatkowaniu nie są w ogóle objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, tak więc nie uwzględnia się ich w proporcji).

Zauważa się przy tym, że kwota podatku naliczonego do odliczenia ustalona na podstawie proporcji wyliczonej przy zastosowaniu powyższych zasad, nie jest jednak ostateczna. Zgodnie bowiem z art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2–10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

W związku z powyższym, rozliczenie następuje dwuetapowo, to jest w chwili nabycia towaru lub usługi podatek rozliczany jest w oparciu o współczynnik obliczony na podstawie obrotów osiągniętych w ubiegłym roku podatkowym, natomiast po zakończeniu roku, w którym miały miejsce zakupy, dokonywana jest korekta rozliczana w oparciu o faktyczną proporcję sprzedaży, jaką uzyskano w roku, w którym te zakupy były dokonywane.

We wniosku wskazano m.in., że nakłady na wytworzenie infrastruktury wodno -kanalizacyjnej i ciepłowniczej, są rozliczane odrębnie z uwagi na późniejsze ich przeznaczenie do sprzedaży, dzierżawy lub odpłatnej dostawy. Są to zatem czynności, które będą skutkowały powstaniem podatku należnego po stronie Gminy. Natomiast koszty ponoszone na wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą (przyłącza cieplne, wodne, elektryczne, gazowe, sieci kablowe i internetowe) służyć będą świadczeniu usług odpłatnych na rzecz mieszkańców i przedsiębiorców w postaci najmu lokali mieszkalnych i/lub użytkowych. Lokale te mogą być także (po spełnieniu określonych przepisami prawa warunków) przedmiotem transakcji sprzedaży, która też jest czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Wydatki zatem ponoszone na główny przedmiot inwestycji, tj. wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą techniczną są ponoszone do realizacji czynności zarówno opodatkowanych podatkiem VAT jak i z tego podatku zwolnionych. Ponadto, zarówno obecnie jak i w ujęciu historycznym gmina jest w stanie alokować konkretne faktury kosztowe rozliczane w ramach danej inwestycji do konkretnego rodzaju sprzedaży (opodatkowanej lub zwolnionej albo obu tym rodzajom sprzedaży łącznie). Ponadto, z wniosku nie wynika, aby pomiędzy zakończeniem inwestycji, a oddaniem jej we władanie do MZGK (w przypadku komunalnych zasobów lokalowych) oraz pomiędzy zakończeniem inwestycji a najmem/dzierżawą lub sprzedażą na rzecz komunalnych spółek prawa handlowego (w przypadku infrastruktury ciepłowniczej oraz wodno -kanalizacyjnej) poszczególne elementy inwestycji były wykorzystywane w jakikolwiek inny sposób.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że w stosunku do wydatków związanych wyłącznie z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT (wytworzenie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i ciepłowniczej będącej przedmiotem sprzedaży, aportu, najmu, dzierżawy) Wnioskodawcy przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Natomiast w odniesieniu do wydatków związanych zarówno z działalnością opodatkowaną jak i zwolnioną od podatku (wybudowanie lokali wraz z infrastrukturą – przyłącza cieplne, wodne, elektryczne, gazowe, sieci kablowe i internetowe – komunalny zasób lokalowy) Zainteresowanemu przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu poczynionych zakupów przy zastosowaniu współczynnika struktury sprzedaży ustalonej na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy.

W odniesieniu do wskazanych we wniosku wydatków mieszanych, poniesionych na wytworzenie budynków komunalnych – służących zarówno sprzedaży opodatkowanej jak i zwolnionej od podatku, Gmina nie jest zobowiązana do zastosowania jakiejkolwiek innej, alokacji podatku naliczonego w celu określenia kwoty podatku naliczonego podlegającej częściowemu odliczeniu, poza proporcją sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy.

Tutejszy Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone. A zatem, tut. Organ przyjął sposób opodatkowania/zwolnienia wymienionych we wniosku czynności jako element opisu sprawy (element stanu faktycznego).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego. Natomiast w pozostałych zakresach zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia z dnia 14 marca 2014 r., nr ILPP2/443-1110/13-8/AD oraz ILPP2/443-1110/13-9/AD.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin