INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2012r. (data wpływu 28 lutego 2012r.), uzupełnione pismem z dnia 21 marca 2012r. (data wpływu 26 marca 2012r.) w odpowiedzi na wezwanie nr IPPP2/443-221/12-2/MM z dnia 16 marca 2012r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT przyznanego odszkodowania za przejęcie prawa własności gruntu wydzielonego pod drogę publiczną – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lutego 2012r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT przyznanego odszkodowania za przejęcia prawa własności gruntu wydzielonego pod drogę publiczną. Przedmiotowy wniosek zawierał braki formalne. W związku z czym tut. Organ podatkowy pismem z dnia 16 marca 2012r. znak IPPP2/443-221/12-2/MM wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o powyższe braki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na podstawie:

• art . 96 ust . 1 i 4 w związku z art . 93 ust. 1,2 oraz art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2011 nr 187, poz. 1110 tekst jednolity)
• art . 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (jednolity tekst Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1011);
• art . 7d pkt 1 art. 20 i 22 ustawy z dnia 17 maja 1998r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. nr 100 poz. 1086)
  
  

Po rozpatrzeniu wniosku Z w L z dnia 11 kwietnia 2001r. Prezydent Miasta decyzją …../2001 z dnia 15 maja 2001 roku zatwierdził podział nieruchomości położonej w obrębie G m. L, stanowiącej własność Z w W.

Przedmiotem podziału była działka nr 26/45, z której wyodrębniono cztery samodzielne działki o numerach od 26/176 do 26/179. Jednocześnie, ze względu na faktyczny sposób zagospodarowania terenu zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, dokonano również zmiany zapisu dotyczącego sposobu użytkowania wydzielonych działek. Na działce nr 26/178 o powierzchni 0,2270 ha wprowadzono nowy użytek oznaczony jako „droga”. Niniejsza decyzja stała się prawomocna z dniem 31 maja 2001 roku.

Zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami ostateczna decyzja zatwierdzająca projekt podziału stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej oraz w katastrze nieruchomości. Uaktualnienie wpisów w księgach wieczystych dla działki nr 26/178 przeznaczonej na drogę publiczną nastąpiło w dniu 25 listopada 2008r. na podstawie wniosku złożonego przez organ przejmujący w dniu 6 listopada 2008 r. Zgodnie z art . 98 ust.3 w związku z art . 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne przechodzą z mocy prawa na własność gminy z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna, a dotychczasowemu właścicielowi przysługuje odszkodowanie w wysokości ustalonej z właściwym organem gminy. Ponieważ pomiędzy Z a Gminą L nie doszło do uzgodnienia wysokości przysługującego odszkodowania, ustalenie i wypłacenie odszkodowania nastąpiło według zasad obowiązujących przy wywłaszczeniu nieruchomości - w trybie postępowania administracyjnego.

W konsekwencji Starosta L decyzją…./10 z dnia 19.10.2011r. zgodnie z art. 129 ust. 5 pkt 1, art. 130, art. 132 ust. 1 a w związku z art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustalił na rzecz Z w W odszkodowanie w wysokości 363 000,00 złotych za przejęcie prawa przez Gminę L własności gruntu wydzielonego pod drogę publiczną, położonego w obrębie G miasta L, oznaczonego w operacie ewidencji gruntów i budynków, jako działka numer 26/178 o powierzchni 0,2270 ha.

Odszkodowanie w wysokości 363 000,00 złotych wpłynęło na rachunek bankowy Z w W w dniu 21 listopada 2011r. tj. w 14 dniu od dnia, w którym decyzja o wysokości odszkodowanie stała się ostateczna.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym przypadku, w świetle przepisów dotyczących podatku od towarów i usług otrzymane odszkodowanie, jako zdarzenie wtórne do zdarzenia polegającego na przejęciu przez gminę z mocy prawa działki pod drogę publiczną, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, skutkować będzie powstaniem obowiązku podatkowego, a jeśli tak to kiedy...

Zdaniem Z w W opisane zdarzenie jest poza ustawą o podatku od towarów i usług i nie powinien być ustalony moment obowiązku podatkowego, ponieważ zdarzenie w momencie zaistnienia nie było objęte przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym.

Uzasadnienie:

Zgodnie z wyrokiem WSA w Łodzi z dnia 13 kwietnia 2010 r. sygn. akt I SA/Łd:

Na podstawie art . 7 ust . 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów usług, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Obowiązek podatkowy w sytuacji przeniesienia na rzecz jednostki samorządu terytorialnego własności działek zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego powstaje na zasadach określonych w art .19 ust . 4 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis art . 19 ust . 4 cytowanej ustawy stanowi, że jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż 7. dnia, licząc od dnia wydania towaru.

W przytoczonym orzeczeniu Sądu opierano się również na ocenie Ministra Finansów, że ustawa o podatku od towarów i usług wiąże obowiązek zapłaty tego podatku z momentem przeniesienia, z mocy prawa, własności towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. Nie wiąże ona natomiast tego obowiązku z momentem wypłaty samego odszkodowania, zgodnie z zasadą memoriałową, która wiąże powstanie obowiązku podatkowego z dostawą towaru (gruntu), a nie z zapłatą za tę dostawę.

W przypadku przeniesienia z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie nie mają zastosowania przepisy rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 24 grudnia 2009 r.(Dz. U. 224 poz. 1799) a w szczególności § 3 ust. 3 tego aktu prawnego, z którego wynika, że w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Dlatego też ustalając, czy przedmiotowa dostawa gruntu będzie podlegała opodatkowaniu, należy wziąć pod uwagę przepisy obowiązujące w momencie dokonania czynności przeniesienia własności gruntu i uprawomocnienia się decyzji Prezydenta Miasta L tj: miesiąc maj 2001 roku.

Ponieważ w 2001 roku obowiązywały przepisy ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. nr 11 poz. 50 z późn. zm.) na mocy, której grunt nie był towarem i jego sprzedaż była wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, należy przyjąć, że przedmiotowa dostawa nie będzie podlegała opodatkowaniu.

Zdarzenia takie jak ujawnienie w księgach wieczystych oraz wypłacenie przysługującego odszkodowania są zdarzeniami wtórnymi, w stosunku do decyzji zatwierdzającej wyodrębnienie z mocy prawa nieruchomości z przeznaczeniem pod drogę publiczną i nie stanowią, w świetle obowiązujących przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podstawy do powstania momentu podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Ilekroć w ustawie o podatku od towarów i usług jest mowa o sprzedaży należy przez to rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).

Towarami, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przepis powyższy określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Własność towaru nie jest tu najistotniejsza cechą opisanego przypadku, lecz nierówna pozycja stron takiej specyficznej dostawy, w której jedna niejako „zmuszona” jest poddać się określonym nakazom płynącym z organu lub z mocy prawa.

Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

W tym miejscu należy podkreślić, że przepisy szczególne regulują inny moment powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT ze względu na sposób i okoliczności powstania zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z treścią § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392), zwanego dalej „rozporządzeniem”, w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Natomiast w myśl 98 ust. 3 ustawy, za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że decyzją administracyjną z maja 2001 roku Prezydent Miasta zatwierdził podział nieruchomości stanowiącej własność Zainteresowanego. Przedmiotem podziału była działka nr 26/45, z której wyodrębniono cztery samodzielne działki o numerach od 26/176 do 26/179. Jednocześnie, ze względu na faktyczny sposób zagospodarowania terenu zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, dokonano również zmiany zapisu dotyczącego sposobu użytkowania wydzielonych działek. Na działce nr 26/178 o powierzchni 0,2270 ha wprowadzono nowy użytek oznaczony jako „droga”. Niniejsza decyzja stała się prawomocna z dniem 31 maja 2001 roku. Uaktualnienie wpisów w księgach wieczystych dla działki nr 26/178 przeznaczonej na drogę publiczną nastąpiło w dniu 25 listopada 2008r. na podstawie wniosku złożonego przez organ przejmujący w dniu 6 listopada 2008 r. Pomiędzy Wnioskodawcą a Gminą nie doszło do uzgodnienia wysokości przysługującego odszkodowania, ustalenie i wypłacenie odszkodowania nastąpiło według zasad obowiązujących przy wywłaszczeniu nieruchomości - w trybie postępowania administracyjnego.

W konsekwencji Starosta decyzją z października 2011r. ustalił na rzecz Zainteresowanego odszkodowanie za przejęcie prawa przez Gminę własności gruntu wydzielonego pod drogę publiczną, oznaczonego w operacie ewidencji gruntów i budynków, jako działka numer 26/178 o powierzchni 0,2270 ha. Odszkodowanie wpłynęło na rachunek bankowy Wnioskodawcy w listopadzie 2011r. tj. w 14 dniu od dnia, w którym decyzja o wysokości odszkodowanie stała się ostateczna.

Jak wskazano wyżej, przedmiotem opodatkowania jest odpłatna dostawa towarów. W przypadku przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel za odszkodowaniem, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia z tytułu tej dostawy. Zatem, wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że wygaśnięcie z mocy prawa prawa własności nieruchomości nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

W rozpatrywanej sprawie w dniu uprawomocnienia się decyzji Prezydenta Miasta z dnia 15 maja 2001r. (tj. w dniu 31 maja 2001r.), a więc w dniu przejścia prawa własności nieruchomości na Gminę odszkodowanie nie zostało przyznane, a jego wysokość nie była znana, w konsekwencji przejście prawa własności nieruchomości nie miało wówczas charakteru odpłatnego. Z treści wniosku wynika, iż pomiędzy Wnioskodawcą, a Gminą nie doszło do uzgodnienia w zakresie odszkodowania, zatem ustalenie i wypłacenie odszkodowania nastąpiło w trybie postępowania wywłaszczeniowego zakończonego w roku 2011.

W świetle powyższego dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT należy uznać za dokonaną z momentem uprawomocnienia się decyzji administracyjnej ustalającej wysokość przysługującego Zainteresowanemu odszkodowania z tytułu przeniesienia prawa własności działek, o którym mowa we wniosku na rzecz Gminy, bowiem dopiero z chwilą przyznania odszkodowania i ustalenia jego ostatecznej wysokości czynność nabiera odpłatnego charakteru.

Odnosząc zatem przedstawiony stan faktyczny do powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że wygaśnięcie z mocy prawa prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jednakże zdarzeniem przesądzającym o uznaniu wygaśnięcia z mocy prawa prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie za czynność mającą odpłatny charakter jest uprawomocnienie się decyzji administracyjnej ustalającej wysokość odszkodowania.

Konkludując stwierdzić należy czynność przeniesienia prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT, bowiem czynność tą należy zakwalifikować jako odpłatną dostawa towarów uregulowaną w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Moment powstania obowiązku podatkowego w sytuacji opisanej we wniosku reguluje powołany wyżej § 3 ust. 3 rozporządzenia. Z treści stanu faktycznego wynika, że odszkodowanie uzyskane na skutek przeprowadzenia postępowania wywłaszczeniowego wpłynęło na rachunek bankowy Wnioskodawcy w listopadzie 2011r. – zatem z chwilą wpłynięcia odszkodowania na rachunek bankowy powstał obowiązek podatkowy z tytułu przeniesienia prawa własności nieruchomości na rzecz Gminy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo wskazać należy, iż powołany w treści własnego stanowiska Wnioskodawcy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 13 kwietnia 2010r. (sygn. akt I SA/Łd 1188/09) nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii, bowiem orzeczenie to zostało uchylone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 sierpnia 2011r. (sygn. akt I FSK 1116/10), a sprawa, która była przedmiotem wyroku została przekazana do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.