Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-324/13-2/AJ
z 26 lutego 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowanej przez radcę prawnego, przedstawione we wniosku z dnia 29 listopada 2013 r. (data wpływu 6 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (sp. z o.o.) zamierza przystąpić do systemu cash pooling (cash pooling lub system) oferowanego przez bank dla spółek należących do Grupy X zlokalizowanych w różnych krajach. Bank jest holenderskim rezydentem podatkowym.

100% udziałowcem Zainteresowanego jest spółka X sp. z o.o. Warunki cash poolingu regulują postanowienia umów zawartych pomiędzy bankiem i podmiotami z Grupy X (umowy cash poolingu). Bank nie jest podmiotem powiązanym wobec Wnioskodawcy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dnia 15 lutego1992 r. (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654). Spółka podpisała Umowę cash poolingu.

Cash pooling, do którego przystąpi Zainteresowany ma formę cash poolingu wirtualnego (set-off system for the calculation of interest), tj. cash poolingu nie obejmującego żadnych fizycznych przepływów środków pieniężnych między różnymi uczestnikami systemu, a jedynie przepływy między uczestnikami (uczestnicy) a bankiem. Z praktycznego punktu widzenia cash pooling wirtualny stanowi jedynie modyfikację warunków, jakie bank oferuje w ramach standardowego rachunku bankowego. Modyfikacja dotyczy w szczególności wysokości oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku czy też kredytu zaciągniętego w rachunku - warunki finansowania ustalone dla rachunków bankowych uczestniczących w cash pooling są bardziej atrakcyjne dla uczestników cash poolingu w porównaniu z warunkami oferowanymi podmiotom posiadającym rachunki bankowe pozostające poza cash poolingiem.

Wymóg przystąpienia Zainteresowanego do cash poolingu stanowi element polityki finansowej Grupy X w zakresie finansowania. Konsolidacja finansowania w banku ma na celu umożliwienie Grupie X ograniczenia kosztów pozyskiwania takiego finansowania. Ze względu na bardziej korzystne warunki oferowane Grupie X przez bank w ramach cash poolingu w porównaniu z warunkami, jakie byłyby im zaoferowane poza nim. Udział w cash poolingu pozwoli Grupie X na osiągnięcie powyższego celu.

Należy również podkreślić, że dzięki udziałowi w cash poolingu jego uczestnicy uzyskają łatwiejszy dostęp do finansowania wewnątrzgrupowego, a w przypadku, kiedy środki te okażą się niewystarczające do finansowania zewnętrznego (bankowego). W związku z tym, że warunki finansowania oferowane przez bank w ramach cash poolingu są ustalane przy zawarciu umowy cash poolingu, a w przypadku chęci pozyskania dodatkowego finansowania nie są wymagane dodatkowe negocjacje, w wyniku przystąpienia do cash poolingu, elastyczność pozyskiwania środków finansowych przez Wnioskodawcę ulegnie zdecydowanej poprawie. W konsekwencji uczestnictwo w cash poolingu zagwarantuje Zainteresowanemu w razie potrzeby, szybki dostęp do finansowania bankowego (bez konieczności każdorazowego negocjowania z bankiem warunków udzielenia finansowania oraz bez konieczności ustanawiania dodatkowych zabezpieczeń).

W celu uczestniczenia w cash poolingu, Zainteresowany będzie posiadał kilka rachunków bankowych (rachunki cash poolingowe) w banku. Rachunki te mogą być prowadzone w różnych walutach w zależności od potrzeb biznesowych. Wnioskodawca będzie przekazywał środki na rachunki cash poolingowe z rachunków operacyjnych w polskim banku. Przekazywanie środków będzie odbywać się jedynie pomiędzy rachunkami prowadzonymi w tej samej walucie.

Warunki oferowane przez bank w ramach cash poolingu są negocjowane przy podpisywaniu umowy i nie mogą być później samodzielnie modyfikowane przez uczestników cash poolingu.

Stawki oprocentowania oferowane przez bank na rachunkach cash poolingowych uczestników biorących udział w cash poolingu są ustalane jako modyfikacja stawek oprocentowania oferowanych standardowo przez bank na rachunkach bankowych.

W cash poolingu stopy procentowe są zmienne i zależą od takich czynników jak:

• waluta w jakiej dany rachunek cash poolingowy jest prowadzony,
• saldo wykazane na danym rachunku cash poolingowym (dodatnie lub ujemne),
• saldo wykazane na rachunkach cash poolingowych wszystkich uczestników prowadzonych w tej samej walucie (dodatnie lub ujemne),
• aktualna stopa międzybankowa dla depozytów/kredytów wyrażonych w walucie, w jakiej prowadzony jest dany rachunek cash poolingowy,
• marża (która obniża lub podwyższa stopę procentową) ustalona przez bank w ramach cash poolingu.
  
  

Poszczególne rachunki cash poolingowe mogą wykazywać salda dodatnie lub ujemne. Odsetki od salda ujemnego/dodatniego na każdym rachunku cash poolingowym należącym do Wnioskodawcy będą wyliczane przez bank odrębnie, a wyliczone kwoty odsetek będą obciążać/uznawać bezpośrednio dany rachunek cash poolingowy Zainteresowanego.

Ponadto, okresowo bank będzie wyliczał dodatkową korzyść z cash poolingu będącą odzwierciedleniem faktu, że ogólne saldo wszystkich rachunków objętych cash poolingiem (zgodnie z założeniami cash poolingu - dodatnie lub zerowe) umożliwiło bankowi zmniejszenie jego kosztu finansowania Grupy X. Wynik kalkulacji odnoszony jest na rachunek cash poolingowy jednego z uczestników (Principal Customer, Główny Klient). Jednocześnie koszty związane z wdrożeniem i funkcjonowaniem cash poolingu (w tym opłaty miesięczne) obciążają ten sam podmiot, tj. Głównego Klienta, którym w Grupie X jest spółka XZ (rezydent podatkowy na terenie Danii). Główny Klient jest również upoważniony do reprezentowania uczestników w kontaktach z bankiem.

Ze względu na korzystne warunki oferowane przez bank na rachunkach cash poolingowych można oczekiwać, że cash pooling będzie miał korzystny wpływ na politykę finansową Grupy X. Zainteresowany oczekuje, że warunki oferowane przez bank w ramach cash poolingu będą miały korzystny wpływ na jej sytuację finansową w dłuższej perspektywie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy usługa cash poolingu lub związane z nią przepływy podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, ani umowa cash poolingu, ani żadne przepływy w ramach cash poolingu nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC), którego zasady określa ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) (ustawa o PCC).

Zdaniem Zainteresowanego, powyższy wniosek jest uzasadniony w świetle art. 1 ustawy o PCC, który zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi. Cash pooling, będący usługą świadczoną przez bank, nie jest wymieniony jako czynność cywilnoprawna podlegająca PCC.

Ponadto, nie jest możliwe zrównanie cash poolingu oferowanego przez bank z żadną umową nazwaną wymienioną w wykazie transakcji podlegających opodatkowaniu PCC, w szczególności pożyczką lub depozytem nieprawidłowym. Cash pooling nie posiada bowiem cech koniecznych dla zakwalifikowania go jako pożyczki lub depozytu nieprawidłowego. Wynika to przede wszystkim z faktu, że cash pooling nie przewiduje żadnych fizycznych transferów środków między uczestnikami, a ewentualne przelewy środków (np. odsetki) realizowane są jedynie pomiędzy bankiem a uczestnikami. W szczególności środki należące do jednego z uczestników nie trafiają w ramach systemu na rachunek innego Uczestnika. W konsekwencji, uczestnictwo w cash poolingu nie powinno rodzić dla Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w zakresie PCC, gdyż nie występują przepływy, które można by ewentualnie zaklasyfikować jako pożyczki/depozyty pomiędzy uczestnikami.

Należy również zauważyć, że transfery pomiędzy bankiem a uczestnikami stanowią usługę wykonywaną przez bank na rzecz uczestników (w której to Zainteresowany jest usługobiorcą). Ze względu na to, że usługa ta podlega opodatkowaniu VAT (niezależnie od tego, że korzysta ze zwolnienia), zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie podlega ona opodatkowaniu PCC.

Biorąc powyższe pod uwagę Zainteresowany jest zdania, że ani umowa cash poolingu, ani operacje mające miejsce w ramach cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu PCC.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska Wnioskodawca powołuje się na interpretacje indywidualne wydane przez:

• Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 8 lipca 2013 r. IPTP2/436-49/13-2/KK,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 7 marca 2012 r. ILPB2/436-251/11-2/AJ,
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 kwietnia 2011 r. IPPPI/443-33/11-2/BS.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, a także ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, że umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu to forma zarządzania finansami stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Istota tej umowy sprowadza się do koncertowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) - na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, że usługa cash poolingu lub związane z nią przepływy, nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym nie podlegają one opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że bezprzedmiotowym jest rozpatrywanie omawianych czynności pod kątem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, które mogą mieć zastosowanie wyłącznie do czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.