Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/443-984a/13/IK
z 16 grudnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko  przedstawione we wniosku z dnia 24 września 2013 r. (data wpływu 26 września 2013 r.), uzupełnionym w dniu 29 listopada 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy prawnej do zastosowania zwolnienia od podatku dla usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych oraz opłat za pobyt dzienny w Środowiskowym Domu Samopomocy, wykonywanych na rzecz podopiecznych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 września 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy prawnej do zastosowania zwolnienia od podatku dla usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych oraz opłat za pobyt dzienny w Środowiskowym Domu Samopomocy, wykonywanych na rzecz podopiecznych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W Ośrodku świadczone są usługi na rzecz podopiecznych, tj.:

• usługi opiekuńcze, polegające na pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, pielęgnacji i opiece higienicznej zalecanej przez lekarza, zapewnienie w miarę możliwości kontaktów z otoczeniem;
• usługi specjalistyczne świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi, polegające na uczeniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, pielęgnacji – wspierania procesu leczenia.

Wszelkie wpływy z tyt. świadczenia usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych, opłat za pobyt w środowiskowym Domu Samopomocy, darowizn na zasiłki, darowizn dla Seniorów na Wigilię oraz pikniki Ośrodek odprowadza do Urzędu Miasta i Gminy w S... . Dochody i wydatki związane z tymi wpływami uwzględnione są w planach finansowych oraz wykazywane są na podstawie comiesięcznych sprawozdań finansowych z dochodów i wydatków.

Prowadząc Warsztaty Terapii Zajęciowej Ośrodek osiąga dochody z tyt. sprzedaży prac wykonanych przez uczestników w kwocie nieprzekraczającej 2000 zł rocznie. Środki te przeznaczone są na integrację społeczną. Ośrodek pobiera opłaty za pobyt dzienny w Środowiskowym Domu Samopomocy. Wyżywienie uczestników odbywa się w ramach zajęć z kuchnio terapii. Opłaty wnoszone przez uczestników są wpłacane bezpośrednio na rachunek bieżący dochodów Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. a następnie odprowadzane są na rachunek Urzędu Miasta i Gminy.

Z wniosku wynika, że Ośrodek nie jest czynnym podatnikiem VAT i działa na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie, czy w wyniku uchwały NSA z dnia 24 czerwca 2013 r., Ośrodek jako jednostka budżetowa, podlegająca Gminie, jest zobowiązany naliczyć i odprowadzić podatek za świadczone usługi na rzecz podopiecznych, tj.:

• usługi opiekuńcze,
• opłata za pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy,
• specjalistyczne usługi opiekuńcze,
• darowizny na zasiłki
• darowizny dla seniorów na pikniki oraz Wigilię,
• dochody, które uzyskuje Warsztat Terapii Zajęciowej w wyniku sprzedaży wykonanych prac.

,

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa nie zawiera definicji usług opiekuńczych. Konsekwentnie usługi opieki nad niepełnosprawnymi lub osobami w podeszłym wieku to usługi, polegające nad dbaniem o ww. osoby. W tym kontekście usługi opiekuńcze świadczone przez Jednostkę, na które składa się szereg drobnych czynności, których celem jest zaspokojenie podstawowych potrzeb osób niepełnosprawnych oraz osób w podeszłym wieku, tak aby mogły samodzielnie funkcjonować we własnym domu, polegają na dbaniu o te osoby, co tym samym wypełnia słownikową definicję usług opiekuńczych. W ocenie Wnioskodawcy, usługi opieki na niepełnosprawnymi oraz nad osobami w podeszłym wieku opisane w zdarzeniu przyszłym będą zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Należy wskazać, że Gmina w świetle art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 594) wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest jednostką zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego, posiada osobowość prawną, a zatem zdolność do działania we własnym imieniu.

Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 powoływanej wyżej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy między innymi – pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (art. 7 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy).

Tut. organ zauważa, że stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Podmioty takie są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej, które prowadzą swoją działalność w formie zakładu lub jednostki budżetowej.

W konsekwencji jednostka budżetowa w zakresie powierzonej jej działalności, działa jako odrębny od Gminy podatnik, tym samym to nie Gmina, a jednostka budżetowa powinna rozliczać VAT należny z tytułu świadczonych przez Jednostkę usług oraz podatek VAT naliczony z tytułu dokonywanych nabyć.

Stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, przewidziane zostały zwolnienia od podatku oraz obniżone stawki.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, zwalnia się od podatku usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez:

1. regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej,
2. wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę:



1. domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody,


2. placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,


3. placówki specjalistycznego poradnictwa,
4. inne niż wymienione w lit. a-c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę,
5. specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie;

W myśl ust. 1 pkt 23 ww. artykułu, zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

Jednocześnie, zgodnie z art. 43 ust. 17 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Ponadto art. 43 ust. 17a, wskazuje, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a), mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.

Analizując powołany wyżej przepis zauważyć należy, iż warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. (usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej), jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.), pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

W myśl art. 2 ust. 2 ww. ustawy - pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy, pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Z okoliczności sprawy wynika, że Ośrodek wykonuje m.in. usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze na rzecz niepełnosprawnych i osób starszych, jak również pobiera opłaty za pobyt dzienny w Środowiskowym Domu Samopomocy. Usługi te polegają na pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych podopiecznych. Ośrodek nie jest czynnym podatnikiem VAT.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Ośrodek, będący jednostką budżetową jako ośrodek pomocy społecznej, wykonując usługi pomocy społecznej w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, tj.: pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, pielęgnacji i opiece higienicznej zalecanej przez lekarza, zapewnienie w miarę możliwości kontaktów z otoczeniem, uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia osób z zaburzeniami psychicznymi, wypełnia przesłanki podmiotowo-przedmiotowe zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy.

Zatem świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych oraz opłat za pobyt dzienny w Środowiskowym Domu Samopomocy przez Ośrodek korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, a nie jak wskazano we wniosku art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy.

Wobec powyższego stanowisko przedstawione we wniosku uznano za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanej przez Ośrodek uchwały NSA z dnia 24 czerwca 2013 r. sygn. akt I FPS 1/13, stwierdzić należy, że z uwagi na obowiązujące przepisy prawa, orzecznictwo sądowo-administracyjne, stosowaną praktykę jak również uznanie odrębności podatkowej przez Gminę swojej jednostki budżetowej, brak jest podstaw do zmiany podejścia co do wzajemnych stosunków między gminą a jej jednostką. Powołana uchwała wskazuje, iż „W świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług”. Jednakże przedmiotowa uchwała nie odnosi się do kwestii dokonywania sposobu zmian podejścia do dotychczasowej praktyki, tj. traktowania gminy i jej jednostek budżetowych jako odrębnych podatników podatku VAT. Nie wskazuje ona również w jaki sposób mają postępować gminy i ich jednostki co do wzajemnych relacji i rozliczeń za okres, kiedy uważały się za odrębnych podatników i co również znajdowało uznanie w prawomocnych wyrokach sądów administracyjnych, jak i momentu ewentualnego rozpoczęcia traktowania gminy i jej jednostek budżetowych jako jednego podatnika. Ponadto podkreślenia wymaga, że w sprawie będącej przedmiotem powołanej uchwały NSA zostało skierowane w dniu 10 grudnia 2013 r. pytanie prejudycjalne do TSUE (sygn. akt I FSK 311/12) o następującej treści „Czy w świetle art. 4 ust. 2 w związku art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 83 z dnia 30 marca 2010 r., s. 13 i nast.) jednostka organizacyjna gminy (lokalnego organu władzy w Polsce) może być uznana za podatnika VAT w sytuacji, gdy wykonuje czynności w charakterze innym niż organ władzy publicznej w rozumieniu art. 13 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE z dnia 11 grudnia 2006 r. Nr L 347, s. 1 i nast. ze zm.), pomimo, że nie spełnia warunku samodzielności (niezależności) przewidzianego w art. 9 ust. 1 tej dyrektywy?”

Końcowo należy zaznaczyć, że w części dotyczącej zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług, tj.: darowizn na zasiłki, darowizn dla Seniorów na Wigilię oraz sprzedaży prac wykonanych na Warsztatach Terapii Zajęciowej, z uwagi na brak dopłaty w wyznaczonym terminie, wniosek pozostawiono bez rozpatrzenia (postanowienie znak ….

Interpretacja dotyczy opisu stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.