Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/436-100/13/DSZ
z 22 sierpnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2013 r. (data wpływu 29 maja 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 25 lipca 2013 r. (data wpływu 29 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania otrzymanej kwoty zachowku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn. Natomiast pismem z dnia 25 lipca 2013 r. (data wpływu 29 lipca 2013 r.) Wnioskodawczyni doprecyzowała zakres swojego żądania, ograniczając je wyłącznie do kwestii opodatkowania otrzymanej kwoty zachowku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiony został następujący stan faktyczny.

W dniu 7 września 2006 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. W listopadzie 2006 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez Panią T. W dniu 26 maja 2010 r. w Sądzie Rejonowym podpisana została ugoda sądowa, na podstawie której Pani T. zobowiązana została do wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni zachowku w kwocie 40.000,00 zł w terminie dwóch miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

W dniu 15 lipca 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Pani T. wskazaną kwotę zachowku w całości.

W związku z tym, że obowiązek podatkowy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn z chwilą zaspokojenia roszczenia, w miesiącu sierpniu 2010 r. Wnioskodawczyni złożyła we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2 określając datę nabycia i powstania obowiązku podatkowego na dzień spełnienia roszczeń przez spadkobierczynię, czyli dzień 15 lipca 2010 r.

Wnioskodawczyni zauważa ponadto, iż z odpowiedzi Ministra Finansów z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie opodatkowania zachowku, opublikowanej w „Rzeczpospolitej” jednoznacznie wynika, że osoby uprawnione do zachowku, inaczej niż spadkobiercy, nie nabywają go z chwilą otwarcia spadku, ale dopiero w momencie wypłaty zachowku przez zobowiązanego do tego spadkobiercę. Oznacza to, że osoba, której zachowek został wypłacony po dniu 1 stycznia 2007 r. ma prawo do całkowitego zwolnienia z podatku spadkowego przewidzianego w art. 4a ustawy, albowiem stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nowe przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stosuje się do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 31 grudnia 2006 r. Zdaniem Ministra Finansów, jak zauważa Wnioskodawczyni, osoby uprawnione od zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych wynikających z ww. praw z chwilą otwarcia spadku, ale z chwilą wykonania tych praw. Zatem nie ma przeszkód do zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wobec osób, które nabyły rzeczy lub prawa majątkowe w drodze zachowku od dnia 1 stycznia 2007 r. nawet w przypadku, gdy spadkodawca zmarł przed tą datą.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni ma prawo zostać zwolniona od podatku na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn od wypłaconej na mocy zawartej ugody sądowej kwoty zachowku?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych wynikających z zachowku z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tych praw przez spadkobierców na rzecz uprawnionych osób.

Wnioskodawczyni stwierdza zatem, że nabycie własności lub praw majątkowych tytułem zachowku będące przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn następuje z chwilą wykonania tych praw a nie z chwilą śmierci spadkodawcy, stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nowe przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stosuje się do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 31 grudnia 2006 r. Nie ma zatem, w opinii Wnioskodawczyni, przeszkód do zastosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wobec osób, które nabyły rzeczy lub prawa majątkowe w drodze zachowku od dnia 1 stycznia 2007 r., nawet w przypadku, gdy spadkobierca zmarł przed tą datą. Zdaniem Wnioskodawczyni oznacza to, że osoba, której zachowek lub jego część został wypłacony po dniu 1 stycznia 2007 r. ma prawo do całkowitego zwolnienia z podatku spadkowego przewidzianego w nowym art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U . z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych i zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a przy nabyciu tytułem zachowku powstaje on z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Zgodnie z przedstawionym w niniejszym wniosku stanem faktycznym, w dniu 7 września 2006 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. W listopadzie 2006 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez Panią T. natomiast w dniu 26 maja 2010 r. w Sądzie Rejonowym podpisana została ugoda sądowa, na podstawie której Pani T. zobowiązana została do wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni zachowku w kwocie 40.000,00 zł w terminie dwóch miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

W dniu 15 lipca 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Pani T. wskazaną kwotę zachowku w całości, następnie w miesiącu sierpniu 2010 r. złożyła we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2 określając datę nabycia i powstania obowiązku podatkowego na dzień spełnienia roszczeń przez spadkobierczynię, czyli dzień 15 lipca 2010 r.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem. Zachowek nie jest jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, do których zgodnie z art. 991 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zmianami), zalicza się zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, jeżeli zostali oni pominięci przy dziedziczeniu tzn. nie zostali powołani do dziedziczenia jako spadkobiercy, nie został też na ich rzecz ustanowiony zapis ani polecenie, nie otrzymali także darowizny od spadkodawcy w wysokości równej należnemu im zachowkowi. Roszczenie o zachowek przysługuje więc, jeżeli uprawniony do zachowku nie otrzymał go w żadnej ze wskazanych korzyści majątkowej, co wynika z art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego. Z tego też powodu zachowek jest odrębnym tytułem do opodatkowania, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania. Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W myśl powołanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 203, poz. 1267), zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Stosownie do art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Przenosząc powyższe uregulowania na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, iż w przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w momencie otrzymania przez Wnioskodawczynię środków pieniężnych tytułem zachowku. Ponadto, skoro nabycie środków pieniężnych nastąpiło w dniu 15 lipca 2010 r., zastosowanie znalazły przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r. Ponieważ Wnioskodawczyni wykazała, że w miesiącu sierpniu po otrzymaniu przedmiotowej kwoty tytułem zachowku dokonała zgłoszenia tego faktu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego to tym samym termin, o którym mowa w art. 4a ww. ustawy został zachowany, a w konsekwencji nabycie to korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.