2013.06.17 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/443-134/13-6/HW
z 17 czerwca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 11 lutego 2013 r. (data wpływu 19 lutego 2013 r.), uzupełnionym pismami: z dnia 6 maja 2013 r. (data wpływu 10 maja 2013 r.) oraz z dnia 7 czerwca 2013 r. (data wpływu 12 czerwca 2013 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

prawidłowe w zakresie zastosowania zwolnienia od sprzedaży nieruchomości,
prawidłowe w zakresie możliwości realizacji przez Wnioskodawcę uprawnienia określonego w art. 43 ust. 10 ustawy,
nieprawidłowe w zakresie możliwości realizacji przez dłużnika uprawnienia określonego w art. 43 ust. 10 ustawy.

UZASADNIENIE

W dniu 19 lutego 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismami z dnia 6 maja 2013 r. oraz 7 czerwca 2013 r. o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie kancelarii komorniczej. Strona nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, jednak ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na niego obowiązki płatnika tego podatku.

W związku z prowadzeniem czynności egzekucyjnych Zainteresowany dokonuje sprzedaży składników majątku dłużników (w wielu wypadkach są to przedsiębiorcy oraz podatnicy podatku VAT). Zdarzenie będące przedmiotem niniejszego zapytania przedstawia się następująco:

Wnioskodawca dokonał zajęcia nieruchomości zabudowanej oraz dokonuje sprzedaży w drodze licytacji (zgodnie z przepisami art. 929 - art. 1003 Kodeksu postępowania cywilnego). Ponieważ w procesie takiej sprzedaży przepis art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług nakłada na Zainteresowanego obowiązek płatnika tego podatku, Wnioskodawca podejmuje kroki w celu ustalenia wszelkich okoliczności warunkujących wystąpienie obowiązku podatkowego VAT.

Ustalenia te w rozpatrywanym przypadku dotyczyły dłużnika (jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) – czy jest on zarejestrowanym bądź zwolnionym podatnikiem podatku VAT. Następnie, czy czynność sprzedaży określonego tutaj składnika majątkowego (nieruchomości) podlega opodatkowaniu, a jeśli tak, to według jakiej stawki i z jakim momentem powstania obowiązku podatkowego. Wreszcie Wnioskodawca podjął kroki w celu ustalenia, czy sprzedaż jest od podatku VAT zwolniona.

Należy zwrócić uwagę, że Zainteresowany jako organ egzekucyjny nie jest uprawniony do żądania od dłużnika okazania dokumentacji księgowej czy podatkowej, w celu ustalenia powyższych okoliczności. Żądanie takie pozostałoby bezskuteczne i dłużnik nie ma obowiązku takiego żądania wypełnić.

Wnioskodawca w związku z tym może opierać swoje wnioski w zakresie ustalenia obowiązku VAT na informacjach pochodzących od dłużnika (złożonych przez dłużnika w trakcie postępowania) oraz informacjach dostępnych dla Zainteresowanego z innych źródeł (takich jak wypisy z ksiąg wieczystych, kopie aktów notarialnych potwierdzających nabycie nieruchomości przez dłużnika, itp.).

W rozpatrywanym przypadku sprzedaży nieruchomości, Wnioskodawca ma do czynienia z następującymi okolicznościami:

Przedmiotem egzekucji jest nieruchomość zabudowana, wykorzystywana przez dłużnika dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Przedmiotowa nieruchomość została nabyta poprzez wniesienie jej do majątku dłużnika jako aport rzeczowy. Nabycie to miało miejsce w marcu 2009 r.
Budynek został oddany do używania jeszcze przed nabyciem w formie aportu rzeczowego, a zatem pierwsze zasiedlenie miało miejsce znacznie ponad dwa lata temu.
Sprzedaż budynku będącego przedmiotem niniejszego wniosku spełnia przesłanki do zastosowania zwolnienia wynikającego z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług.
Dłużnik podczas czynności egzekucyjnych oświadczył w dniu 11 kwietnia 2012 r. do protokołu Wnioskodawcy, że: „… nieruchomość przy ul. … kupował jako osoba fizyczna … nie prowadząc działalności gospodarczej, a później wniósł aportem do spółki z o.o. … i według jego wiedzy brak było podstaw do odliczenia podatku od towarów i usług. Ponadto wszelkie dokumenty księgowe poginęły. Nie ponosił większych nakładów na tej nieruchomości, od których spółka odliczała VAT. …”
Dłużnik podczas czynności egzekucyjnych oświadczył w dniu 29 września 2010 r. do protokołu Zainteresowanemu, że: „... przy ewentualnej sprzedaży nieruchomości spółki (...) nie jest spółka zobowiązana odprowadzić podatek VAT, gdyż go nie odliczono”.
Jednocześnie dłużnik, w skardze z dnia 7 listopada 2012 r. na czynności Strony, złożonej do Sądu Rejonowego w … podniósł, że Wnioskodawca zlecając biegłemu wykonanie wyceny przedmiotowej nieruchomości nie ustalił istnienia obowiązku w podatku od towarów i usług.

Pismem z dnia 6 maja 2013 r. Zainteresowany poinformował, iż:

W skład nieruchomości mającej być przedmiotem dostawy wchodzi grunt oddany w użytkowanie wieczyste oraz budynek stanowiący odrębną nieruchomość.
Wnioskodawca nie posiada informacji, kiedy i w wyniku jakiej czynności doszło do pierwszego zasiedlenia, ponieważ informacja taka nie została ujawniona przez dłużnika. Wnioskodawca ustalił, że dla przedmiotowej nieruchomości księga wieczysta została urządzona w lipcu 2007 r. Nie jest w stanie jednak określić, czy do pierwszego zasiedlenia doszło w wykonaniu czynności opodatkowanych, czy też nie. Z informacji zawartych w operacie szacunkowym, sporządzonym przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby postępowania egzekucyjnego wynika, iż budynek został wybudowany w latach dwudziestych XX w., tak że można z dużą dozą pewności przyjąć, że pierwsze zasiedlenie nie nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu.
Zgodnie z oświadczeniem ustnym osoby uprawnionej do reprezentowania dłużnika, czynność aportu rzeczowego była zwolniona od podatku od towarów i usług, i nie została udokumentowana fakturą, wobec czego nie przysługiwało dłużnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zgodnie z oświadczeniem pisemnym, złożonym do akt sprawy, dłużnik nie odliczył podatku naliczonego przy czynności dokonania aportu rzeczowego.
Zainteresowany nie uzyskał informacji od dłużnika, czy dokonywał on na przedmiotowej nieruchomości wydatków na jej ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów. Zapytywany na tę okoliczność dłużnik wyjaśniał, że dokonywał nakładów remontowych. Jednocześnie dłużnik wskazał, że zaginięciu uległa dokumentacja księgowa, która pozwoliłaby na zweryfikowanie tej kwestii. Ogólny stan budynku wskazuje, że nakłady na ulepszenie nie były ponoszone. Jednak stwierdzenie takie nie może być w żaden sposób potwierdzone. Również wspomniany operat szacunkowy, sporządzony przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby postępowania egzekucyjnego nie wspomina o nakładach na ulepszenie – czyli, rozbudowę, przebudowę, adaptację, czy modernizację istniejącego budynku.
Przedmiotowa nieruchomość była wykorzystywana przez dłużnika przez okres krótszy niż pięć lat – a mianowicie od dnia 16 marca 2009 r., kiedy to nieruchomość została wniesiona aportem rzeczowym do majątku dłużnika.
Zgodnie z oświadczeniem osoby uprawnionej do reprezentacji dłużnika, przedmiotowa nieruchomość była udostępniana osobom trzecim na podstawie umów najmu. Były to umowy odpłatne.

Wnioskodawca zwrócił uwagę, iż informacje, które przedstawia w opisie zdarzenia przyszłego to wszystkie informacje, które Zainteresowany jest w stanie pozyskać. W trakcie postępowania egzekucyjnego ma do czynienia z podatnikami, którzy nie zawsze przejawiają dobrą wolę przy udzielaniu informacji. Bardzo często dostęp do jakichkolwiek informacji jest bardzo utrudniony i ograniczony.

Odnosząc się do sformułowanych przez organ interpretacyjny w siedmiu punktach pytań Wnioskodawca zauważył, że gdyby w posiadaniu Strony były pełne i jednoznaczne informacje odpowiadające na wszystkie te kwestie – to rozstrzygnięcie co do istnienia (bądź nie) obowiązku podatkowego nie nastręczałoby żadnych problemów. Istotą zapytania (a konkretnie pytania numer 1 zawartego we wniosku) jest rozstrzygnięcie w ramach tego właśnie ograniczonego dostępu do informacji i dokumentów.

Natomiast z pisma z dnia 7 czerwca 2013 r., stanowiącego uzupełnienie do wniosku wynika, iż:

Wnioskodawca ustalił na podstawie informacji uzyskanych od dłużnika, że będąca przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie wiążącej interpretacji nieruchomość, w momencie wniesienia jej aportem do majątku dłużnika była ujęta jako składnik majątkowy działalności gospodarczej prowadzonej przez udziałowca dłużnika. Udziałowiec ten prowadził w dacie wniesienia aportu działalność gospodarczą i był zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Na pytanie, dlaczego aport nie został udokumentowany fakturą VAT, dłużnik wyjaśnił, że według jego wiedzy nie było konieczności jej wystawienia ze względu na udokumentowanie poprzez akt notarialny. Dłużnik wskazał również, że czynność aportu rzeczowego została zgłoszona w Urzędzie Skarbowym w ...
Przedmiotowy budynek nie był udostępniony w całości osobom trzecim na podstawie umów najmu. Był wykorzystywany w części przez właściciela (dłużnika), a w części został udostępniony osobom trzecim na podstawie umów najmu.
Zostały zawarte dwie umowy najmu. Pierwsza obowiązywała od dnia 25 marca 2011 r., a druga od dnia 28 maja 2011 r. Brak jest informacji, by powyższe umowy najmu określały precyzyjnie będące przedmiotem najmu części budynku. W pozostałej części budynku prowadzona była działalność gospodarcza przez dłużnika (od wniesienia aportem w marcu 2009 r.).
Wnioskodawca uzyskał od dłużnika informacje, że na przedmiotowej nieruchomości nie były dokonywane nakłady na ulepszenie, w stosunku do których przysługiwałoby dłużnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w wysokości przekraczającej 30% wartości początkowej tego obiektu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego okoliczności stanowią wystarczające przesłanki do zastosowania zwolnienia sprzedaży przedmiotowej nieruchomości od podatku od towarów i usług, na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług?
Czy Zainteresowany może w jakikolwiek sposób realizować uprawnienie podatnika określone w przepisie art. 43 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług. Konkretnie, czy Wnioskodawca może zrezygnować ze zwolnienia sprzedaży nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10, po spełnieniu określonych w przepisie art. 43 ust. 10 warunków?
Czy dłużnikowi (podatnikowi) w opisanym zdarzeniu przyszłym przysługuje uprawnienie, o którym mowa w przepisie art. 43 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Okoliczności zawarte w opisie zdarzenia przyszłego są wystarczające dla uznania, że w przedmiotowym przypadku istnieje podstawa do zastosowania zwolnienia wynikającego z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług. Wynika to z faktu, iż zgodnie z brzmieniem przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z kolei z przepisem art. 2 pkt 14, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

wybudowaniu lub
ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Odnosząc powyższą definicję na grunt rozpatrywanego stanu sprawy, należy stwierdzić, że nieruchomość będąca przedmiotem sprzedaży swoje pierwsze zasiedlenie miała jeszcze przed jej nabyciem przez dłużnika. Zgodnie z informacjami uzyskanymi przez Wnioskodawcę, wybudowanie nastąpiło przed rokiem 2009, natomiast w czasie, gdy nieruchomość pozostawała własnością dłużnika (od marca 2009 r.) nie były dokonywane żadne ulepszenia budynku w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Ad. 2

Zainteresowany działając jako płatnik nie posiada uprawnienia do realizowania prawa określonego w przepisie art. 43 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług. W myśl tego przepisu, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 pod rygorem spełnienia dwóch warunków.

Fakt, iż Wnioskodawca jest płatnikiem podatku VAT nie oznacza, iż Zainteresowany niejako wstępuje w prawa i obowiązki podatnika określone w ustawie o podatku VAT, ale, że jedynie odpowiada za pobranie i odprowadzenie podatku oraz realizację pewnych obowiązków ściśle dla niej określonych (na przykład § 23 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług).

Jeżeli podmiot odpowiada za konkretne zobowiązania podatkowe jako płatnik, a ustawa daje pewne uprawnienia podatnikom (nie wskazując jednocześnie, że uprawnienia te przysługują również płatnikowi) to podmiot taki nie może realizować prawa zarezerwowanego wyłącznie dla podatnika. Strona zwraca uwagę, iż takie samo stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 maja 2005 r., sygn. akt FSK 2697/04.

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawcy, w procesie sprzedaży będącym elementem postępowania egzekucyjnego nie ma możliwości, aby podatnik (dłużnik) korzystał z przedmiotowego prawa do rezygnacji. Wynika to z kilku przyczyn, spośród których dwie zasługują na przywołanie:

Dłużnik w ogóle nie bierze udziału w procesie sprzedaży zajętego składnika majątku. Wszelkie czynności związane z licytacją oraz ze sprzedażą prowadzone są przez organ egzekucyjny na podstawie obowiązujących w tym zakresie przepisów i to one wyznaczają ramy do podejmowania decyzji przez ten organ.
Przy sprzedaży bezpośrednio po zakończonej licytacji (przeniesienie własności nieruchomości następuje poprzez przybicie sądu) dłużnik oraz nabywca (który przed zakończeniem licytacji nie jest znany) nie mają możliwości złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego zgodnego oświadczenia, że wybierają opodatkowanie sprzedaży nieruchomości (art. 43 ust. 10 pkt 2), co jest koniecznym warunkiem do skutecznej rezygnacji ze zwolnienia w podatku VAT.
Z tych też względów, Zainteresowany uważa, że prawo określone w art. 43 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług nie może być realizowane w transakcji sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji, w stanie będącym przedmiotem niniejszego wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

prawidłowe w zakresie zastosowania zwolnienia od sprzedaży nieruchomości,
prawidłowe w zakresie możliwości realizacji przez Wnioskodawcę uprawnienia określonego w art. 43 ust. 10 ustawy,
nieprawidłowe w zakresie możliwości realizacji przez dłużnika uprawnienia określonego w art. 43 ust. 10 ustawy.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Z treści powyższego przepisu wynika, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy towaru dokonywanej w trybie egzekucji, w przypadku gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.

Definicja płatnika podatku VAT została określona w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Podatnikiem natomiast, stosownie do treści art. 7 § 1 ww. ustawy, jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Przepis art. 30 § 1 ww. ustawy stanowi, że płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem, a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

W myśl § 23 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., faktury dokumentujące dokonanie dostawy towarów, o której mowa w art. 18 ustawy, wystawiają w imieniu i na rzecz dłużnika:

organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015, 1166 i 1342),
komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego

- jeżeli na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy związany z dostawą tych towarów.

Dodatkowo wskazać należy, iż faktura powinna spełniać wymogi, o których mowa w § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia z dnia 28 marca 2011 r.

A ponadto, stosownie do § 5 ust. 2 pkt 7 cyt. rozporządzenia, faktura powinna zawierać dodatkowo w przypadku, o którym mowa w § 23 – nazwę i adres organu egzekucyjnego lub imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres, a w miejscu określonym dla danych podatnika – imię i nazwisko lub nazwę dłużnika oraz jego adres.

Na mocy § 19 ust. 2 ww. rozporządzenia, w przypadku, o którym mowa w § 23, faktura jest wystawiana w trzech egzemplarzach; jeden egzemplarz faktury jest wydawany nabywcy, drugi – podmiot ją wystawiający pozostawia w swojej dokumentacji, trzeci - przekazuje dłużnikowi.

Z kolei, z ust. 3 pkt 4 tego przepisu wynika, iż w przypadku faktur przesyłanych w formie elektronicznej podmiot, o którym mowa w § 23, przesyła je, w tym udostępnia, nabywcy i dłużnikowi – zachowując je jednocześnie w swojej dokumentacji.

Ponadto, w świetle § 20 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, w przypadku gdy faktura ulegnie zniszczeniu albo zaginie, podmiot, o którym mowa w § 23, wystawia ponownie fakturę:

na wniosek nabywcy lub dłużnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu tego podmiotu,
zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy lub dłużnika.

Z powyższych przepisów wynika, iż komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

A zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepisy art. 5 ustawy i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą podatnikiem.

W art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wskazano, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Według art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Określony w ustawie o podatku od towarów i usług zakres opodatkowania tym podatkiem wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Natomiast nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług podmiot, który dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast w oparciu o art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m. in. w art. 43 ustawy.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z treści ww. przepisu wynika, iż dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynku, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Według art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

wybudowaniu lub
ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Użyte w art. 2 pkt 14 ustawy sformułowanie „w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu” wskazuje na katalog czynności wymienionych w art. 5 ustawy, czyli dana czynność musi podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, choć nie jest konieczne, aby faktycznie był naliczony podatek od tej czynności – może to być czynność zwolniona od podatku.

Co istotne, oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu, a za taką można rozumieć m. in. objęcie we władanie budynku, budowli lub ich części przez pierwszego nabywcę lub pierwszego użytkownika. Przedmiotowa nieruchomość nie musi być faktycznie zamieszkała, lecz winna być przejęta przez nabywcę do użytkowania. Wydanie przedmiotowego obiektu nabywcy winno nastąpić w ramach wykonania przez właściciela (dokonującego dostawy) czynności podlegających opodatkowaniu.

Z powyższej definicji wynika, iż oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu, a za taką należy rozumieć nie tylko umowę sprzedaży, ale także umowy najmu i dzierżawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z powyższym, należy uznać za pierwsze zasiedlenie moment oddania budynku do użytkowania pierwszemu najemcy (dzierżawcy).

Należy podkreślić, iż z uwagi na powyższe, w przypadku dostawy nieruchomości przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej nie dochodzi do pierwszego zasiedlenia.

Zatem, z przytoczonych wyżej przepisów wynika, iż dostawa nieruchomości, spełniających określone w przepisach warunki, może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej dwa lata.

W tym miejscu należy zauważyć, iż w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b – zgodnie z zapisem art. 43 ust. 7a ustawy – nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Podkreślenia wymaga, że dla rozstrzygnięcia, czy możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy ważne jest, czy dłużnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, iż jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Ponadto należy zaznaczyć, że na mocy art. 43 ust. 10 ustawy, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni;
złożą, przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.

Tak więc, ustawodawca daje podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – możliwość zrezygnowania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych.

Oświadczenie, o którym mowa w art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy, zgodnie z treścią ust. 11 ww. artykułu musi zawierać:

imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy;
planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części;
adres budynku, budowli lub ich części.

Z uwagi na przywołane uregulowania, rezygnacji ze zwolnienia od podatku, o której mowa w art. 43 ust. 10 ustawy, można dokonać wyłącznie w odniesieniu do zwolnienia od podatku określonego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Z kolei kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga przepis art. 29 ust. 5 ustawy, w myśl którego, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Ponadto z § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 247 ze zm.) wynika, iż zwalnia się od podatku zbycie prawa wieczystego użytkowania gruntu, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, jeżeli budynki te lub budowle albo ich części są zwolnione od podatku.

Z powyższego wynika, że co do zasady, grunt będący przedmiotem sprzedaży (w tym zbycie prawa użytkowania wieczystego) podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki, budowle lub ich części na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu (w tym zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu) korzysta z tego zwolnienia.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie kancelarii komorniczej. Strona nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, jednak ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nakłada na niego obowiązki płatnika tego podatku. Wnioskodawca dokonał zajęcia nieruchomości zabudowanej oraz dokonuje jej sprzedaży w drodze licytacji (zgodnie z przepisami art. 929 - art. 1003 Kodeksu postępowania cywilnego). Ponieważ w procesie takiej sprzedaży przepis art. 18 ustawy nakłada na Zainteresowanego obowiązek płatnika tego podatku, Wnioskodawca podejmuje kroki w celu ustalenia wszelkich okoliczności warunkujących wystąpienie obowiązku podatkowego VAT.

Przedmiotem egzekucji jest nieruchomość zabudowana, wykorzystywana przez dłużnika dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. W skład nieruchomości wchodzi grunt oddany w użytkowanie wieczyste oraz budynek stanowiący odrębną nieruchomość.

Przedmiotowa nieruchomość została nabyta poprzez wniesienie jej do majątku dłużnika jako aport rzeczowy. Czynność ta miała miejsce w marcu 2009 r. i korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów usług, wobec czego nie przysługiwało dłużnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego,

Wnioskodawca ustalił, że będąca przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie wiążącej interpretacji nieruchomość, w momencie wniesienia jej aportem do majątku dłużnika była ujęta jako składnik majątkowy działalności gospodarczej prowadzonej przez udziałowca dłużnika. Udziałowiec ten prowadził w dacie wniesienia aportu działalność gospodarczą i był zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Dłużnik podczas czynności egzekucyjnych oświadczył w dniu 11 kwietnia 2012 r. do protokołu Wnioskodawcy, że: „… nieruchomość przy ul. … kupował jako osoba fizyczna … nie prowadząc działalności gospodarczej, a później wniósł aportem do spółki z o.o. … i według jego wiedzy brak było podstaw do odliczenia podatku od towarów i usług. Ponadto wszelkie dokumenty księgowe poginęły. Nie ponosił większych nakładów na tej nieruchomości, od których spółka odliczała VAT. …”

Przedmiotowa nieruchomość była wykorzystywana przez dłużnika przez okres krótszy niż pięć lat, a mianowicie od 16 marca 2009 r., kiedy to nieruchomość została wniesiona aportem rzeczowym do majątku dłużnika. Przedmiotowy budynek nie był udostępniony w całości osobom trzecim na podstawie umów najmu. Był wykorzystywany w części przez właściciela (dłużnika), a w części został udostępniony osobom trzecim na podstawie umów najmu. Zostały zawarte dwie umowy najmu. Pierwsza obowiązywała od 25 marca 2011 r., a druga od 28 maja 2011 r. Brak jest informacji, by powyższe umowy najmu określały precyzyjnie będące przedmiotem najmu części budynku. W pozostałej części budynku prowadzona była działalność gospodarcza przez dłużnika (od wniesienia aportem w marcu 2009 r.). Na przedmiotowej nieruchomości nie były dokonywane nakłady na ulepszenie, w stosunku do których przysługiwałoby dłużnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w wysokości przekraczającej 30% wartości początkowej tego obiektu.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż dostawa przedmiotowego budynku będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, gdyż nie zachodzą wyjątki w nim przedstawione. Z opisu sprawy wynika bowiem, że przedmiotowa dostawa nie będzie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim (pierwsze zasiedlenie miało miejsce w roku 2009, w momencie nabycia nieruchomości w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu – aportu, dokonywanej przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku od towarów i usług), a pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą ww. nieruchomości upłynął okres dłuższy niż 2 lata. Ponadto, dłużnik nie ponosił wydatków na ulepszenie przedmiotowego budynku, które stanowiłoby co najmniej 30% wartości początkowej przedmiotowej nieruchomości.

Tym samym należy stwierdzić, iż sprzedaż przedmiotowego budynku korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. W konsekwencji, stosownie do § 13 ust. 1 pkt 11 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. ze zwolnienia korzystać będzie również sprzedaż prawa wieczystego użytkowania gruntu na którym posadowiona jest przedmiotowa nieruchomość.

Z uwagi na powyższe, w odpowiedzi na zadane pytania, należy stwierdzić, iż:

Ad. 1

Sprzedaż przedmiotowego budynku korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. W konsekwencji, stosownie do § 13 ust. 1 pkt 11 ww. rozporządzenia ze zwolnienia korzystać będzie również sprzedaż prawa wieczystego użytkowania gruntu na którym posadowiona jest przedmiotowa nieruchomość.

Ad. 2

Z uwagi na fakt, iż zgodnie z przywołanymi uregulowaniami, rezygnacji ze zwolnienia od podatku, o której mowa w art. 43 ust. 10 ustawy, może dokonać, po spełnieniu określonych warunków, wyłącznie podatnik podatku od towarów i usług, Wnioskodawca jako płatnik podatku od ww. dostawy dokonywanej w trybie egzekucji, nie jest uprawniony do skorzystania z tego prawa.

Ad. 3

Dłużnikowi – podatnikowi podatku od towarów i usług, w przedmiotowej sprawie przysługuje prawo do rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, pod warunkiem spełnienia wymogów formalnych zawartych w art. 43 ust. 10 ustawy. Z przywołanych przepisów nie wynika bowiem, iż z ww. zwolnienia nie można zrezygnować w przypadku sprzedaży towarów dokonywanej w ramach czynności egzekucyjnych.

Należy zauważyć, iż stosownie do przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu zacytowanego opisu zdarzenia przyszłego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Tut. Organ pragnie bowiem podkreślić, iż postępowanie w przedmiocie wydawania interpretacji indywidualnej opiera się wyłącznie na ściśle określonym stanie przedstawionym przez Wnioskodawcę, czyli takim zdarzeniu, którego wszelkie elementy istotne dla wyrażenia własnego stanowiska w zakresie i sposobie zastosowania prawa podatkowego podatnik przedstawił we wniosku. Należy zaznaczyć, że w postępowaniu w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji, nie może być prowadzone postępowanie dowodowe zmierzające do jednoznacznego określenia przedstawionego zdarzenia, jak również toczyć się spór co do przedstawionego stanu sprawy.

Wyjaśnić ponadto należy, że powyższa ocena dotyczy stricte okoliczności objętych zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę. W toku zaś kontroli podatkowej lub w postępowaniu podatkowym prowadzonym przez właściwy organ podatkowy w celu zweryfikowania prawdziwości okoliczności faktycznych wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji, mogą zostać poczynione odmienne ustalenia od przedstawionych przez Wnioskodawcę we wniosku. W takiej sytuacji ustalenie w tych postępowaniach, że rzeczywisty stan faktyczny występujący w zakresie okoliczności faktycznych wskazanych przez Zainteresowanego we wniosku o wydanie interpretacji jest inny, może stanowić podstawę do dokonania wymiaru podatku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin