INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) w związku z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 maja 2010r. sygn. akt I FSK 961/09 uchylającym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 17 lutego 2009r. sygn. akt I SA/Rz 757/08 oraz wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 18 listopada 2010r. sygn. akt I SA/Rz 622/10 uchylającym interpretację indywidualną z dnia 18 kwietnia 2008r. znak IBPP3/443-48/08/BWo (data wpływu do BKIP prawomocnego orzeczenia 10 lutego 2011r.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 21 stycznia 2008r. (data wpływu 24 stycznia 2008r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 stycznia 2008r. (data wpływu 28 stycznia 2008r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług nieodpłatnego zrzeczenia się na rzecz Skarbu Państwa prawa użytkowania wieczystego działek gruntowych, na których Wnioskodawca wybudował trwale z gruntem związaną budowlę, tj. jaz piętrzący wodę - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 stycznia 2008r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 22 stycznia 2008r. (data wpływu 28 stycznia 2008r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług nieodpłatnego zrzeczenia się na rzecz Skarbu Państwa prawa użytkowania wieczystego działek gruntowych, na których Wnioskodawca wybudował trwale z gruntem związaną budowlę, tj. jaz piętrzący wodę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Podstawowym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność górnicza polegająca na wydobywaniu i przeróbce kruszyw naturalnych wydobytych ze złóż. Jest to działalność koncesjonowana, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994r. prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 228, poz. 1947 ze zm.).

W wyniku prowadzonych robót górniczych powstają górnicze wyrobiska poeksploatacyjne, które zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 ze zm.) podlegają rekultywacji.

Jednym z warunków uzyskania koncesji jest m.in. sporządzenie dokumentacji rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych, zgodnie z kierunkiem rekultywacji ustalonym przez organy administracji terenowej. Powstanie wyrobisk górniczych wypełnionych wodą na eksploatowanym ww. złożu o znacznych powierzchniach było podstawą do podjęcia realizacji stopnia piętrzącego (jazu) w zakresie umożliwiającym naprawę zdegradowanego robotami górniczymi środowiska i przywrócenie poziomu wód gruntowych do stanu pierwotnego poprzez ich podpiętrzenie. Decyzją z dnia 19 sierpnia 1999r. Starosta ustalił kierunek rekultywacji gruntów, terenów, na których prowadzono eksploatację kruszywa w miejscowościach S ze złoża jako zbiornik wodny pod kątem zagospodarowania rolniczo-rekreacyjnego i zobowiązał Wnioskodawcę do wykonania rekultywacji gruntów zgodnie z tym kierunkiem. Wnioskodawca wywiązał się z obowiązków określonych w koncesji decyzją Wojewody z dnia 3 lutego 1994r. oraz decyzji Starosty z dnia 19 sierpnia 1999r. ustaleniu kierunku rekultywacji i wybudował stopień piętrzący (jaz) co potwierdza ostateczna decyzja z dnia 28 marca 2003r. Wojewody udzielająca pozwolenia na użytkowanie inwestycji pod nazwą „etap I” oraz ostateczna decyzja Starosty z dnia 13 stycznia 2003r. o uznaniu rekultywacji, w tym działek gruntowych o numerach: 39/9 i 39/12 położonych w miejscowości S oraz działki nr 329/34 położonej w miejscowości M za zakończoną, na których to działkach został wybudowany jaz piętrzący. Wnioskodawca skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT, zapłaconego przy nabyciu towarów i usług potrzebnych do wykonania robót związanych z budową jazu.

Wnioskodawca zamierza zrzec się w myśl art. 246 Kodeksu cywilnego prawa wieczystego użytkowania ww. działek gruntowych, dla których zostały urządzone księgi wieczyste o nr 60615 i 60614, prowadzone przez Sąd Rejonowy, zabudowanych jazem piętrzącym, na rzecz właściciela tj. Skarbu Państwa. Zrzeczenie to ma charakter jednostronnej czynności prawnej, dokumentowanej notarialnie w formie aktu notarialnego, oświadczenia woli o zrzeczeniu się prawa rzeczowego użytkowania wieczystego gruntu wraz z częścią składową nieruchomości, tj. jazem piętrzącym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nieodpłatne zrzeczenie się na rzecz Skarbu Państwa prawa użytkowania wieczystego ww. działek gruntowych wraz z jazem piętrzącym podlega ustawie o podatku od towarów i usług tzn. czy powoduje powstanie obowiązku podatkowego...

Zdaniem Wnioskodawcy, co do zasady, nieodpłatne świadczenie usług nie podlega VAT. Z kolei art. 8 ust. 2 ustawy o VAT dotyczy przypadków, kiedy takie świadczenie podlega opodatkowaniu w drodze wyjątku. Taka wyjątkowa sytuacja występuje wtedy, gdy nieodpłatna usługa nie jest związana z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Nieodpłatne świadczenie ma ścisły związek z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Bez wybudowania jazu, Wnioskodawca nie miałby prawa do prowadzenia swojej działalności w ww. miejscowościach. Z tego wynika, że w przypadku Wnioskodawcy, nie jest spełniony warunek art. art. 8 ust. 2, dotyczący braku powiązania pomiędzy wykonaną usługą, a działalnością przedsiębiorstwa. Spełniony jest tylko warunek odliczenia VAT-u naliczonego. Wobec powyższego, że nie są spełnione łącznie obydwa warunki, to czynność wyżej opisana nie podlega przepisom ustawy o VAT. W przypadku dostawy towarów mają zastosowanie takie same zasady wynikające z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, jak przy świadczeniu usług. Zdaniem Wnioskodawcy identyczne stanowisko zajął WSA w Warszawie w dwóch wyrokach z dnia 13 lipca 2007r. w podobnych sprawach; sygn. III SA/Wa 3537/06 i sygn. III SA/Wa 3630/06.

W dniu 18 kwietnia 2008r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający z upoważnienia Ministra Finansów wydał interpretację przepisów prawa podatkowego znak: IBPP3/443-48/08/BWo dotyczącą podatku od towarów i usług, zakresie, opodatkowania podatkiem od towarów i usług nieodpłatnego zrzeczenia się na rzecz Skarbu Państwa prawa użytkowania wieczystego działek gruntowych, na których Wnioskodawca wybudował trwale z gruntem związaną budowlę, tj. jaz piętrzący wodę w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Pismem z dnia 30 kwietnia 2008r. (data wpływu 7 maja 2008r.) złożonym na podstawie art. 52 § 3 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wnioskodawca wezwał tut. organ do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę indywidualnej pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 18 kwietnia 2008 r. znak: IBPP3/443-48/08/BWo.

W odpowiedzi na wezwanie, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach pismem z dnia 29 maja 2008r. znak: IBPP3/443W-16/08/BWo podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w interpretacji indywidualnej z dnia 18 kwietnia 2008r. znak: IBPP3/443-48/08/BWo.

Wnioskodawca na pisemną interpretację indywidualną z dnia 18 kwietnia 2008r. znak: IBPP3/443-48/08/BWo złożył skargę z dnia 8 lipca 2008r. (data wpływu 10 lipca 2008r.), w której wniósł o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej z dnia 18 kwietnia 2008r. oraz o zasądzenie od organu na rzecz Skarżącego zwrotu kosztów postępowania na podstawie art. 200 p.p.s.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 17 lutego 2009r. sygn. akt I SA/Rz 757/08 oddalił skargę Skarżącej.

Od powyższego wyroku Skarżąca złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 maja 2010r. sygn. akt I FSK 961/09 uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 17 lutego 2009r. sygn. akt I SA/Rz 757/09 i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Rzeszowie do ponownego rozpatrzenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie po ponownym rozpoznaniu sprawy wyrokiem z dnia 18 listopada 2010r. sygn. akt I SA/Rz 622/10 uchylił zaskarżoną interpretację z dnia 18 kwietnia 2008r. znak IBPP3/443-48/08/BWo.

Mając na uwadze rozstrzygnięcia zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 maja 2010r. sygn. akt I FSK 961/09 oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 18 listopada 2010r. sygn. akt I SA/Rz 622/10 stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami w rozumieniu ustawy są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2 pkt 6).

W świetle powyższego budowla w postaci jazu piętrzącego jak również grunt objęty użytkowaniem wieczystym uznać należy za towary w rozumieniu art. 2 pkt 6 ww. ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z treści art. 7 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż w przepisie tym jest mowa o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar, prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności” lecz jako własność ekonomiczną.

W tym znaczeniu własność ekonomiczna to sytuacja, w której z punktu widzenia aspektów ekonomicznych oraz w rozumieniu potocznym należałoby uznać kogoś za właściciela rzeczy, np. posiadacza nieruchomości, której wydaniu nie towarzyszyło przeniesienie własności w formie aktu notarialnego. W każdym razie w przypadku przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. „Dostawa towarów” nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa prywatnego.

Odnosząc się do kwalifikacji czynności, których przedmiotem jest wieczyste użytkowanie gruntów zauważyć należy, iż grunty są w rozumieniu ww. ustawy towarem.

Z przepisów regulujących to prawo rzeczowe wynika, że w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać (art. 233 k.c.). Ma on zatem prawo rozporządzania gruntem jak właściciel.

W świetle powyższego za taką własność ekonomiczną uznać należy właśnie prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca zamierza, na podstawie art. 246 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) zrzec się prawa wieczystego użytkowania gruntu zabudowanego jazem piętrzącym na rzecz właściciela tego gruntu tj. Skarbu Państwa.

Zgodnie z art. 246 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli uprawniony zrzeka się ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to wygasa. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej.

Z powyższych przepisów wynika, że wyzbycie się własności nieruchomości, czy też prawa wieczystego użytkowania gruntu może nastąpić nie tylko w drodze umowy przenoszącej własność czy też użytkowanie wieczyste, ale również na skutek zrzeczenia się tych praw tj. czynności prawnych i faktycznych, wskutek których dotychczasowy ich właściciel pozbywa się swojego prawa.

Z pisma Wnioskodawcy wynika, iż zrzeka się on prawa wieczystego użytkowania gruntu, na którym znajduje się „jaz piętrzący” tj. budowla trwale z gruntem związana stanowiąca jej część składową i stanowiąca własność Wnioskodawcy (wieczystego użytkownika). Wnioskodawca wyjaśnił, że skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT, zapłaconego przy nabyciu towarów i usług potrzebnych do wykonania robót związanych z budową jazu piętrzącego wodę.

Stosownie do przepisów prawa cywilnego przedmiotowa czynność prawna powoduje, iż na skutek zrzeczenia się prawa wieczystego użytkowania gruntu prawo to wygasa, natomiast zgodnie z zasadą superficies solo cedit (to co na powierzchni przypada gruntowi) właściciel gruntu uzyskuje własność budowli znajdującej się na tym gruncie (stanowiącej dotychczas własność wieczystego użytkownika tj. Wnioskodawcy). Zatem wskutek zrzeczenia się prawa wieczystego użytkowania gruntu następuje zmiana właściciela posadowionych na gruncie budowli, stanowiących przed dokonaniem tej czynności odrębną własność wieczystego użytkownika gruntu.

Pomimo, iż zrzeczenie jest czynnością prawną jednostronną to jednak w jego wyniku następuje przeniesienie nie tylko prawa własności lecz również prawa do rozporządzania towarem w postaci gruntu i budowli trwale z tym gruntem związanej, jak właściciel. Jednocześnie skoro zrzeczenie się jest czynnością jednostronną to między stronami tej czynności nie może zostać ustalona żadna forma wynagrodzenia, a więc jest to czynność z natury nieodpłatna.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 18 listopada 2010r. sygn. akt I SA/Rz 622/10 wskazał, iż „Na skutek dokonania tej czynności dojdzie więc do nieodpłatnego przekazania towaru w postaci jazu, przy czym ma to związek z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa w rozumieniu funkcjonalnym i ekonomicznym. Wybudowany jaz jest już bowiem zbyteczny dla przedsiębiorstwa, to jednak warunkiem rozpoczęcia przez niego działalności gospodarczej było zobowiązanie się do rekultywacji użytkowanego gruntu z czym wiązała się konieczność wybudowania jazu”.

Ustawodawca dla celów podatku od towarów i usług zrównał z odpłatną dostawą towarów niektóre czynności nieodpłatne. I tak, zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, czyli przez odpłatną dostawę towarów, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

-jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Jak stanowi art. 7 ust. 3 ustawy o VAT przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.

W odniesieniu do powyższego przepisu w przedmiotowym wyroku Sąd wskazał, że „Wykładnia powyższego przepisu uzupełniona o treść ust. 3 tego przepisu prowadzi do konkluzji, że nie jest dostawą przekazanie przez podatnika bez wynagrodzenia towarów należących do jego przedsiębiorstwa, na cele wiążące się z tym przedsiębiorstwem nawet jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem tych towarów”.

Zatem świetle powyższego, nieodpłatne przekazanie budowli w postaci jazu piętrzącego wodę w wyniku zrzeczenia się wieczystego użytkowania gruntu, na którym został posadowiony ten obiekt (jaz piętrzący wodę) w opisanym zdarzeniu nie stanowi odpłatnej dostawy towarów, tym samym nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania zaskarżonej interpretacji indywidualnej tj. w dniu 18 kwietnia 2008r., która następnie została uchylona w postępowaniu sądowym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego 4A, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.