INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26.11.2010 r. (data wpływu 26.11.2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14.01.2011 r. (data wpływu 17.01.2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu nr IPPP3/443-1173/10-3/JK z dnia 11.01.2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania tytułem przedterminowego zakończenia umowy najmu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26.11.2010 r. wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania tytułem przedterminowego zakończenia umowy najmu.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 14.01.2011 r. (data wpływu 17.01.2011 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu nr IPPP3/443-1173/10-3/JK z dnia 11.01.2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 28 lipca 2008 r. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. („Wynajmujący”) zawarła na okres pięciu lat z bankiem z siedzibą w Atenach Republika Grecka, działającym przez oddział w Polsce z siedzibą w W., („Najemca”) umowę najmu („Umowa Najmu”) lokalu o powierzchni 1278,27 m² oraz 12 miejsc parkingowych w garażu podziemnym, znajdujących się w budynku posadowionym w W. („Budynek”). Pismem z dnia 9 lipca 2009 r. Najemca złożył oświadczenie o rozwiązaniu Umowy Najmu bez zachowania okresu wypowiedzenia.

W dniu 20 lipca 2009 r. Spółka (Wnioskodawca) z siedzibą w W. nabyła - na podstawie umowy sprzedaży - od Wynajmującego udział we współużytkowaniu wieczystym oraz udział we współwłasności Budynku. Spółka stoi na stanowisku, że jako następca prawny wstąpiła do Umowy Najmu jako Wynajmujący. Jednocześnie Spółka uznała oświadczenie Najemcy o rozwiązaniu Umowy Najmu za bezskuteczne i zażądała zapłaty czynszu tytułem Umowy Najmu.

Pomiędzy Spółką a Najemcą doszło do sporu sądowego, a w dniu 28 października 2010 r. strony zawarły ugodę („Ugoda”), w myśl której:

1. Umowa Najmu uległa rozwiązaniu z dniem 30 września 2010 roku
2. Najemca zapłacił Spółce ustaloną kwotę obejmującą zapłatę udokumentowanych fakturami VAT wierzytelności z tytułu czynszu wynikającego z Umowy Najmu, oraz
3. Najemca zapłaci Spółce odszkodowanie z tytułu przedterminowego zakończenia Umowy Najmu w terminie 4 dni roboczych od daty zawarcia niniejszej ugody, na rachunek bankowy Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Spółka prosi o potwierdzenie, że w świetle art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy o VAT zawarcie i wykonanie Ugody w zakresie zapłaty na rzecz Spółki odszkodowania tytułem przedterminowego zakończenia Umowy Najmu nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zawarcie i wykonanie Ugody w zakresie zapłaty na rzecz Spółki odszkodowania tytułem przedterminowego zakończenia Umowy Najmu nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Art. 5 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez „dostawę towarów” rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, „świadczeniem usług” jest, co do zasady, każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów. Jednocześnie, aby można było mówić o usłudze spełnione muszą zostać następujące warunki:

1. musi istnieć stosunek zobowiązaniowy oraz muszą istnieć co najmniej dwie strony tego stosunku, tj. usługodawca oraz beneficjent (konsument) tej usługi,
2. na mocy stosunku zobowiązaniowego występuje świadczenie wzajemne,
3. kwoty otrzymywane przez usługodawcę stanowią wynagrodzenie za usługę wyświadczoną jej beneficjentowi (odpłatność), oraz
4. obydwie strony umowy muszą być świadome przedmiotu umowy i móc wyegzekwować jej realizację.

Tezy te wynikają z orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, obecna nazwa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej („ETS”) w sprawie C-16/93 (Tolsma). Również interpretacje wydawane przez organy podatkowe potwierdzają to stanowisko .

Odnosząc się do sytuacji będącej przedmiotem zapytania, oczywistym jest, że nie mamy w tym przypadku do czynienia z dostawą towarów. W ocenie Wnioskodawcy, wówczas również nie występuje świadczenie usług. Należy zauważyć, że wypłata odszkodowania nie stanowi czynności wykonywanej w ramach żadnej umowy zobowiązaniowej, a jest jedynie efektem przedterminowego rozwiązania Umowy Najmu.

Wypłata odszkodowania jest rezultatem naruszenia określonych obowiązków w umowie, które to spowodowało powstanie szkody po stronie Wynajmującego. Zatem odszkodowanie ma charakter akcesoryjny, mając zastosowanie w razie niedopełnienia podstawowych obowiązków umownych. W świetle regulacji Kodeksu Cywilnego odszkodowanie stanowi zapłatę za wyrządzone szkody, jest formą zadośćuczynienia za straty poniesione w tym przypadku przez Spółkę w związku z wcześniejszym rozwiązaniem Umowy Najmu. Wynajmujący zawierając Umowę Najmu z Najemcą miał bowiem prawo przewidywać, że taka decyzja biznesowa przyniesie mu wymierne korzyści ekonomiczne na przestrzeni czasu obowiązywania Umowy Najmu. Wypłacenie kwoty odszkodowania wynika z konieczności pokrycia strat Spółki powstałych w skutek przedterminowego rozwiązania Umowy Najmu.

Ponadto, jak już zostało wskazane, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć usługa oraz otrzymywane w zamian za nią wynagrodzenie, tj. świadczenie wzajemne. Innymi słowy, otrzymane kwoty powinny stanowić wynagrodzenie za odrębną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub powinna istnieć możliwość wyraźnego wskazania wymiany świadczeń wzajemnych. Odszkodowanie należne w związku z przedterminowym rozwiązaniem Umowy Najmu nie stanowi zapłaty za żadną usługę, tj. ani za wynajęcie przedmiotu najmu ani za jakiekolwiek inne świadczenie ze strony Spółki. Należy podkreślić, że w omawianej sytuacji nie istnieje świadczenie, którego realizację może wyegzekwować Najemca. Zatem, brak jest podstaw do stwierdzenia, że wypłata odszkodowania wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym ze strony podmiotu uprawnionego do otrzymania odszkodowania (Wynajmującego).

Ponadto Najemca nie uzyskuje żadnych bezpośrednich korzyści z wypłacenia odszkodowania na rzecz Wynajmującego, zatem nie może być on beneficjentem (konsumentem) tego zobowiązania, bowiem kwota wypłacanego przez niego odszkodowania stanowi - jak to zostało wyżej wskazane - formę rekompensaty w związku ze stratą jakiej doznałby Wynajmujący w związku z niewywiązywaniem się Najemcy z Umowy Najmu.

Dodatkowo należy podkreślić, że orzecznictwo ETS, także wskazuje na brak podstaw do opodatkowania odszkodowań oraz kar umownych na gruncie podatku VAT. Jak wynika z wyroku z dnia 18 lipca 2007 r. wydanego w sprawie C-277/05 (Société Thermale d’Eugénie-les-Bains) pobieranie zadatków przy zawieraniu kontraktów nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W orzeczeniu tym ETS, podkreślił, że nie ma możliwości uznania zadatku (zatrzymanego w wypadku odwołania rezerwacji) za wynagrodzenie z tytułu wykonanej usługi. Wręczenie zadatku nie jest bowiem bezpośrednio związane z żadnym świadczeniem wzajemnym ze strony przedsiębiorcy. Nie można go także uznać za zapłatę za zobowiązanie spółki do powstrzymania się od zawarcia z innym klientem kontraktu dotyczącego zarezerwowanego już pokoju (ponieważ taki obowiązek wynika wprost z umowy zawartej przez spółkę). ETS stwierdził też, że wręczenie zadatku stanowi odszkodowanie ryczałtowe przysługujące na wypadek wycofania się jednej ze stron z zawartego porozumienia i nie podlegają opodatkowaniu VAT. Podobnie orzeczenie ETS w sprawie C-215/94 między (Jurgen Mohr a Finanszamt Bad Segeberg) oraz w sprawie 222/81 (BAZ Bausystem AG).

Reasumując, zasadnym jest uznanie, że odszkodowanie otrzymane z tytułu przedterminowego zakończenia Umowy Najmu przed okresem jej obowiązywania z przyczyn leżących po stronie Najemcy, nie mieści się w katalogu czynności objętych opodatkowaniem VAT. W szczególności brak jest podstaw by odszkodowanie wypłacane na rzecz Spółki było traktowane jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności. Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Mając powyższe na uwadze, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za opłatę, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Z opisu sprawy wynika, iż w dniu 28 lipca 2008 r. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Wynajmujący) zawarła na okres pięciu lat z bankiem (Najemca) Umowę Najmu lokalu oraz 12 miejsc parkingowych w garażu podziemnym Budynku. Pismem z dnia 9 lipca 2009 r. Najemca złożył oświadczenie o rozwiązaniu Umowy Najmu bez zachowania okresu wypowiedzenia. W dniu 20 lipca 2009 r. Wnioskodawca nabył - na podstawie umowy sprzedaży - od Wynajmującego udział we współużytkowaniu wieczystym oraz udział we współwłasności Budynku. Wnioskodawca jako następca prawny wstąpił do Umowy Najmu jako Wynajmujący. Jednocześnie Wnioskodawca uznał oświadczenie Najemcy o rozwiązaniu Umowy Najmu za bezskuteczne i zażądała zapłaty czynszu tytułem Umowy Najmu. Pomiędzy Wnioskodawcą a Najemcą doszło do sporu sądowego, a w dniu 28 października 2010 r. strony zawarły Ugodę, w myśl której Umowa Najmu uległa rozwiązaniu z dniem 30 września 2010 roku, Najemca zapłacił Wnioskodawcy ustaloną kwotę obejmującą zapłatę udokumentowanych fakturami VAT wierzytelności z tytułu czynszu wynikającego z Umowy Najmu oraz Najemca zapłaci Wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu przedterminowego zakończenia Umowy Najmu.

Odnosząc przedstawione we wniosku okoliczności do powołanych powyżej przepisów stwierdzić należy, iż zapłacone w opisanej sytuacji odszkodowanie z tytułu przedterminowego zakończenia Umowy Najmu wynikające z zawartej Ugody ma charakter sankcyjny. Zatem odszkodowanie to, jako wynikające z niewywiązania się przez Najemcę z Umowy Najmu nie stanowi ekwiwalentu za świadczenie usług i tym samym zapłaty za usługę.

Reasumując stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie nałożenie odszkodowania stanowić będzie rekompensatę finansową dla Wnioskodawcy, jako strony dotkniętej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego przez Spółkę. Zatem, odszkodowanie pełniące funkcję rekompensacyjną za poniesione straty, nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT i tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.