Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-423/12/MZ
z 6 marca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 05 grudnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura – 06 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych umowy przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz męża - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 06 grudnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych umowy przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz męża.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni zamierza dokonać nieodpłatnego przeniesienia całego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, w oparciu o które prowadzi indywidualną działalność gospodarczą. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni jest produkcja konstrukcji metalowych. Przedsiębiorstwo ma zostać przeniesione na męża Wnioskodawczyni. Pomiędzy Wnioskodawczynią a jej mężem istnieje ustawowy ustrój wspólności majątkowej. Składniki przedsiębiorstwa zostały nabyte lub powstały po zawarciu związku małżeńskiego. Wnioskodawczyni zamierza zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej. W tym celu mąż Wnioskodawczyni rozpocznie prowadzenie własnej działalności gospodarczej i zarejestruje się jako podatnik podatku od towarów i usług, następnie strony dokonają przeniesienia przedsiębiorstwa i Wnioskodawczyni złoży wniosek o wykreślenie jej z ewidencji działalności gospodarczej. Mąż Wnioskodawczyni będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej przy wykorzystaniu przedsiębiorstwa mającego stanowić przedmiot opisanej powyżej umowy.

W skład przedsiębiorstwa wchodzą:

• nazwa,
• ruchomości w postaci materiałów produkcyjnych, narzędzi, urządzeń, samochodów, wyposażenia pomieszczeń biurowych i innych,
• środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych,
• prawa wynikające z umowy najmu hali produkcyjnej oraz umów zawartych z dostawcami usług lub towarów, np. operatorami telefonicznymi, ubezpieczycielami i innymi,
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
  
  

Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zatrudnia pracowników. W skład przedsiębiorstwa nie wchodzą nieruchomości.

Na podstawie umowy przeniesienia przedsiębiorstwa dojdzie także do:

• przejęcia długów w trybie art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego, które stanowią zobowiązania wnioskodawcy z umów wzajemnych, np. umowy najmu hali produkcyjnej w zakresie między innymi obowiązku płacenia czynszu,
• przejęcia zakładu pracy w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy oraz przejęcia zobowiązań wynikających ze stosunków pracy.
  
  

Na przejęcie długów kontrahenci Wnioskodawczyni wyrazili zgodę, która została (a w przypadku niektórych kontrahentów zostanie) potwierdzona pisemnymi oświadczeniami.

Umowa nieodpłatnego przeniesienia przedsiębiorstwa zostanie zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Nadto mąż Wnioskodawczyni zgłosi w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy nabycie przedsiębiorstwa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy opisana powyżej czynność przeniesienia przez Wnioskodawczynię przedsiębiorstwa na rzecz jej męża spowoduje powstanie obowiązku uiszczenia podatku od spadków i darowizn przez Wnioskodawczynię?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zawarcie opisanej powyżej umowy przeniesienia przedsiębiorstwa nie spowoduje obowiązku uiszczenia podatku od spadków i darowizn przez Wnioskodawczynię, ani jej męża. Sporna pozostaje możliwość przeniesienia przedsiębiorstwa między małżonkami pozostającymi we wspólności ustawowej. Zdaniem Wnioskodawczyni możliwe jest przeniesienie między małżonkami przedsiębiorstwa w celu kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas przez drugiego małżonka.

Wnioskodawczyni wskazała, iż zwolennicy poglądu stanowiącego o możliwości przeniesienia przedsiębiorstwa pomiędzy małżonkami powołują się na zależności organizacyjno-funkcjonalne zachodzące pomiędzy poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa. Mając na uwadze omawiane zależności w jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził: „(…) okoliczność, że majątek przedsiębiorstwa jest majątkiem wspólnym prowadzącego działalność gospodarczą i jego małżonka nie oznacza, iż w skład majątku wspólnego wchodzi to szczególne dobro prawne, jakim jest przedsiębiorstwo (…)” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 czerwca 2008 r. sygn. akt I UK 389/07, OSNP 2009/19-20/268).

Niezależnie od istniejących w orzecznictwie i doktrynie prawa cywilnego sporów w zakresie oceny możliwości przeniesienia przedsiębiorstwa między małżonkami pozostającymi we wspólności ustawowej, w ocenie Wnioskodawczyni, należy podnieść, że przedmiotowa transakcja w okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawczynię pozostaje poza przedmiotem regulacji ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Według Wnioskodawczyni, jeżeliby przyjąć, że małżonkowie nie mogą przenieść pomiędzy sobą przedsiębiorstwa, to w takim wypadku transakcja przekazania przedsiębiorstwa nie wywołuje skutków prawnych w zakresie przeniesienia własności, a stanowi wyłącznie czynność techniczną stanowiącą podstawę prowadzenia działalności przez męża Wnioskodawczyni w oparciu o rzeczone przedsiębiorstwo, tym samym nie zostanie dokonana darowizna. Jeżeliby przyjąć, że pomiędzy Wnioskodawczynią a małżonkiem w istocie dochodzi do zawarcia skutecznej umowy nieodpłatnego przeniesienia przedsiębiorstwa, to w takim wypadku, zdaniem Wnioskodawczyni, umowę tę należy kwalifikować, jako darowiznę. Umowa darowizny, choć zostanie zawarta w formie pisemnej, z podpisami notarialnie poświadczonymi, będzie ważna w następstwie spełnienia przez Wnioskodawczynię świadczenia na rzecz męża w postaci wydania przedsiębiorstwa poprzez przeniesienie posiadania rzeczy oraz zawiadomienie kontrahentów o przeniesieniu praw i obowiązków z zawartych z nimi umów, na co kontrahenci wyrazili zgodę (art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego). Zatem, w ocenie Wnioskodawczyni, po zgłoszeniu naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego nabycia przedsiębiorstwa w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn w części odnoszącej się do skutków podatkowych umowy przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz męża, jakie wystąpią po stronie Wnioskodawczyni.

W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym:

• podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, w części odnoszącej się do skutków podatkowych umowy przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz męża, jakie wystąpią po stronie męża Wnioskodawczyni, zostało wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania,
• podatku od czynności cywilnoprawnych w części odnoszącej się do skutków podatkowych umowy przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz męża, jakie wystąpią po stronie Wnioskodawczyni; podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.
  
  

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. N. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego – do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Umowa darowizny ma charakter umowy jednostronnie zobowiązującej (konsensualnej), której treścią jest złożenie przez darczyńcę oświadczenia woli poprzez zobowiązanie się do świadczenia pod tytułem darmym. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego), np. akt notarialny przy darowiźnie nieruchomości. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia. Należy jednak zaznaczyć, iż podatkowi od spadków i darowizn podlega wyłącznie nabycie w drodze darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Jak z powyższego wynika opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ww. art. 1 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 788). Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Stosownie do treści art. 35 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Z przepisu art. 43 § 1 ww. Kodeksu wynika, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni zamierza przekazać mężowi nieodpłatnie przedsiębiorstwo, prowadzone w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Pomiędzy małżonkami istnieje ustawowy ustrój wspólności majątkowej. Umowa nieodpłatnego przeniesienia obejmie całość przedsiębiorstwa i zostanie dokonana na podstawie umowy, z podpisami notarialnie poświadczonymi. Według Wnioskodawczyni, jeżeliby przyjąć, że małżonkowie nie mogą przenieść pomiędzy sobą przedsiębiorstwa, to w takim wypadku transakcja przekazania przedsiębiorstwa nie wywołuje skutków prawnych w zakresie przeniesienia własności, a stanowi wyłącznie czynność techniczną stanowiącą podstawę prowadzenia działalności przez męża Wnioskodawczyni w oparciu o rzeczone przedsiębiorstwo, tym samym nie zostanie dokonana darowizna. Jeżeliby przyjąć, że pomiędzy Wnioskodawczynią a małżonkiem w istocie dochodzi do zawarcia skutecznej umowy nieodpłatnego przeniesienia przedsiębiorstwa, to w takim wypadku, zdaniem Wnioskodawczyni, umowę tę należy kwalifikować, jako darowiznę.

W świetle powyższego wskazać należy, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest stwierdzenie dopuszczalności rozporządzania przez małżonków poszczególnymi składnikami majątku wspólnego czy też określenie charakteru prawnego tego rodzaju czynności. Rzeczywisty charakter takiej czynności może być ustalony w postępowaniu podatkowym (dowodowym) do którego prowadzenia Organ wydający niniejszą interpretację nie jest uprawniony. W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie kwestia ustalenia skutków prawnych czynności przekazania przez Wnioskodawczynię przedsiębiorstwa na rzecz męża jest wyłącznie okolicznością faktyczną.

Jeżeli zatem – jak wskazuje Wnioskodawczyni – transakcja przekazania przedsiębiorstwa będzie stanowić wyłącznie czynność techniczną stanowiącą podstawę prowadzenia działalności przez męża Wnioskodawczyni, to wskazana czynność nie będzie podlegała ustawie o podatku od spadków i darowizn. Podatkowi od spadków i darowizn podlegają bowiem jedynie czynności enumeratywnie wymienione w art. 1 ust. 1 tej ustawy, wśród których ustawodawca nie wymienił „czynności technicznych” polegających na nieodpłatnym przekazywaniu przedsiębiorstwa jednemu z małżonków przez drugiego małżonka.

Jeżeli natomiast – jak wskazuje Wnioskodawczyni – umowę nieodpłatnego przeniesienia przedsiębiorstwa będzie należało kwalifikować, jako darowiznę, to należy zaznaczyć, iż obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn – w przypadku darowizny ciąży na obdarowanym (nigdy na darczyńcy). Wobec tego na Wnioskodawczyni jako darczyńcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn z tytułu darowizny całości przedsiębiorstwa na rzecz męża, tym samym wskazane we wniosku zdarzenie przyszłe nie rodzi po jej stronie żadnych konsekwencji na gruncie podatku od spadków i darowizn. To oznacza, iż bez znaczenia dla Wnioskodawczyni jest fakt zgłoszenia wskazanej czynności naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.