INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2011r. (data wpływu 10 stycznia 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozliczenia podatku VAT w ramach konsorcjum, w sytuacji gdy Wnioskodawca występuje w roli Konsorcjanta – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 stycznia 2012r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w zakresie rozliczenia podatku VAT w ramach konsorcjum, w sytuacji gdy Wnioskodawca występuje w roli Konsorcjanta.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej jako Spółka) jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Prowadzi swą podstawową działalność gospodarczą w zakresie przewozów towarowych koleją. Spółka bierze udział w przetargach organizowanych na podstawie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych lub na podstawie zapytań ofertowych (tryb poza przepisami ustawy o zamówieniach publicznych). W przypadku przetargów na realizację usług znacznych rozmiarów, Spółka w celu zwiększenia konkurencyjności własnych ofert zamierza zawrzeć Umowy konsorcjum z innymi podmiotami gospodarczymi z branży kolejowej (będącymi podatnikami w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług) w celu realizacji wspólnych przewozów kolejowych. Zgodnie z projektem „Umowy konsorcjum", jej Strony (Lider i Konsorcjant) ustanawiają Lidera pełnomocnikiem do reprezentowania w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania Konsorcjanta we wszystkich sprawach związanych z udzieleniem zamówienia, na warunkach z nim uzgodnionych co obejmuje w szczególności składanie i przyjmowanie oświadczeń w sprawach związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia, podpisywanie dokumentów w imieniu i na rzecz Konsorcjanta, w szczególności oferty złożonej w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz Umowy przewozowej. Lider reprezentuje również Konsorcjanta wobec Zamawiającego na późniejszym etapie we wszystkich sprawach związanych z wykonaniem Umowy przewozowej, co obejmuje w szczególności dokonywanie w imieniu i na rzecz Konsorcjanta następujących czynności:

1. dokonywanie wszelkich uzgodnień z Zamawiającym, w uzgodnieniu z Konsorcjantem, w tym składanie i przyjmowanie oświadczeń woli związanych z organizacją przewozów, w szczególności ustalania szczegółowych harmonogramów przewozów oraz dokonywania w nich zmian na zasadach przewidzianych w danej Umowie przewozowej,
2. wystawiania faktur VAT dla Zamawiającego za wszystkie przewozy wykonane przez Strony Umowy konsorcjum (zarówno Lidera jak i Konsorcjanta) w ramach danej Umowy przewozowej.
   
   

Zgodnie z postanowieniami umownymi transport kolejowy w okresie realizacji zamówienia, będzie wykonywany w następujący sposób, tj.:

1. Lider, w określonej procentowo wysokości wszystkich zleconych przewozów (zarówno w zakresie składów całopociągowych jak i wagonów pojedynczych i grup wagonowych) w okresie trwania umowy,
2. Konsorcjant, w określonej procentowo wysokości wszystkich zleconych przewozów (zarówno w zakresie składów całopociągowych jak i wagonów pojedynczych i grup wagonowych) w okresie trwania umowy.
   
   

Procentowy udział wykonanych przewozów będzie indywidualnie ustalany w Umowie konsorcjum (może on wynosić przykładowo 50%/50%), w sumie obaj członkowie konsorcjum (Lider i Konsorcjant) wykonają 100% zleconych przewozów. Każda ze Stron konsorcjum będzie wykonywać przewozy przy użyciu własnego sprzętu i personelu. Wynagrodzenie za przewozy wykonane przez każdą ze Stron (Lidera i Konsorcjanta) w ramach danej Umowy przewozowej będzie płatne przez Zamawiającego na podstawie wystawionej przez Lidera faktury VAT, w terminie określonym w Umowie przewozowej.

Wynagrodzenie na rzecz Konsorcjanta płatne będzie natomiast przez Lidera, na podstawie faktury VAT wystawionej przez Konsorcjanta. Wynagrodzenie Konsorcjanta za wykonane przewozy ustalane jest według stawek i zasad określonych Umową przewozową i stanowi wynagrodzenie przysługujące od Zamawiającego z tytułu wykonywania tych przewozów. Zgodnie z postanowieniami Umowy konsorcjum, Liderowi przysługuje od Konsorcjanta dodatkowe wynagrodzenie prowizyjne w wysokości np. 1,00 złoty netto za każdą tonę przewiezioną przez Konsorcjanta na podstawie Umowy przewozowej. Prowizja przysługuje (Liderowi) z tytułu wykonywanych czynności związanych z pełnieniem funkcji Lidera (udzielonym pełnomocnictwem do reprezentowania) a wynagrodzenie na rzecz Lidera płatne jest na podstawie faktury VAT wystawionej przez Lidera.

Spółka zakłada, iż w ramach tak ukształtowanych warunków Konsorcjum może w przyszłości, na podstawie zawartych konkretnych umów konsorcjum, występować zarówno raz jako Lider, raz jako Konsorcjant.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania (oznaczone we wniosku jako II):

Czy w przypadku kiedy Spółka występuje w roli Konsorcjanta „Umowy konsorcjum":

1. prawidłowym jest uznanie realizowanych usług przewozowych przez Spółkę w ramach Umowy konsorcjum, za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT oraz ich rozliczanie poprzez wystawienie faktury VAT na Lidera...
2. przysługuje Jej prawo do odliczenia podatku od towarów i usług naliczonego, wynikającego z faktur VAT wystawianych na Spółkę przez Lidera, dokumentujących wynagrodzenie (prowizję) za wykonywanie określonych w Umowie konsorcjum czynności, w związku z pełnieniem funkcji Lidera...
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy.

Ad. II.1.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Jak przedstawiono powyżej (w uzasadnieniu części Ad. I. 2.) świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jeżeli jest świadczeniem odpłatnym. Odpłatność oznacza, iż czynność jest wykonana za wynagrodzeniem a bezwzględnym warunkiem świadczenia usług jest bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę. Zgodnie natomiast z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów – art. 2 pkt 22 ustawy.

W opisanym stanie faktycznym sprawy, Spółka w ramach projektowanej Umowy konsorcjum może również występować jako Konsorcjant. Zgodnie z postanowieniami umownymi Konsorcjant wystawia fakturę VAT na rzecz Lidera tytułem wykonywanych w ramach Umowy przewozowej przewozów kolejowych. Wynagrodzenie Konsorcjanta za wykonane przewozy ustalane jest według stawek i zasad określonych Umową przewozową i stanowi wynagrodzenie przysługujące od Zamawiającego z tytułu wykonywania tych przewozów. Zdaniem Spółki realizacja przewozów kolejowych przez Konsorcjanta w ramach konsorcjum stanowić będzie odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Na poparcie powyższych tez można przywołać stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wyrażone w interpretacji sygn. IPPP1/443-319/10-2/AW z dnia 23 kwietnia 2010r., w której czytamy, iż: „(...) świadczenia realizowane pomiędzy członkami Konsorcjum będącymi odrębnymi podatnikami podatku VAT stanowią czynności opodatkowane Dodatkiem VAT uznawane za sprzedaż w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT i w rezultacie, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT powinny być dokumentowane fakturami VAT."

Tożsamo w przywoływanej już powyżej interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 maja 2010r., w której potwierdził on stanowisko Wnioskodawcy, iż: „(...) członkowie konsorcjum (czyli w innej konfiguracji Zainteresowany) będą wystawiali faktury VAT na lidera konsorcjum, za wykonane przez nich usługi. Konsorcjanci (czyli w innej konfiguracji Wnioskodawca) wykażą wówczas w swoich rejestrach sprzedaży podatek należny VAT i rozliczą go na zasadach ogólnych z podatkiem naliczonym (…). Konsekwentnie za prawidłowe należy również uznać stanowisko Wnioskodawcy, że wystawione przez członków konsorcjum (w tym Zainteresowanego) na lidera faktury VAT, za wykonaną zgodnie z umową część usługi, powodują u wystawiających te faktury (w tym Wnioskodawcy) powstanie obowiązku podatkowego w podatku należnym VAT."

Reasumując, w ocenie Spółki, świadczenia realizowane przez Spółkę jako Konsorcjanta, w ramach zawiązanej Umowy konsorcjum, dotyczące świadczenia usług przewozowych na rzecz Zamawiającego, z wykorzystaniem Lidera jako podmiotu rozliczającego, stanowią zdaniem Spółki świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT. Tym samym zasadnie Spółka jako Konsorcjant będzie dokonywać obciążeń Lidera za wykonane usługi przewozowe poprzez wystawienie faktury VAT, wykazując po swojej stronie tę sprzedaż jako podlegającą opodatkowaniu i rozliczając podatek należny VAT.

Ad. II.2.

W zakresie prawa do odliczenia przez Konsorcjanta podatku naliczonego od czynności dodatkowych wykonywanych przez Lidera (wykonywanych w ramach Umowy konsorcjum oraz pełnomocnictwa do reprezentowania) należy ponownie przywołać art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. W świetle przywołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazanego na fakturach otrzymanych przez podatnika przysługuje wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik VAT, a nabywane towary i usługi wykorzystywane są do wykonywanych przez niego czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Świadczone przez Lidera usługi dodatkowe (za pełnienie funkcji Lidera) są co do zasady, w całości wykorzystywane przez Spółkę do wykonywania usług przewozowych w ramach konsorcjum. Powyższe usługi przewozowe realizowane na rzecz Zamawiającego będą z kolei w całości czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług i zostaną udokumentowane wystawionymi przez Lidera fakturami VAT.

Poniesione przez Konsorcjanta wydatki związane z pełnieniem przez Lidera funkcji koordynatora, organizatora czynności związanych z realizacją usług w ramach Umowy konsorcjum i Umowy przewozowej, wypełniają przesłanki bezpośredniości i bezsporności związku z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi (przewozami kolejowymi).

Należy nadto wskazać, iż jak uzasadniono w części Ad 1.2. oraz co potwierdzają organy podatkowe przywołane w tej części, świadczenie usług związanych z pełnieniem funkcji Lidera jest świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W przypadku więc, kiedy po stronie świadczącego, usługi związane z pełnieniem funkcji Lidera podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT (powstaje obowiązek wystawienia faktury VAT) to tym samym uznać należy, iż po spełnieniu przez Spółkę warunków wynikających z regulacji art. 86 ustawy o VAT, będzie jej przysługiwało prawo do odliczenia podatku wykazanego w fakturach VAT, i prawo pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony.

W rezultacie, w ocenie Spółki, gdy będzie ona Konsorcjantem, na podstawie art. 86 ustawy o VAT, wystąpi u niej prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wykazany w fakturach VAT, wystawionych przez Lidera, dokumentujących wynagrodzenie (prowizję) za wykonywanie przez niego określonych w Umowie konsorcjum czynności, w związku z pełnieniem funkcji Lidera.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054) zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel /…/.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu, niebędące dostawą towarów.

Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna.

Zgodnie z art. 106 cyt. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Generalnie zatem faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji sprzedaży dokonanej przez podatnika podatku VAT.

Ponadto w art. 106 ust. 8 ustawy o VAT ustawodawca zawarł delegację dla Ministra Finansów do określenia zasad wystawiania i przechowywania faktur. Minister Finansów wykonując wskazaną delegację, dnia 28 marca 2011r. wydał rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

Natomiast w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca w przypadku przetargów na realizację usług znacznych rozmiarów, w celu zwiększenia konkurencyjności własnych ofert zamierza zawrzeć Umowy konsorcjum z innymi podmiotami gospodarczymi z branży kolejowej (będącymi podatnikami w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług) w celu realizacji wspólnych przewozów kolejowych. Zgodnie z projektem „Umowy konsorcjum", jej Strony (Lider i Konsorcjant) ustanawiają Lidera pełnomocnikiem do reprezentowania w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania Konsorcjanta we wszystkich sprawach związanych z udzieleniem zamówienia, na warunkach z nim uzgodnionych co obejmuje w szczególności składanie i przyjmowanie oświadczeń w sprawach związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia, podpisywanie dokumentów w imieniu i na rzecz Konsorcjanta, w szczególności oferty złożonej w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz Umowy przewozowej. Lider reprezentuje również Konsorcjanta wobec Zamawiającego na późniejszym etapie we wszystkich sprawach związanych z wykonaniem Umowy przewozowej, co obejmuje w szczególności dokonywanie w imieniu i na rzecz Konsorcjanta następujących czynności:

1. dokonywanie wszelkich uzgodnień z Zamawiającym, w uzgodnieniu z Konsorcjantem, w tym składanie i przyjmowanie oświadczeń woli związanych z organizacją przewozów, w szczególności ustalania szczegółowych harmonogramów przewozów oraz dokonywania w nich zmian na zasadach przewidzianych w danej Umowie przewozowej,
2. wystawiania faktur VAT dla Zamawiającego za wszystkie przewozy wykonane przez Strony Umowy konsorcjum (zarówno Lidera jak i Konsorcjanta) w ramach danej Umowy przewozowej.
   
   

Zgodnie z postanowieniami umownymi transport kolejowy w okresie realizacji zamówienia, będzie wykonywany w następujący sposób, tj.:

1. Lider, w określonej procentowo wysokości wszystkich zleconych przewozów (zarówno w zakresie składów całopociągowych jak i wagonów pojedynczych i grup wagonowych) w okresie trwania umowy,
2. Konsorcjant, w określonej procentowo wysokości wszystkich zleconych przewozów (zarówno w zakresie składów całopociągowych jak i wagonów pojedynczych i grup wagonowych) w okresie trwania umowy.
   
   

Procentowy udział wykonanych przewozów będzie indywidualnie ustalany w Umowie konsorcjum (może on wynosić przykładowo 50%/50%), w sumie obaj członkowie konsorcjum (Lider i Konsorcjant) wykonają 100% zleconych przewozów. Każda ze Stron konsorcjum będzie wykonywać przewozy przy użyciu własnego sprzętu i personelu. Wynagrodzenie za przewozy wykonane przez każdą ze Stron (Lidera i Konsorcjanta) w ramach danej Umowy przewozowej będzie płatne przez Zamawiającego na podstawie wystawionej przez Lidera faktury VAT, w terminie określonym w Umowie przewozowej.

Wynagrodzenie na rzecz Konsorcjanta płatne będzie natomiast przez Lidera, na podstawie faktury VAT wystawionej przez Konsorcjanta. Wynagrodzenie Konsorcjanta za wykonane przewozy ustalane jest według stawek i zasad określonych Umową przewozową i stanowi wynagrodzenie przysługujące od Zamawiającego z tytułu wykonywania tych przewozów. Zgodnie z postanowieniami Umowy konsorcjum, Liderowi przysługuje od Konsorcjanta dodatkowe wynagrodzenie prowizyjne w wysokości np. 1,00 złoty netto za każdą tonę przewiezioną przez Konsorcjanta na podstawie Umowy przewozowej. Prowizja przysługuje (Liderowi) z tytułu wykonywanych czynności związanych z pełnieniem funkcji Lidera (udzielonym pełnomocnictwem do reprezentowania) a wynagrodzenie na rzecz Lidera płatne jest na podstawie faktury VAT wystawionej przez Lidera.

Spółka zakłada, iż w ramach tak ukształtowanych warunków Konsorcjum może w przyszłości, na podstawie zawartych konkretnych umów konsorcjum, występować zarówno raz jako Lider, raz jako Konsorcjant.

Zatem jak wynika z treści przedstawionego zdarzenia przyszłego, strony, tj. Wnioskodawca i członkowie konsorcjum uzgodniły zakres obowiązków i sposób dokonywania rozliczeń pomiędzy nimi w ramach konsorcjum.

Okoliczność powyższa ma istotne znaczenie dla dokonania prawidłowej oceny sprawy. Należy bowiem zwrócić uwagę, że co do zasady konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów. W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach nie związanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Dodać należy, że polski ustawodawca nie skorzystał z możliwości wynikającej z art. 11 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, ze zm.), zgodnie z którym, każde państwo członkowskie, z zastrzeżeniem konsultacji z Komitetem ds. VAT, może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium kraju, które będąc prawnie niezależne, są ściśle związane ze sobą finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie wystawiał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Pojęcie „świadczenia usług” ma bardzo szeroki zakres, bowiem nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz także jego zaniechania poprzez zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Usługa w rozumieniu regulacji zawartej w art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług jest transakcją gospodarczą, co oznacza, że stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. Aby uznać jakieś zdarzenie za odpłatne świadczenie usług musi wystąpić stosunek zobowiązaniowy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w tym zdarzeniu, czyli strony muszą zobowiązać się do określonego działania bądź powstrzymania się od dokonania określonych czynności. Tym samym, aby czynności mające charakter odpłatny podlegały przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, winny być wykonywane w okolicznościach, w związku z którymi, można wyodrębnić dwie strony transakcji: świadczącego i beneficjenta, przy czym świadczący winien występować w charakterze podatnika tego podatku.

Z powyższych przepisów wynika, iż od zapisów umowy zależy, czy członkowie konsorcjum świadczą usługi na rzecz Lidera i mają prawo wystawić faktury jak to wskazano we wniosku, czy usług tych nie świadczą i nie mają prawa wystawić takich faktur. Zauważyć należy, iż umowy należy oceniać nie według nazwy, a według zapisów, które regulują wzajemne prawa i obowiązki stron umowy.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego rozliczenia pomiędzy Konsorcjantem (Wnioskodawcą) a liderem konsorcjum powinny odbywać się na zasadach ogólnych wynikających z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

W związku z powyższym Wnioskodawca – Konsorcjant będzie zobowiązany dokonywać obciążeń Lidera za wykonane usługi przewozowe poprzez wystawienie faktury VAT zgodnie z art. 106 ust. 1 cyt. ustawy. W konsekwencji powyższego, wystawione przez Wnioskodawcę – Konsorcjanta na rzecz Lidera faktury VAT za wykonane zgodnie z umową usługi spowodują u Wnioskodawcy powstanie obowiązku podatkowego.

Jednocześnie w sytuacji gdy Wnioskodawca pełni rolę zwykłego Konsorcjanta, i otrzymuje od Lidera konsorcjum faktury VAT, dokumentujące wynagrodzenie (prowizję) za wykonywanie określonych w Umowie konsorcjum czynności, w związku z pełnieniem funkcji Lidera, będzie miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu wystawionych faktur, na zasadach określonych w art. 86 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zauważa się również, że niniejsza interpretacja jest interpretacją indywidualną i wydana została w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy, tj. Konsorcjanta, a zatem nie dotyczy konsekwencji podatkowych dla pozostałych uczestników umowy konsorcjum.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy wyjaśnić, iż ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zdarzenia przyszłego dotyczącego rozliczenia podatku VAT w ramach konsorcjum, w sytuacji gdy Wnioskodawca występuje w roli Lidera, będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.