Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Stare Miasto działając na podstawie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.) w odpowiedzi na Państwa pismo z dnia 20.08.2003 r. (wpływ do tut. Urzędu: 25.08.2003 r.), uprzejmie informuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej. Przez usługi w/w ustawa VAT rozumie usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej (art. 4 pkt 2 ).
Ponieważ zgodnie z tymi przepisami dzierżawa nieruchomości jest usługą, jej świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Art. 693 ustawy z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) zawiera definicję umowy dzierżawy: § 1. Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
W myśl § 2 czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Świadczenie usługi dzierżawy odbywa się zatem na podstawie umowy zawartej pomiędzy wydzierżawiającym oraz dzierżawcą. W sytuacji rozwiązania umowy ustaje łączący strony stosunek dzierżawy, co powoduje po stronie dzierżawcy obowiązek oddania przedmiotu dzierżawy, a po stronie wydzierżawiającego roszczenie o wydanie tego przedmiotu.
Do chwili wydania tego przedmiotu mamy do czynienia z tzw. bezumownym korzystaniem przez byłego dzierżawcę z rzeczy, które jednak nie jest równoznaczne z świadczeniem przez właściciela usług, polegających na wydzierżawieniu nieruchomości, o ile odbywa się wbrew woli właściciela (wezwanie do wydania rzeczy).
W takim przypadku zapłata określonej kwoty pieniężnej wiąże się z roszczeniem naprawienia wynikłej po stronie właściciela rzeczy szkody z powodu niemożności swobodnego rozporządzania tą rzeczą.

Żądane wynagrodzenie za bezprawne (bezumowne) korzystanie z rzeczy będącej cudzą własnością stanowi w przedmiotowym przypadku formę kary umownej czy też odszkodowania, które jako nie wynikające z odpłatnego świadczenia usługi nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z przedstawionej sytuacji wynika, iż wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego nie jest czynszem (nie stanowi jego równowartości) za korzystanie z lokalu lecz spełnia raczej funkcję kary za niewydanie nieruchomości przez dotychczasowego dzierżawcę, pomimo iż został on do tego wezwany.

Jednocześnie należy podkreślić, iż stanowisko przedstawione w piśmie z dnia 31.10.2001 r. Nr US.I-1-820/117/101371/26/01/139 jest prawidłowe i nie uległo zmianie.
Albowiem, jeżeli użytkowanie nieruchomości wykazuje znamiona dzierżawy, wówczas dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, które podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.