Pismem z dnia 10 marca 2004 r. nr NO/832/2004 Spółka zwróciła się o udzielenie informacji w zakresie tworzenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych stanowiącego koszt uzyskania przychodów w sytuacji gdy pracownicy wykonują pracę w szczególnie uciążliwych warunkach pracy.

Stan faktyczny przedstawiony przez Spółkę:

Spółka jest firmą informatyczną. Zatrudnia pracowników wykonujących prace przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych /programiści- przez cały czas, pracownicy księgowości i administracji – przez większość czasu /. W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione są m . innymi prace szczególne obciążające wzrok i wymagające precyzyjnego widzenia – przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych. Spółka zwraca się o wyjaśnienie, czy przy braku przepisów resortowych ustalających stanowiska pracy przy obsłudze monitorów ekranowych uprawniających do zwiększenia odpisów na ZFŚS pracodawca może samodzielnie ustalić takie stanowiska, oraz czy kwota podwyższonego na tej podstawie odpisu stanowić będzie koszt uzyskania przychodów.

Zdaniem Spółki – zgodnie z pismem Ministerstwa Finansów z dnia 30.07.1997r. Nr PO 3-4852/722-491/WK/97 – pracodawca może sam określić stanowiska pracy gdzie praca wykonywana jest w warunkach szkodliwych lub szczególnie uciążliwych i tym samym dokonywać wyższych odpisów a kwota zwiększenia stanowić będzie w momencie wpłaty na wyodrębnione konto ZFŚS koszt uzyskania przychodów.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu działając na mocy art.14 a §1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa / Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze. zmianami/ udziela pisemnej informacji na zapytanie podatnika stanowiącej odpowiedź w sprawie.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych / Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz.654 ze zmianami / nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika: kosztem uzyskania przychodów są jednak odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu.

Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych /Dz. U. z 1996 r. Nr 70 poz. 335 ze zmianami / koszty działalności pracodawcy obciążają - odpisy i zwiększenia, o których mowa w art. 3 - 5 i 6 a, oraz kwoty świadczeń urlopowych o których mowa w art. 3. W myśl powołanych przepisów kosztami obciążającymi działalność pracodawcy jest m.in. wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika zatrudnionego w szczególnie uciążliwych warunkach pracy /art. 5 ust. 3 powołanej ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych/, który wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa w ust. 2 . Jednakże możliwość naliczania odpisu na pracowników zatrudnionych w szczególnie uciążliwych warunkach pracy dotyczy wyłącznie pracodawców uprawnionych do stosowania przepisów o szczególnych warunkach pracy. Za pracowników zatrudnionych w szczególnie uciążliwych warunkach pracy w myśl § 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca 1994 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych / Dz. U. Nr 43, poz.168 ze n. zmianami / - uważa się pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy określonych na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze / Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zmianami/ wykonujących prace wymienione w załączniku do tego rozporządzenia w wykazie A i B. Stanowiska te na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, określili – właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w podległych i nadzorowanych zakładach pracy. W świetle przepisów rozporządzenia Rady Ministrów, aby określoną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze muszą być jednocześnie spełnione następujące warunki:

-br>praca wymieniona jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.,
-
praca wykonywana jest na stanowiskach pracy wymienionych w resortowych aktach prawnych,
-
praca wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.
983 r.,-

W sytuacji nie spełnienia tych warunków powołane przepisy dotyczące szczególnych warunków pracy nie przewidują możliwości uznaniowego kwalifikowania przez pracodawcę pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i naliczenia 50 % odpisu na ZFŚS.

Odrębną kwestią natomiast jest możliwość stosowania art. 4 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z tym przepisem pracodawcy, których pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy mogą zawierać postanowienia w regulaminie wynagradzania w zakresie ustalenia innych, niż to określa art. 5 ustawy wysokości odpisów na fundusz świadczeń socjalnych tj. wyższy lub niższy od powszechnie obowiązującego odpisu określonego w art. 5 ust. 2 ustawy.

Utworzony na podstawie regulaminu wynagradzania odpis – zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o ZFŚS obciąża koszty działalności pracodawcy i na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi koszt uzyskania przychodu /jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu/.