Na podstawie art. 14A § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) odpowiadając na zapytanie Spółki zawarte w piśmie z dnia 04 lutego 2004 r. (wpływ do Urzędu 11 luty 2004 r.) o zakresie stosowania przepisów podatkowych, a mianowicie: czy w świetle przepisów prawa podatkowego wierzyciel ma obowiązek naliczania i egzekwowania odsetek określonych w art. 5 i 7 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (DzU Nr 139, poz. 1323 ze zm.), uprzejmie informuję.

Z analizy przepisów ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 1323) wynika, że odsetki w wysokości odsetek od zaległości podatkowych (art.7 ustawy) należą się wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie niepieniężne , a nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie lub z upływem 31 dnia od spełnienia świadczenia (jeżeli termin zapłaty nie został określony w umowie). Warunkiem nabycia prawa do odsetek w sytuacji określenia w umowie terminu zapłaty dłuższego niż 30 dni jest łączne spełnienie trzech przesłanek z art.5 ustawy (realizacja świadczenia niepieniężnego, doręczenie dłużnikowi faktury lub rachunku, wezwanie do zapłaty odsetek). Jeżeli zaś termin zapłaty nie został określony w umowie wierzyciel nabywa prawo do opisanych odsetek z mocy samej ustawy (art. 6).

Przepisy powyższe mają zastosowanie także do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy jeżeli do końca 2003 r. nie nastąpiło wykonanie wynikających z nich świadczeń. Ustawę stosuje się wyłącznie tam, gdzie stronami transakcji są przedsiębiorcy, podmioty prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie, wykonujące wolny zawód.

Ustawa w istocie nie nakłada żadnego obowiązku na wierzycieli. W stosunku do pewnej kategorii wierzycieli (strony transakcji handlowych) modyfikuje jedynie określone w art. 481 oraz 359 i 360 kodeksu cywilnego zasady żądania odsetek od dłużników spóźniających się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych. Tak jak dotychczas organy zarządzające przedsiębiorców będą musiały podejmować decyzje w jakiej sytuacji trzeba konsekwentnie egzekwować wszystkie należne odsetki, a kiedy z tego zrezygnować (z ich dochodzenia). Zatem normę art.9 omawianej ustawy należy rozumieć jako oczywiście bezwzględnie obowiązującą, ale dającą wierzycielowi jedynie roszczenie (uprawnienie), którego nie można wyłączyć ani ograniczyć przez czynność prawną. Z przysługującego prawa można, lecz nie trzeba korzystać. Przepisy ustawy dają tutaj tylko dodatkowe możliwości.

Odnośnie skutków podatkowych należy wskazać, że zgodnie z art.12 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów). Tak więc odsetki od należności naliczone, lecz nieotrzymane nie stanowią u wierzyciela przychodów. Odsetki takie są przychodami w dacie ich faktycznego otrzymania i odpowiednio w tej samej dacie zapłacone przez dłużnika są jego kosztami uzyskania przychodów. Natomiast podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek niezapłaconych o ich umorzeniu, odroczeniu terminu płatności odsetek, obniżeniu oprocentowania, całkowitym lub częściowym zaniechaniu naliczania odsetek, zarówno u wierzyciela jak i u dłużnika są podatkowo obojętne, chyba że zachodzą okoliczności określone w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (uznanie, że dłużnik otrzymuje nieodpłatne świadczenie).

Odpowiedź jest zgodna ze stanem prawnym obowiązującym na dzień jej udzielenia.