Podatnik podatku od towarów i usług świadczy usługi przewozu osób samochodem osobowym do 9 osób na terenie Polski i innych państw członkowskich Unii Europejskiej (Niemiec, Holandii, Belgii, Danii). Odbiorcami faktur wystawianych przez Podatnika są kontrahenci mający siedzibę w Polsce, w krajach Unii Europejskiej i w Norwegii.

Ocena prawna stanu faktycznego

W świetle przepisów ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), zwanej dalej ustawą, usługa transportu osób może być opodatkowana według stawki krajowej 0%, 7% albo też wcale nie podlegać opodatkowaniu w kraju. Wysokość stawki podatku VAT zależy od miejsca wykonania usługi transportu oraz od sposobu przewozu osób.

Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w przypadku świadczenia usług transportowych określa ogólną zasadę dotyczącą miejsca świadczenia, a zatem i miejsca opodatkowania usług transportowych. I tak, zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt. 2 ustawy, miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości, z zastrzeżeniem art. 28. Z powołanego przepisu wynika, iż dla prawidłowego ustalenia miejsca opodatkowania usług transportowych istotne jest określenie trasy, przez którą przebiega dany transport. Miejsce świadczenia usługi transportowej wyznacza miejsce (miejsca) jej opodatkowania, czyli państwo (państwa), w którym (w których) należy zapłacić podatek VAT.

Powyższe oznacza, iż jednorodna dla usługodawcy usługa dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług dzielona jest na kilka usług, z których każda opodatkowana jest w innym państwie, przez który przebiega trasa transportu. Przebyte odległości (kilometry) są jedynym kryterium podziału usługi transportowej pomiędzy różne państwa, na terytorium których jest ona realizowana. Zatem w przypadku usług transportowych nie ma znaczenia fakt, gdzie zarejestrowana jest siedziba usługobiorcy, jak również to, na kogo wystawiona zostanie faktura VAT.

Uwzględniając powyższą zasadę opodatkowania usług transportowych, wyrażoną w art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy, zgodnie z którą miejscem świadczenia usług, a co się z tym wiąże – miejscem ich opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jest miejsce, gdzie odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości, w przypadku świadczenia usługi transportu osób na terenie Polski oraz na terenie państw Unii Europejskiej, miejscem jej opodatkowania będą kraje przez terytorium których przebiegać będzie transport, proporcjonalnie do pokonanego odcinka trasy przejazdu.

Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 23 ustawy stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do usług transportu międzynarodowego. Przez usługi transportu międzynarodowego zgodnie z art. 83 ust. 3 pkt 2 ustawy, rozumie się m. in. przewóz lub inny sposób przemieszczania osób środkami transportu morskiego, lotniczego i kolejowego:

1. z miejsca wyjazdu na terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju,
2. z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu na terytorium kraju,
3. z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt).

Przepis art. 2 ustawy stanowi, że przez „terytorium kraju” rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z analizy powyższych przepisów prawa podatkowego wynika, że transport międzynarodowy osób jest to transport, który rozpoczyna się w Polsce i kończy się poza terytorium Polski, rozpoczyna się poza Polską i kończy na terytorium Polski, rozpoczyna się poza Polską i kończy poza Polską, gdy trasa w pewnym odcinku przebiega przez Polskę. Jednocześnie aby powyższa usługa przewozu lub inny sposób przemieszczania osób została uznana za transport międzynarodowy, koniecznym jest, aby przemieszczenie nastąpiło transportem morskim, lotniczym i kolejowym. Zatem każdy przewóz środkami transportu drogowego z Polski do krajów Unii Europejskiej lub kraju trzeciego nie jest międzynarodowym transportem osób.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika wynika, iż świadczy on usługi przewozu osób samochodem osobowym do 9 osób na terenie Polski i innych państw członkowskich Unii Europejskiej ( Niemiec, Holandii, Belgii i Danii). W świetle przepisu art. 83 ust. 3 pkt 2 ustawy przewóz osób środkiem transportu drogowego na terenie Polski i na terenie Unii Europejskiej nie stanowi międzynarodowego transportu osób, a co za tym idzie przewóz osób transportem drogowym nie podlega opodatkowaniu zerową stawką podatku VAT.

Uwzględniając zatem zasadę opodatkowania usług transportowych – wyrażoną w art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy – w sytuacji, gdy podatnik dokonuje regularnych czy okazjonalnych przewozów osób samochodem osobowym do 9 osób na terenie kraju i na terenie państw Wspólnoty (Niemcy, Holandia, Belgia i Dania), obowiązany jest opodatkować każdą część usługi transportowej w państwie, przez terytorium którego przebiega przewóz.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 144 ust. 1. Pod pozycjami 142 -144 w/w załącznika ustawodawca wymienił usługi:

PKWiU 60.21 ”Usługi pasażerskiego transportu rozkładowego lądowego pozostałe”;

PKWiU 60.22 ”Usługi taksówkowe oraz wynajmowania samochodów osobowych z kierowcą”;

PKWiU 60.23 ”Usługi pasażerskiego transportu lądowego pozostałe”.

O ile przedmiotowe usługi świadczone przez podatnika klasyfikowane są do w/w usług transportowych, ich świadczenie na odcinku krajowym podlega opodatkowaniu według obniżonej stawki podatku VAT 7%.

Natomiast podatnik dokonując regularnego czy okazjonalnego przewozu osób pomiędzy różnymi krajami Unii Europejskiej płaci podatek VAT według zasad obowiązujących w każdym z krajów, przez który odbywa się transport proporcjonalnie do pokonanego odcinka trasy przejazdu.

Należy w tym miejscu wskazać, iż każdy z krajów członkowskich Unii Europejskiej określa w odrębny sposób zasady obliczania i poboru podatku VAT. Zatem biorąc pod uwagę to, iż świadczenie przez podatnika usługi transportu drogowego osób, na terytorium państw członkowskich nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, podatnik obowiązany jest rozliczyć podatek w każdym z krajów Unii odrębnie z uwzględnieniem pokonanych odległości oraz zasad tam obowiązujących.