Podatnik przedstawił stan faktyczny zgodnie, z którym jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Nabywa produkty rolne od rolnika ryczałtowego. Fakt ten dokumentuje wystawiając faktury VAT RR. Kwota należności za dostarczone produkty rolne zostaje pomniejszona o kwoty potrąceń z tytułu dostarczonych towarów i usług, składek członkowskich na rzecz Związku, sum podlegających egzekucji komorniczej, składek ubezpieczeniowych oraz spłat pożyczek.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy w zakresie podatku od towarów i usług Naczelnik Urzędu Skarbowego w Oleśnicy informuje, iż zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.
Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako „Faktura VAT RR” i zawierać m. in.: cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku, wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku, stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku; kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych; wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku; kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie.
Stosownie do przepisu art. 116 ust. 6 ww. ustawy zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:

1) nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2) zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowanego nie później niż 14 dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty, o której mowa w pkt 2, zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.

W myśl przepisu art. 116 ust. 7 p/w ustawy za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana.
Przepis ust. 8 tegoż artykułu stanowi, iż warunek, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, dotyczy tej części zapłaty, która stanowi różnicę między kwotą należności za dostarczone produkty rolne a kwotą należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę tych produktów rolnych.
Zgodnie z przepisem art. 116 ust. 9 ww. ustawy przez należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu, o których mowa w ust. 8 rozumie się również potrącenia z tytułu spłat rat pożyczek i zaliczek udzielanych rolnikowi ryczałtowemu dostarczającemu produkty rolne, dokonane przez podatnika nabywającego te produkty, pod warunkiem że:

1) zaliczka została przekazana na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, a na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu potwierdzającego dokonanie tej wpłaty;
2) raty i pożyczki wynikają z umów zawartych w formie pisemnej.

Z analizy powyższych przepisów wynika, że wymóg dokonania rozliczeń za pośrednictwem rachunku bankowego na podstawie art. 116 ust. 6 ustawy o PTU nie dotyczy przypadków, gdy należności z tytułu dostaw produktów rolnych zostaną skompensowane z należnościami z tytułu: sprzedaży towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (np. nasion, maszyn, urządzeń rolniczych, środków dezynfekcyjnych), świadczenia jednoznacznie sklasyfikowanych usług – w związku z art. 8 ust. 3 p/w ustawy (np. usług rolniczych, transportowych).
Zwrócić należy również uwagę, że pod pojęciem należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu, rozumie się również potrącenia z tytułu spłat rat pożyczek i zaliczek udzielanych rolnikowi ryczałtowanemu dostarczającemu produkty rolne dokonane przez podatnika nabywającego te produkty pod określonymi warunkami wynikającymi z przepisu art. 116 ust. 9.
Natomiast katalog kompensat, określony w art. 116 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług nie obejmuje należności i potrąceń (nie związanych z towarami i usługami sprzedawanymi rolnikowi przez jednostki skupujące) dotyczących sum egzekucyjnych, sumy zabezpieczeń na rzecz osób trzecich, składek plantatorskich, członkowskich, ubezpieczeniowych.Zatem w rozważanym stanie faktycznym nabywca produktów rolnych nie ma prawa zwiększyć kwotę podatku naliczonego od towarów i usług o zryczałtowany zwrot podatku w sytuacji gdy należność z tytułu dostaw produktów rolnych zostanie w całości potrącona o sumy egzekucyjne, sumy zabezpieczeń na rzecz osób trzecich, składki plantatorskie, ubezpieczeniowe. Natomiast, gdy potrąceniu ulega tylko część należności podatnik może powiększyć podatek naliczony tylko o taką kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku jaka odpowiada procentowi kwoty przekazanej na rachunek bankowy rolnika w stosunku do całej kwoty należności za produkty rolne, obejmującej również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku.
Zwrócić należy również uwagę na fakt, że w sytuacji skompensowania należności z tytułu dostaw produktów rolnych z należnościami z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług cała kwota zryczałtowanego zwrotu podatku z tytułu nabycia produktów rolnych wykazana w fakturze VAT RR powiększa kwotę podatku naliczonego.