Pojęcie obowiązku podatkowego definiuje art. 4 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Z treści przytoczonego przepisu wynika, że obowiązek podatkowy to powinność nieskonkretyzowana, charakter tej powinności jest czysto abstrakcyjny. Obowiązek podatkowy powstaje już z chwilą zaistnienia zdarzenia z którym ustawa wiąże skutek podatkowy jakim jest powinność przymusowego świadczenia pieniężnego (nie określonego zarówno w czasie jak i co do podmiotu uprawnionego do tego świadczenia). Takim zdarzeniem może być np. moment powstania dochodu w podatku dochodowym od osób prawnych.

Analiza treści przedmiotowego pisma wskazuje, że przedmiotem zapytania podatnika jest nie tyle moment powstania obowiązku podatkowego, co moment powstania zobowiązania podatkowego. Zgodnie z art.5 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Zatem zobowiązanie podatkowe stanowi konkretyzację obowiązku podatkowego, zaś jednym z istotnych kryteriów powstania zobowiązania podatkowego jest wskazanie przez ustawę terminu w którym powinna nastąpić zapłata określonego świadczenia pieniężnego.

Podatnik będzie osiągał przychody z tytułu organizacji szkoleń. Przychody tego rodzaju należy kwalifikować jako przychody związane z działalnością gospodarczą. Zgodnie z przepisem art.12 ust.3a ustawy z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54 poz.654 ze zm.) za datę powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca w którym wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeśli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty.Ze wskazanego przepisu wynika, że istotne znaczenie dla określenia daty powstania przychodu ma dzień wystawienia faktury VAT. Uważa się że przychód powstaje w tej dacie, chyba że faktury nie wystawiono – wówczas uważa się, że przychód powstaje z dniem wykonania usługi. W okolicznościach wskazanych przez podatnika przychód powstanie w dacie wystawienia faktury VAT.

Zgodnie z przepisem art.21 ust.1 pkt.1 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Zdarzeniem o którym mowa w cytowanym przepisie jest moment powstania dochodu. Zgodnie bowiem z przepisem art.1 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych. Dochodem zaś jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (art.7 ust.2 w/w ustawy).

).De facto moment powstania dochodu będzie tożsamy z momentem powstania przychodu. Z faktu że dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym nie wynika jednak że zobowiązanie podatkowe powstaje dopiero z końcem tego roku.Zobowiązanie podatkowe powstaje w ciągu roku z chwilą zaistnienia pierwszego dochodu w każdym kolejnym miesiącu roku podatkowego. Ostateczna wysokość zobowiązania za jeden miesiąc może być określona na koniec tego miesiąca. Wynika to z przepisów art.25 ust.1 i ust.2 w/w ustawy. Zgodnie z tymi przepisami podatnicy są obowiązani bez wezwania składać deklarację według ustalonego wzoru o wysokości dochodu (straty) osiągniętego od początku roku podatkowego i wpłacać na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące. Deklaracje i zaliczki miesięczne, o których mowa w ust.1 za okres od pierwszego do przedostatniego miesiąca roku podatkowego składa się i uiszcza w terminie do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczka za ostatni miesiąc jest uiszczana w wysokości zaliczki za miesiąc poprzedni do 20 dnia ostatniego miesiąca roku podatkowego; ostateczne rozliczenia podatku za rok podatkowy następuje w terminie ustalonym di złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (poniesionej straty) za ten rok.

Z przepisów wynika że zapłata zaliczki za jeden miesiąc powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego za ten miesiąc. Z kolei przy zapłacie kolejnej zaliczki nie uwzględnia się sumy zaliczek za miesiące poprzednie. Ustawodawca określa wprost końcowy termin wykonania zobowiązania podatkowego – jest to 20 dzień każdego następnego miesiąca następującego po tym miesiącu, w którym powstało zobowiązanie podatkowe.

W świetle powyższego stanowisko własne podatnika co do powstania zobowiązania podatkowego należy uznać za błędne. Zobowiązanie nie powstanie w chwili wykonania usługi (31.10.2004). Dla ustalenia wysokości zobowiązania za dany miesiąc istotna jest data wystawienia faktury tj. 20.09.2004r. Rozliczenie zobowiązania podatkowego za ten miesiąc powinno nastąpić do 20.10.2004r.