Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy odpowiednio od importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca – zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 2 w/w ustawy.

Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy.

Należy również zaznaczyć, że moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów określony został w art. 20 ust. 5 – 9 w/w ustawy, a z tytułu importu usług w art. 19 ust. 19 tej ustawy.

Z powyższego wynika, że powstanie u podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (od importu usług oraz od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów) uzależnione jest od okoliczności powstania obowiązku podatkowego w podatku należnym z tytułu tych czynności. Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia podatku należnego o podatek naliczony dotyczący tych czynności w rozliczeniu za okres wskazany powyżej, przysługuje mu możliwość dokonania obniżenia podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy.

Należy również podkreślić, że przepisy art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, określają jedynie zasady obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, tzn. kiedy występuje podatek naliczony, czy podlega on odliczeniu oraz wskazują podatnikowi moment na dokonanie tego obniżenia.

Natomiast przepisy art. 87 w/w ustawy, wskazują podatnikowi możliwość zadysponowania w danym okresie rozliczeniowym nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, która z rozliczenia tego podatku w tym okresie rozliczeniowym wystąpi u podatnika.

Stosownie do przepisu art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o t różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Terminy zwrotu różnicy podatku, o którym mowa powyżej, w jakim urząd skarbowy jest zobowiązany do jego dokonania są zróżnicowane – art. 87 ust. 2 – 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Regulacja art. 87 ust. 2 i 3 wskazuje, że w terminie 60 dni od złożenia deklaracji następuje zwrot różnicy podatku, który stanowi sumę:

• podatek naliczony związany z nabyciem towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji
• kwoty stanowiącej 22% obrotu podatnika opodatkowanego stawkami niższymi niż 22%.

Natomiast kwota zwrotu przewyższająca tak określoną kwotę limitu zwrotu w terminie 60 dni, podlega zwrotowi na rachunek bankowy podatnika w terminie 180 dni.

Z powyższego wynika, że otrzymanie zwrotu różnicy podatku – w terminach i na zasadach określonych powyżej, nie jest uzależnione od dokonania przez podatnika zapłaty za nabyte przez niego towary lub usługi.

Tak określone terminy zwrotu mogą ulec skróceniu zgodnie z art. 87 ust. 6 w/w ustawy.

W myśl art. 87 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową urząd skarbowy jest zobowiązany zwrócić różnicę podatku, o której mowa w ust. 2, w terminie 25 dni, a w przypadku kwoty, o której mowa w ust. 3 – terminie 60 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej wynikają z:

1. faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 13 ust. 1 pkt 1 Prawa działalności gospodarczej,
2. dokumentów celnych oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34, i zostały przez podatnika zapłacone,
3. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji

– przy czym przepis ust. 2 zdanie drugie i trzecie stosuje się odpowiednio.

Otrzymanie zwrotu różnicy podatku w terminach skróconych jest więc uzależnione od spełnienia przez podatnika łącznie warunków, o których mowa w przepisie art. 87 ust. 6 pkt 1, 2 i 3 oraz złożenia pisemnego wniosku wraz z deklaracją dla podatku od towarów i usług. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie potrzeby wcześniejszego otrzymania zwrotu różnicy podatku.