Działając w trybie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) w odpowiedzi na pytania zawarte w piśmie z dnia 8 grudnia 2004 roku (wpływ do urzędu dnia 9 grudnia 2004 roku) w sprawie udzielenia pisemnej informacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego Naczelnik Urzędu Skarbowego w Brodnicy wyjaśnia, co następuje:

W złożonym piśmie zwróciliście się Państwo z zapytaniem jakie zmiany wprowadziła ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że:

Obecnie w ewidencji działalności gospodarczej jesteście Państwo wpisani wspólnie pod jednym numerem. Nadany został również jeden numer identyfikacyjny REGON.

Zgodnie z art. 68 ustawy przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. nr 173, poz. 1808) na organy ewidencyjne nałożono obowiązek wezwania każdego z małżonków, którzy są wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym do złożenia wniosku o zmianę wspólnego wpisu z zaznaczeniem, który z małżonków będzie wpisany pod dotychczasowym numerem ewidencyjnym. Natomiast drugiego małżonka wpisze pod nowym numerem ewidencyjnym, uwzględniając faktyczną datę rozpoczęcia działalności gospodarczej, a z wpisu pierwotnego usunięte zostaną dane drugiego małżonka.

Prowadzenie przez małżonków działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT bez formalnego zawarcia umowy spółki cywilnej było dotychczas traktowane jako, prowadzenie przez jednego podatnika. Podatnikiem VAT był ten z małżonków, który złożył zgłoszenie rejestracyjne w zakresie tego podatku. Natomiast podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych był każdy z małżonków i każdy z nich składał deklaracje PIT-5.

Po uzyskaniu odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej i numerów REGON każdy z małżonków uzyska status odrębnego przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. nr 173, poz. 1807) przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. W związku z powyższym nie będzie już możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków.

Wobec powyższego, podatnicy prowadzący działalność na imię obojga małżonków mają do wyboru trzy możliwe rozwiązania:

1. Małżonek, który otrzyma zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON oraz nowy wpis z organu prowadzącego rejestr lub ewidencję zobowiązany jest zgodnie z art. 9 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1995 roku o zasadach identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. nr 142, poz. 702 z późn. zm.) dokonać aktualizacji danych na formularzu NIP-1 przeznaczonym dla osoby fizycznej prowadzącej samodzielnie działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 68 ust.2 ustawy przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej we wpisie drugiego małżonka uwzględnia się faktyczną datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. W związku z powyższym małżonek, który uzyska nowe zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, obowiązany będzie zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. ) złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług na formularzu VAT-R.
2. Wykreślenie z rejestru ewidencji działalności gospodarczej małżonka „dopisanego” do działalności jako osobę współpracującą. W takim wypadku dla celów podatku VAT nie spowoduje to żadnych zmian, natomiast w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych cały dochód zostanie opodatkowany przez małżonka prowadzącego działalność gospodarczą. Małżonek, który dokona wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej zobowiązany jest zgodnie z art. 9 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1995 roku o zasadach identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. nr 142, poz. 702 z późn. zm.) dokonać aktualizacji danych na formularzu NIP-3, natomiast małżonek nadal prowadzący działalność gospodarczą dokonuje aktualizacji danych na formularzu NIP-1.
3. Małżonek, który otrzyma zaświadczenie o wpisie do działalności gospodarczej z organu prowadzącego rejestr lub ewidencję może zawrzeć umowę spółki cywilnej ze współmałżonkiem. Spowoduje to powstanie nowego podmiotu gospodarczego, który zgodnie z art. 5 ust 3 ustawy z dnia 13 października 1995 roku o zasadach identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. nr 142, poz. 702 z późn. zm.) musi dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego o nadanie numeru NIP na formularzu NIP-2. Tak więc dla celu podatku VAT powstanie nowy podmiot gospodarczy. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dochód będzie podlegał opodatkowaniu w proporcji wynikającej z umowy spółki cywilnej zawartej przez współmałżonków.

W zakresie pytań dotyczących rozliczania podatku od towarów i usług odpowiedź zostanie udzielona odrębnym pismem.

Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony w Państwa piśmie oraz obowiązujący w tym zakresie stan prawny w dniu udzielenia odpowiedzi.