W związku ze skierowanym w dniu 11 sierpnia 2003 r. zapytaniem w sprawie podania urzędowej interpretacji dotyczącej możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z obsługą prawną w tym na przeprowadzenie audytu sytuacji prawnej przedsiębiorstwa, którego masę upadłościową zamierza kupić i wnieść do nowo powołanej Spółki X, w skład której wchodzi m.in. Y Spółka z o.o., działając na podstawie art. 14a § l ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) uprzejmie wyjaśnia się zgodnie z obowiązującymi przepisami::

Spółka. z o.o. Y wraz z innymi Spółkami tworzącymi Spółkę X zamierzała kupić przedsiębiorstwo - masę upadłościową huty. W związku z tym wspomniane spółki zleciły wykonanie audytu sytuacji prawnej huty i poniosły koszt jego sporządzenia.Usługa konsultingowa dotyczyła wyceny majątku huty, który miał być wniesiony do nowo utworzonej Spółki, w której Spółka. z o.o. Y otrzymałaby udziały, w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Zaznaczyć należy, że majątek huty zamierzały nabyć Spółki tworzące Spółkę X. Każdy z członków Spółki X stałby się właścicielem majątku likwidowanego przedsiębiorstwa - w częściach równych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 54 z 2000 r, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy tj. koszty mające na celu osiągnięcie przychodu jak również koszty dotyczące funkcjonowania podmiotu.Wymieniony wyżej wydatek na usługi konsultingowe dotyczące wyceny wspomnianego majątku upadłej huty nie ma związku z osiąganym - przez Spółkę z o.o. Y - przychodem ani z jej funkcjonowaniem. Dotyczy nabycia udziałów w nowo tworzonej Spółce, do której miał być wniesiony majątek nabyty przez konsorcjantów - udział każdego z konsorcjantów w majątku upadłego przedsiębiorstwa.

W przypadku gdyby transakcja zakupu majątku upadłej huty i wniesienia do nowoutworzonej spółki doszła do skutku w Spółce z o.o. Y zdarzenie to rodziłoby skutek podatkowy - w chwili zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu ich posiadania.
1) w chwili zbycia udziałów lub akcji - zgodnie z art. 12 ust. 1 - przychodem jest kwota otrzymana.
Koszt uzyskania przychodów w przypadku zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji) - zgodnie z art. 15 ust. 1k pkt 2 wspomnianej ustawy - ustala się w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.
2) z tytułu umorzenia udziałów (akcji) objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części - zgodnie z art. 12 ust. l pkt 8) - przychodem jest otrzymane wynagrodzenie.
Koszt uzyskania przychodów w przypadku umorzenia udziałów (akcji) objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części koszt ustala się w sposób określony w art. 15 ust. 1k pkt 2, tj. w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.
3) dochodem (przychodem) z tytułu posiadania udziałów (akcji) dla Spółki z o.o. Y byłaby dywidenda oraz dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych - zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy tj. faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji) w tym także:
a) dochód z umorzenia udziałów (akcji);
b) dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji);
c) wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej;
d) dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego oraz dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten kapitał z innych kapitałów osoby prawnej;
i inne wymienione w cyt. wyżej przepisie.

Mając na uwadze, że poniesienie wydatku na przeprowadzenie audytu sytuacji prawnej huty nie wynika z przepisów prawa (ustaw ani rozporządzeń) sugestia podatnika o braku możliwości podwyższenia wartości środków trwałych o koszty usług doradczych jest prawidłowa.

Na str. 1 zapytania – Y Spółka z o.o. - twierdzi jakoby "przeprowadzenie audytu sytuacji prawnej przedsiębiorstwa huty było przewidzianym przez sprzedającego elementem postępowania przetargowego".Wezwaniem z dnia 04.09.2003 r. zobowiązano Spółkę z o.o. Y do przedłożenia ogłoszenia o przetargu dot. sprzedaży upadłego przedsiębiorstwa huty, które Spółka doręczyła w dniu 09.09.2003 r.Postępowanie przetargowe dotyczące sprzedaży nieruchomości w postępowaniu upadłościowym odbywa się zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 kwietnia 1998r. w sprawie trybu sprzedaży z wolnej ręki nieruchomości, handlowego statku morskiego lub statku żeglugi śródlądowej w postępowaniu upadłościowym (Dz. U. z 1998r. Nr 55, poz. 360).Przepisy wymienionego wyżej rozporządzenia nie nakładają na uczestnika przetargu obowiązku sporządzenia audytu sytuacji prawnej nabywanego przedsiębiorstwa. Również w ogłoszeniu o przetargu syndyk masy upadłości huty nie nakłada na uczestnika przetargu obowiązku sporządzenia takiego audytu. Z pkt 4 lit e ogłoszenia wynika obowiązek złożenia w ofercie oświadczenia, że nabywca zapoznał się ze stanem prawnym i technicznym przedsiębiorstwa. Nie jest to równoznaczne z obowiązkiem sporządzenia audytu.

Zgodnie z § 5 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26.0S.1997 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu organizowania przetargu publicznego na sprzedaż majątku trwałego innym podmiotom przez Spółkę powstałą w wyniku komercjalizacji oraz warunków, w których dopuszcza się odstąpienie od przetargu (Dz.U. z 1997 r. Nr 108, poz. 696) przed przystąpieniem do przetargu spółka ustala cenę wywoławczą składników majątku trwałego. Cena wywoławcza nie może być niższa niż aktualna wartość rynkowa ustalona przez rzeczoznawców, a jeżeli wartości tej nie można ustalić, cena ta nie może być niższa od wartości księgowej netto. Ust. 2 dopuszcza odstąpienie od wyceny sprzedawanego składnika majątku trwałego przez rzeczoznawcę, jeżeli:1) koszt jego wyceny w sposób oczywisty przekraczałby wartość rynkową;2) składnik majątku trwałego ma ustaloną cenę giełdową.W cyt. wyżej rozporządzeniu nie ma mowy o konieczności sporządzenia audytu lecz jedynie o wniesieniu wadium w wysokości 10% ceny wywoławczej przez przystępującego do przetargu - § 9 rozporządzenia.

Sporządzenie audytu sytuacji prawnej przedsiębiorstwa nie jest obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa o postępowaniu przetargowym lecz swobodny wybór podatnika. Nałożenie przez sprzedającego obowiązku sporządzenia przez kupującego audytu sytuacji prawnej i finansowej przedsiębiorstwa nie wynika z przepisów prawa ani warunków wymienionych w ogłoszeniu o przetargu jakie powinna spełniać oferta złożona przez przystępującego do przetargu. Ocena sytuacji finansowej i prawnej przedsiębiorstwa, przez spółkę, która zamierza je nabyć ma na celu ograniczenie ryzyka związanego z zakupem majątku i leży w interesie kupującego, aby wartość majątku była realna (niezawyżona). a transakcja opłacalna. Sporządzenie takiej oceny jest suwerenną decyzją przystępującego do przetargu.

Reasumując powyższe uprzejmie wyjaśnia się, że wydatek na usługi konsultingowe dotyczące wyceny wspomnianego majątku upadłej huty nie ma związku z osiąganym - przez Spółkę z o.o. Y - przychodem ani z jej funkcjonowaniem, nie stanowi więc kosztu uzyskania przychodu.Wydatek dotyczy nabycia udziałów w nowotworzonej Spółce, do której miał być wniesiony majątek nabyty przez konsorcjantów (udział każdego z konsorcjantów w majątku upadłego przedsiębiorstwa) w celu określenia opłacalności transakcji. Nawet gdyby transakcja kupna majątku i wniesienia w formie aportu do nowoutworzonej spółki doszła do skutku wydatek na sporządzenie audytu nie stanowiłby kosztu uzyskania przychodu z tytułu zbycia udziałów (akcji) objętych w zamian za aport.Wspomniany wydatek nie stanowi kosztu uzyskania przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część - w przedstawionym stanie faktycznym niezależnie od tego czy transakcja kupna majątku i wniesienia w formie aportu do nowoutworzonej spółki doszła do skutku czy nie.