P O S T A N O W I E N I E

Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Podatnika z dnia 07 marca 2005r o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzeń z tytułu świadczenia przez adwokata pomocy prawnej z urzędu

stwierdzam, że:

stanowisko podatnika przedstawione w tym wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

Uzasadnienie

Podatnik przedstawił stan faktyczny z którego wynika, iż w ramach wykonywanego zawodu adwokata prowadzi działalność gospodarczą. Niezależnie od formy wykonywania zawodu przez adwokata, na podstawie przepisów kodeksu cywilnego i przepisów kodeksu postępowania karanego adwokatom zlecane są przez Sądy określone czynności procesowe, za których wykonywanie wypłacane są przez Sądy wynagrodzenia, których wysokość ustalana jest na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.163 poz. 1348 ze późn.zm.).

Wynagrodzenie to, stanowi przychód nie z pozarolniczej działalności gospodarczej, lecz przychód z działalności wykonywanej osobiście, zgodnie z przepisem art. 10 ust.1 pkt.2 w związku z art. 13 pkt.6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.z 2000r. nr 14 poz. 176 z późn.zm.), wobec czego Sądy pobierają samodzielnie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych wynagrodzeń, wypłacając pozostałą, po potrąceniu zaliczki, część wynagrodzeń na rzecz adwokata.

Podatnik zwrócił się z zapytaniem, czy czynności adwokata, który prowadzi kancelarię adwokacką wykonywane na podstawie zlecenia Sądu tj. czynności adwokata wykonywane z urzędu, nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z przepisem art. 15 ust.3 pkt.3 ustawy z dnia 11 marca 2004r o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie, czy przychody w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zlecenia Sądu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Strony czynności wykonywane przez adwokata działającego z urzędu nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, a tym samym przychody w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zlecenia Sądu nie są objęte opodatkowaniu podatkiem VAT.

W uzasadnieniu swojego stanowiska, Podatnik powołuje się na treść przepisu art. 13 pkt.6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm.), zgodnie z którym za przychód osób, którym Sąd na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności stanowią w rozumieniu tej ustawy przychody z działalności wykonywanej osobiście, które to źródło przychodów ustawa wyraźnie odróżnia od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust.3 pkt.3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, nie uznaje się czynności z tytułu, których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt.2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Podatnik stoi na stanowisku, iż stosunek prawny jaki powstaje pomiędzy Sądem (Skarbem Państwa) zlecającym wykonanie określonych czynności adwokatowi z urzędu, jest tego rodzaju, iż określone są warunki wykonywania tych czynności, wynagrodzenie, a powstały stosunek prawny obejmuje również odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Skarb Państwa ponowi ewentualną odpowiedzialność odszkodowawczą za działania obrońcy lub pełnomocnika z urzędu, skoro ten zgodnie z przepisem art. 7 ust.1 ustawy-Prawo o adwokaturze podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych korzysta z ochrony prawnej podobnie jak sędzia i prokurator, a zatem ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszu publicznych.

Zdaniem Strony stosunek, jaki powstaje pomiędzy Sądem (Skarbem Państwa) zlecającym wykonanie określonych czynności adwokatowi z urzędu, jest tego rodzaju, iż spełnia wymogi, określone przepisem art. 15 ust.3 pkt. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie czynności adwokata wykonywane z urzędu (czynności w ramach tzw. „urzędówek”) nie podlegają w tej części opodatkowaniu od towarów i usług.

Wykonanie przez adwokata czynności w ramach tzw. czynności z urzędu nie następuje w warunkach rynkowych, bowiem zlecenie tych czynności następuje w wyniku jednostronnej decyzji Sądu, zaś wysokość wynagrodzenia określają nie kryteria rynkowe, tylko stosowne przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 163 poz. 1348 z późn. zm). Nie może być, zatem, mowy o konkurowaniu przy wykonywaniu czynności z urzędu.

Po przeanalizowaniu wniosku Podatnika, mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa tutejszy Organ podatkowy stwierdza, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 5 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.Nr 54 poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust.1 pkt.3 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust.1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa .

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) – „podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”.

Przez działalność gospodarczą rozumie się – zgodnie z art. 15 ust.2 ustawy o podatku od towarów i usług - wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Od ogólnej zasady ustawodawca przewidział jednakże wyjątki zawarte w art. 15 ust.3 wyżej cytowanej ustawy wyłączając z opodatkowania czynności, które nie są uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą. Do takich należą m.in. czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt. 2 -8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 Nr 14 poz. 176 z późn.zm.), jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonywanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecenie czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. ( pkt.3).

W myśl art. 13 pkt.6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody osób, którym (...) sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody w postępowaniu sądowym (...) uważa się przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Aby uznać, że dana czynność zaliczana do wymienionych w punktach od 2 do 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega ustawie, musi ona być wykonywana po spełnieniu łącznie wszystkich warunków określonych przepisem art. 15 ust.3 ustawy o podatku od towarów i usług. Jednym z nich jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności.

W myśl art. 78 § 1 ustawy z dnia 06 stycznia 1997r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U.Nr 89 poz. 555 ze zm.) sąd, na żądanie oskarżonego, który nie ma obrońcy z wyboru, wyznacza obrońcę z urzędu do osobistego udzielenia pomocy prawnej. Brak jest jednak, w tym zakresie, tak daleko idącej ingerencji sądu, by można mówić o przyjęciu przezeń odpowiedzialności za działania obrońcy. Z regulacji ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że nie podlegają obowiązkowi podatkowemu usługi wykonywane pod nadzorem, a także na ryzyko i odpowiedzialność zleceniodawcy, świadczone w warunkach szczególnej podległości osoby je wykonującej.

W ocenie tutejszego organu podatkowego, czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Powyższe czynności nie podlegają wyłączeniu z zakresu ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony warunek odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Należy zauważy, że w przypadku świadczenia przez adwokatów pomocy prawnej z urzędu, nie można mówić, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za czynności adwokata.

Zatem tutejszy Organ podatkowy stwierdza, że stanowisko Podatnika w wniosku z dnia 07 marca 2005r jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego i postanawia jak w sentencji.