POSTANOWIENIE

Działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U, Nr 173, poz. 1808) - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Olsztynie, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 05.01.2005 r. (data wpływu do US 11.01.2005 r.), uzupełnionego pismem z dnia 25.01.2005 r. (data wpływu do US 27.01.2005 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji w sprawach:

1. czy wykonywane na zlecenie sądu czynności adwokata - obrona z urzędu, zastępstwo procesowe z urzędu - po 01.05.2004 r. podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - nie podziela poglądu wnioskodawcy,
2. kiedy następuje wykonanie usługi w rozumieniu art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku świadczenia usług na podstawie zlecenia sądu

- podziela pogląd wnioskodawcy.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 05.01.2005 r. (data wpływu do US 11.01.2005 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25.01.2005 r. (data wpływu do US 27.01.2005 r.), zwrócił się Pan o udzielenie pisemnej interpretacji w sprawach:

1. czy właściwe jest uznanie czynności adwokata (obrona z urzędu i zastępstwo procesowe z urzędu), który prowadzi indywidualną kancelarię adwokacką, wykonywanych na podstawie zlecenia sądu na podstawie właściwych przepisów, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą wbrew treści art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz czy przychody w zakresie tych czynności wykonywanych na podstawie zlecenia sądu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
2. kiedy następuje wykonanie usługi w rozumieniu art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku świadczenia usług na podstawie zlecenia sądu.
   
   

Z przedmiotowego wniosku wynika, że zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. 123, poz. 1058 z późn. zm.) wykonuje Pan zawód adwokata w ramach kancelarii adwokackiej, prowadząc w tym przypadku działalność gospodarczą.

Niezależnie od takiej formy wykonywania zawodu podejmuje Pan określone czynności procesowe zlecane przez sądy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego i przepisów kodeksu postępowania karnego, za których wykonywanie sądy wypłacają wynagrodzenie, których wysokość ustalana jest na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 163, poz. 1348 z późn. zm.).

Wynagrodzenie to, stanowi przychód nie z pozarołniczej działalności gospodarczej, lecz przychód z działalności wykonywanej osobiście, zgodnie z przepisami art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), wobec czego sądy pobierają samodzielne zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych wynagrodzeń, wypłacając pozostałą, po potrąceniu zaliczki, część wynagrodzeń na rzecz adwokata.

Wynagrodzenie za usługę wypłacane jest w zależności od posiadanych środków pieniężnych przez sąd. Zdarza się nieraz, że za czynności adwokata wykonywane na zlecenie sądu (obrona z urzędu, zastępstwo procesowe z urzędu) sądy wypłacają wynagrodzenie nawet z opóźnieniem półrocznym od daty prawomocnego wyroku.
Obrońca z urzędu (dotyczy spraw karnych) zaprzestaje wykonywania zleconych przez sąd czynności w różnych terminach. Czynność obrońcy z urzędu może być zaprzestana po wydaniu wyroku przez sąd I instancji, bądź dopiero po wydaniu wyroku przez sąd II instancji, w zależności od decyzji sądu, a w przypadku zastępstwa procesowego (dotyczy spraw cywilnych i administracyjnych) do czasu zakończenia postępowania przed sądem II instancji, bądź przed Sądem Najwyższym.

Pana zdaniem:

Ad. 1) stosunek jaki powstaje pomiędzy sądem (Skarbem Państwa) zlecającym adwokatowi wykonanie określonych czynności z urzędu, jest tego rodzaju, iż spełnia wymogi określone przepisem art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy od podatku od towarów i usług, a co za tym idzie czynności adwokata wykonane z urzędu nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uważa Pan, że zlecający ponosi odpowiedzialność za wykonanie tych czynności. Na poparcie swego stanowiska w tym zakresie wskazał Pan następujące przepisy: art. 7 ust. 1 ustawy — Prawo o adwokaturze oraz art. 439 § 1 pkt 10, 542 § 3 i 552 i następne k.p.k.

Ad. 2) o wykonaniu usług, o których mowa, decyduje data prawomocnego wyroku cywilnego bądź karnego, a nie data zapadłego wyroku przed sądem I instancji, ponieważ obowiązkiem adwokata, po zapadnięciu wyroku sądu I instancji, w którym jest rozstrzygnięcie o wynagrodzeniu z urzędu, jest dalsze wykonywanie czynności, aż do prawomocności sprawy.

Tut. Organ:

• nie podziela Pana poglądu w sprawie przedstawionej w punkcie 1,
• podziela Pana pogląd w sprawie przedstawionej w punkcie 2.
  
  

Stosownie do art 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl ust. 2 działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej wyżej ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

W art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) ustawodawca wymienił m. in. przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, (...).

W świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej wyżej ustawy o podatku od towarów i usług nie są uznawane za samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług czynności spełniające warunki określone tym przepisem, m.in. warunek odpowiedzialności zlecającego za działania zleceniobiorcy.

W przedmiotowym przypadku warunek ten nie jest spełniony, brak jest bowiem przesłanek do uznania, że to sąd odpowiada za czynności adwokata wykonywane z urzędu.

Wskazane przez Stronę przepisy art. 7 ust. 1 ustawy o adwokaturze oraz art. 439 § 1 pkt 10, 542 § 3 i 552 i następne k.p.k. nie stanowiąc tej odpowiedzialności.

Zatem czynności wykonywane przez adwokata z urzędu, na zlecenie sądu, nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej wyżej ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy więc uznać, że czynności adwokata wykonywane z urzędu, na zlecenie sądu, wypełniaj ą dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust, 1 cytowanej wyżej ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych.

Przepisy podatkowe nie określają kiedy następuje wykonanie przedmiotowej usługi przez adwokata. Jednakże, w ocenie tut. Organu słuszne jest stanowisko Strony w tej kwestii.

Z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. nr 123, poz. 1058) wynika, że koszty nieopłaconej przez klienta pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa, natomiast podstawą do dokonania wypłaty dla adwokata jest wyrok sądu, określający m. in. wysokość kosztów procesu, w tym koszty zasądzone dla adwokata.

Zatem datą wykonania usługi adwokackiej będzie data uprawomocnienia się orzeczenia sądowego, w którym określone jest wynagrodzenie za czynności adwokackie. Bowiem podstawą do naliczenia tego wynagrodzenia jest prawomocny wyrok bądź orzeczenie sądu II instancji, nie zmieniające orzeczenia w części zasądzonego wynagrodzenia. Bez prawomocnego wyroku sądu niemożliwe jest ustalenie kwoty należnej z tytułu obrony z urzędu.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Interpretacja traci moc w momencie zmiany stanu prawnego.

Na niniejsze postanowienie służy Stronie zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie, za pośrednictwem Naczelnika tut. Urzędu w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.