Stan faktyczny:
Sąd Rejonowy jako płatnik w dniu 25-05-2005 r. złożył wniosek w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku VAT i podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku wykonywania czynności na zlecenie sądu przez adwokatów i biegłych sądowych.
W przypadku występowania "z urzędu" adwokata świadczącego usługi prawne wymagane jest wystawianie przez nich faktur VAT na kwoty zasądzone w wyrokach.
Adwokaci zobowiązani są do zgłaszania działalności gospodarczej na podstawie przepisów znowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pytania strony:
- na jakiej podstawie od każdej faktury VAT wystawionej przez adwokata prowadzącego działalność gospodarczą Sąd ma obowiązek obliczać podatek dochodowy i być płatnikiem tego podatku?
- czy w przypadku wystawienia w bieżącym roku przez adwokata faktury VAT za ubiegły rok podatkowy Sąd jest zobowiązany do skorygowania rocznej informacji PIT o jego dochodach uzyskanych w 2004 r.?
- jeżeli Sąd miałby być płatnikiem podatku dochodowego osób prowadzących działalność gospodarczą i będących jednocześnie podatnikami VAT, to jak się mają do tej sytuacji przepisy podatkowe dotyczące określenia co jest przychodem, co kosztem a co w rozliczeniu na przykład miesięcznym jest dochodem podlegającym zaliczkowemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działalności gospodarczej zgłaszanej obowiązkowo przez adwokatów?

Zdaniem strony:
Służby finansowe Sądu stoją na stanowisku, że adwokaci i biegli prowadząc działalność gospodarczą, będąc jednocześnie podatnikiem VAT nie mogą podlegać w zakresie opłacania zaliczek na podatek dochodowy przepisom art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym lecz powinni sami być płatnikiem własnego podatku dochodowego tak jak są płatnikami podatku VAT. Przy takim stanowisku nie występowałyby problemy jakie są zawarte w przedmiotowym wniosku. Zdaniem Sądu w odniesieniu do korekty informacji PIT-8B zmiana wynikająca z wystawiania zaległych faktur VAT, powinna być ujmowana w korektach zeznań podatkowych przez adwokatów za 2004 r. bez sporządzania korekt PIT-8B przez Sąd.

Ocena prawna stanu faktycznego:
Stosownie do art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26-07-1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zmianami) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów zleci wykonywanie określonych czynności a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10 i inkasentów należności publicznoprawnych a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.
W świetle powyższego przychody uzyskiwane przez adwokatów z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w powołanym wyżej art. 13 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ponadto należy podkreślić, iż na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie wykonywały na zlecenie sądów i prokuratury określone czynności i osiągały z tego tytułu przychody o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W rozumieniu art. 5a pkt 6 tej ustawy pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa, usługowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ustawy.
Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się w szczególności:
a) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej lub samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów zleci wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz
b) przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło, uzyskiwanie wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jeżeli osoba fizyczna wykonująca pozarolniczą działalność gospodarczą zawiera w ramach tej działalności umowy cywilnoprawne (w tym umowy zlecenie i umowy o dzieło, także gdy są one zawierane z sądami czy komornikami sądowymi) których przedmiotem jest wykonanie czynności przez biegłego obowiązana jest zaliczyć przychody wynikające z wykonywania tych umów do swoich przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Odmienna od wyżej opisanej sytuacja występuje, gdy osobie fizycznej (adwokatowi, biegłemu) wykonującej również pozarolniczą działalność gospodarczą organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów, zleca wykonanie określonych czynności w toczącym się przed właściwym organem postępowaniem sądowym, dochodzeniowym lub administracyjnym.

W tym przypadku adwokat, biegły nie wykonuje tych czynności na podstawie stosunku cywilnoprawnego, możliwego do ukształtowania w sposób umowny, pomiędzy jego stronami, na zasadzie swobody zawierania, przez określonej treści umowę zawieraną i wykonywana na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 23-04-1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami).

Podstawą czynności adwokata lub biegłego jest tu szczególny pozaumowny stosunek prawny, jaki powstaje w postępowaniu pomiędzy uprawnionym organem, który prowadzi to postępowanie, a osobą, którą ten organ powołał.
O powołaniu adwokata do obrony z urzędu w danym postępowaniu rozstrzyga władczo organ prowadzący postępowanie. Również działając w sposób władczy, wprost na postawie przepisów prawa, organ prowadzący postępowanie sam określa i zwraca adwokatowi jego należność i faktycznie nie ma w tym stanie miejsca na negocjacje dwustronne warunków jakiejkolwiek umowy, której stronami byłyby z jednej strony uprawniony organ, a z drugiej adwokat. Wysokość wynagrodzenia adwokata, biegłego za wykonaną prace określa sąd w postanowieniu.
Stąd przychody, które dla osoby fizycznej wiążą się z wypełnieniem przez nią w postępowaniu przed uprawnionym organem powinności adwokata do obrony z urzędu lub biegłego nie mogą być traktowane jako przychody z cywilnoprawnych umów zlecenia i o dzieło (art. 13 pkt 8 lit. a powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Należy je natomiast traktować jako przychody z nie opartych na umowie cywilnoprawnej czynności osoby, której uprawniony organ, działając na podstawie właściwych przepisów w sposób pozaumowny zlecił wykonanie tych czynności w toczącym się przed tym organem postępowaniu - art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko wnioskodawcy jest więc w tej części nieprawidłowe.

Sąd dokonujący wypłaty przedmiotowych należności na podstawie art. 41 ust. 1 powołanej ustawy działając jako płatnik obowiązany jest pobierać od tych przychodów zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% pomniejszając o koszty uzyskania przychodu w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszony o składki potrącone przez płatnika - art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b
Zaliczkę o której mowa w ust. 1 zmniejsza się z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2 o kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne pobranych przez płatnika, o których mowa w ust. 1, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia - zgodnie z art. 41 ust. 1a ustawy.

Przychodem adwokata lub biegłego jest określona w postanowieniu przez Sąd kwota należności. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest podstawy prawnej dla uznania, że do ustalenia zaliczki na podatek w wysokości 19% należności nie wlicza się podatku od towarów i usług.

Jednakże stosownie do art. 155 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) w przypadkach nieuregulowanych w odrębnych przepisach, do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług oraz zwróconej różnicy podatku od towarów i usług.
Powyższy przepis stanowi podstawę prawną, pozwalającą na uznanie, że do przychodów (należności) adwokata czy biegłego nie należy wliczać podatku od towarów i usług, w przypadku gdy stał się on podatnikiem tego podatku. W zeznaniu o wysokości dochodu osiągniętego w roku podatkowym 2004 adwokaci i biegli mają prawo do pomniejszenia przychodu z tytułu w/w wynagrodzenia o zapłacony przez nich podatek od towarów i usług.

W kwestii obowiązków Sądu jako płatnika do sporządzania korekt informacji PIT-8B za 2004 r. stanowisko wnioskodawcy zdaniem Naczelnika tut. Urzędu Skarbowego jest prawidłowe.
Sporządzona w m-cu II 2005 r. informacja była zgodna z danymi wynikającymi z ewidencji płatnika.
Złożenie przez tą grupę podatników w 2005 r. deklaracji VAT i zapłata zaległego (za 2004 r.) podatku po terminie do sporządzenia PIT-8B i złożenia zeznań rocznych winno skutkować obowiązkiem dokonania korekt zeznań rocznych.

Powyższa interpretacja:
- dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia, traci swoją moc z chwilą zmiany przepisów jej dotyczących;
- nie jest wiążąca dla podatnika/płatnika/inkasenta/następcy prawnego podatnika/osoby trzeciej odpowiedzialnej za zaległości podatkowe, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.