Stan faktyczny:

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, której przedmiotem jest handel detaliczny artykułami rolno - spożywczymi. Duży udział przychodu ze sprzedaży stanowi wartość produktów rolnych, takich jak warzywa i owoce krajowe. Zakupu tego rodzaju towarów Podatnik dokonuje na giełdach towarowych. Sprzedającymi produkty rolne na takich targowiskach są w większości rolnicy ryczałtowi, czyli podatnicy, którzy dokonują sprzedaży produktów rolnych i korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. Podatnik dokumentuje transakcje zakupu produktów rolnych od rolników ryczałtowych zgodnie z przepisami o podatku VAT – wystawiając w dwóch egzemplarzach faktury VAT RR. Istnieje jednak ogromny problem ze strony rolników ryczałtowych z uzyskaniem danych osobowych, niezbędnych przy wypisaniu faktury VAT RR.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Sposób dokumentowania transakcji pomiędzy podatnikiem podatku VAT a rolnikiem ryczałtowym reguluje art. 116 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535).

Zgodnie z art. 116 ust. 1 cyt. ustawy, podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy. Szczegółowe zasady wystawiania faktur VAT RR dokumentujących nabycie produktów rolnych określone zostały w ust. 2 w/w artykułu.

Przez „rolnika ryczałtowego”, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 19 ustawy o VAT, rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Natomiast art. 2 pkt 20 ustawy o VAT definiuje pojęcie „produktów rolnych”, przez które rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy – w wykazie towarów i usług, od których dostawy przysługuje zryczałtowany zwrot podatku od towarów i usług.

Przepis art. 116 ust. 6 w/w artykułu stanowi, iż zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:

1. nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2. zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
3. w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty, o której mowa w pkt 2, zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.

W świetle powyższego, w przypadku, gdy Podatnik zakupuje produkty rolne – znajdujące się w wykazie załącznika nr 2 ustawy o VAT- od rolnika ryczałtowego i chce skorzystać z możliwości zwiększenia kwoty podatku naliczonego, zobowiązany jest do wystawienia faktury VAT RR, zgodnie z wymogami określonymi w art. 116 ustawy. Obowiązek wystawienia przedmiotowej faktury powstaje również w przypadku, gdy rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych, zażąda od Podatnika zryczałtowanego zwrotu podatku, który przysługuje mu - stosownie do art. 115 ust. 1 ustawy o VAT.

Konsekwencją nie wystawienia faktury VAT RR lub niespełnienia warunku/ów określonych w cytowanych wyżej przepisach ustawy o VAT, będzie:

• u rolnika ryczałtowego – brak możliwości otrzymania zryczałtowanego zwrotu podatku,
• u Podatnika, który nabywa produkty – brak możliwości zwiększenia kwoty podatku naliczonego.