INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 stycznia 2012 r. (data wpływu 24 stycznia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą wynagrodzeń radcom prawnym i adwokatom – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą wynagrodzeń radcom prawnym i adwokatom.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Sąd Rejonowy wypłaca adwokatom i radcom prawnym powoływanym przez sąd z urzędu wynagrodzenia za pełnione czynności w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (dz. u. 163 poz. 1349 ze zm.), na podstawie prawomocnych orzeczeń sądu.

1. W sytuacji, gdy Sąd przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz kancelarii - spółki np. Kancelaria Sp. kom. nie wskazując w orzeczeniu nazwiska konkretnego adwokata bądź radcy prawnego, który dokonał czynności i przedłożona sądowi faktura wystawiona jest przez kancelarię - spółkę np. Kancelarię Sp. kom. (bez wskazania w treści faktury nazwiska adwokata bądź radcy prawnego, który wykonał zlecenie) - Sąd nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy i przekazuje należność w kwocie brutto na konto kancelarii (stosując art. 41 ust. 2 w zw. z art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
2. W sytuacji, gdy Sąd przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz konkretnego adwokata bądź radcy prawnego wskazując w orzeczeniu nazwisko adwokata, który dokonał czynności np. na rzecz adwokata A. - Kancelaria Sp. kom. (nawet wówczas gdy jego nazwisko nie jest ujęte w nazwie kancelarii wystawiającej fakturę, natomiast jest wskazane w treści faktury a adwokat złożył oświadczenie, że wykonane przez niego czynności wchodzą w zakres prowadzonej przez kancelarię działalności gospodarczej), Sąd wzywa o wypełnienie druku danych osobowych od przyznanego wynagrodzenia i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy od kwoty netto uwidocznionej na fakturze VAT, pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów, a po zakończeniu roku sporządza PIT-11 i przekazuje podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu (stosując art. 41 ust. 1 w związku z art. 10 ust.1 pkt 2, art. 13 pkt 6 oraz art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ).
3. W sytuacji, gdy Sąd przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz adwokata Pana X - kancelaria adwokacka adw. Pan X tj. w sytuacji, gdy adwokat prowadzi kancelarię jednoosobową, Sąd postępuje tak samo jak w przypadku opisanym w pkt 2.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy za prawidłowe uznać należy, że Sąd:

1. nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy i przekazuje należność w kwocie brutto na konto kancelarii (stosując art. 41 ust. 2 w zw. z art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) w sytuacji, gdy przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz kancelarii - Spółki kom. nie wskazując w orzeczeniu nazwiska konkretnego adwokata bądź radcy prawnego, który dokonał czynności i przedłożona Sądowi faktura wystawiona jest przez kancelarię - Spółkę kom. (bez wskazania w treści faktury nazwiska adwokata bądź radcy prawnego, który wykonał zlecenie)...
2. pobiera od wynagrodzenia konkretnego adwokata zaliczkę na podatek dochodowy od kwoty netto uwidocznionej na fakturze VAT, pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów, a po zakończeniu roku sporządza PIT-11 i przekazuje podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu (stosując art. 41 ust. 1 w związku z art. 10 ust.1 pkt 2, art. 13 pkt 6 oraz art. 22 ust.9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ) w sytuacji, gdy sąd przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz konkretnego adwokata bądź radcy prawnego wskazując w orzeczeniu nazwisko adwokata, który dokonał czynności np. na rzecz adwokata Pana X - Kancelaria Sp. kom. (nawet wówczas gdy jego nazwisko nie jest ujęte w nazwie kancelarii natomiast jest wskazane w treści faktury, a adwokat złożył oświadczenie, że wykonane przez niego czynności wchodzą w zakres prowadzonej przez kancelarię działalności gospodarczej)...
3. pobiera zaliczkę na podatek dochodowy (postępując tak samo jak w przypadku opisanym w pkt 2) w sytuacji, gdy przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz adwokata Pana X - kancelaria adwokacka, tj. w sytuacji, gdy adwokat prowadzi kancelarię jednoosobową...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku gdy:

1. przyzna w orzeczeniu wynagrodzenie na rzecz kancelarii - Sp. kom. nie wskazując w orzeczeniu nazwiska konkretnego adwokata bądź radcy prawnego, który dokonał czynności i przedłożona sądowi faktura wystawiona jest przez kancelarię - Sp. kom. (bez wskazania w treści faktury nazwiska adwokata bądź radcy prawnego, który wykonał zlecenie) - jako płatnik nie jest obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i całą przyznaną kwotę brutto powinien przekazać na konto kancelarii,
2. przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz konkretnego adwokata bądź radcy prawnego wskazując w orzeczeniu nazwisko adwokata, który dokonał czynności np. na rzecz adwokata Pana X - Kancelaria Sp. kom. (nawet wówczas gdy jego nazwisko nie jest ujęte w nazwie kancelarii natomiast jest wskazane w treści faktury, a adwokat złożył oświadczenie, że wykonane przez niego czynności wchodzą w zakres prowadzonej przez kancelarię działalności gospodarczej), jako płatnik obowiązany jest do pobrania od wynagrodzenia konkretnego adwokata zaliczki na podatek dochodowy od kwoty netto uwidocznionej na fakturze VAT, pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów, a po zakończeniu roku do sporządzenia PIT-11 i przekazania go podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu,
3. przyzna postanowieniem lub wyrokiem wynagrodzenie na rzecz adwokata Pana X -kancelaria adwokacka, tj. w sytuacji, gdy adwokat prowadzi kancelarię jednoosobową, jako płatnik obowiązany jest do pobrania od wynagrodzenia adwokata zaliczki na podatek dochodowy od kwoty netto uwidocznionej na fakturze VAT, pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów, a po zakończeniu roku do sporządzenia PIT-11 i przekazania go podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy źródłami przychodów jest m.in.:

• działalność wykonywana osobiście (pkt 2),
• pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3).

Zatem pozarolnicza działalność gospodarcza i działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodów.

Stosownie do treści art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

• prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Natomiast katalog przychodów, które należy zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście określony został w art. 13 ww. ustawy.

Na podstawie art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Z treści powyższego przepisu wynika, że warunkiem uznania świadczeń otrzymanych przez osobę wykonującą czynność zleconą przez sąd za przychód z działalności wykonywanej osobiście jest aby uprawnienie podmiotu zlecającego wykonanie takiej czynności wynikało z przepisów prawa.

Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym wskazuje, że wypłaca adwokatom i radcom prawnym powoływanym z urzędu wynagrodzenia za pełnione czynności w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), na podstawie prawomocnych orzeczeń sądu.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.) radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Powyżej wskazane formy są środkami pomocniczymi do prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu pomocy prawnej. Zarówno radcy prawni jak i adwokaci są ograniczeni w wyborze formy prawnej prowadzenia działalności zawodowej.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (§ 1 pkt 3 rozporządzenia).

Stosownie zaś do treści § 2 pkt 3 tegoż rozporządzenia, w sprawach w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. 1, Sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.

Natomiast w przypadku adwokatów, kwestie wypłaty kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia ( § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia). Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa powyżej, stanowią stawki minimalne określone kwotowo i procentowo w rozdziałach 3-5 ww. rozporządzenia oraz opłata nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy (§ 2 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Z powyższych przepisów wynika, że zakres podmiotowy odnosi się do wykonującego zawód radcy prawnego bądź adwokata bez względu na sposób wykonywania zawodu. W przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie ma zatem znaczenia fakt, czy radca prawny czy też adwokat wykonuje zawód w kancelarii radcowskiej, zespole radców - czy jest wspólnikiem np.: spółki cywilnej, jawnej, czy komandytowej, gdyż to on osobiście świadczy pomoc prawną z urzędu. Także w przypadku udzielenia substytucji w oparciu o przepisy art. 21 ust. 1 ww. ustawy o radcach prawnych, pomoc prawną osobiście świadczy radca prawny, któremu udzielono substytucji, a nie radca prawny zastępowany.

Zatem z analizy przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście adwokat, radca prawny, bądź osobiście wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji.

W świetle powyższego, przychody adwokatów i radców prawnych z tytułu świadczenia usług, na zlecenie sądów, należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w treści art. 13 pkt 6 w związku z treścią art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powoduje, iż na sądach, prokuraturach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy. W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

Na podstawie art. 42 ust. 1 powoływanej ustawy, płatnik ma (w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym zaliczkę pobrano) obowiązek przekazania pobranej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT-11.

Należy również podkreślić, że w przypadkach kiedy za świadczone usługi radca prawny bądź adwokat wystawi faktury VAT, podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest kwota netto wynikająca z faktury. Zgodnie bowiem z art. 155 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 Nr 177, poz. 1054) w przypadkach nieuregulowanych w odrębnych przepisach, do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług oraz zwróconej różnicy podatku od towarów i usług.

Reasumując, mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie na Sądzie jako na płatniku wynagrodzenia dla radcy prawnego i adwokata działających z urzędu, ciążą obowiązki płatnika wynikające z treści art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ma w tym przypadku zatem zastosowania art. 41 ust. 2 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3. Przepis ten ma zastosowanie tylko do przychodów określonych w art. 13 pkt 2 i 8, natomiast wykonywane przez adwokata czy radcę prawnego czynności na zlecenie sądu ujęte zostały przez ustawodawcę w treści art. 13 pkt 6 ww. ustawy. Ponadto w niniejszym przypadku bez wpływu na obowiązek Sądu jako płatnika wynikający z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozostaje fakt kto wystawia fakturę za wykonane usługi, tj. czy faktura wystawiona jest na konkretna osobę (radcę prawnego bądź adwokata) czy też na kancelarię radcowską, w której radca prawny bądź adwokat jest wspólnikiem, albowiem jak wskazano powyżej przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwalifikują uzyskane w ten sposób przychody do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Rodzi to – w zakresie obowiązku podatkowego - określone obowiązki dla dokonującego wypłaty (Wnioskodawcy), który w tej sytuacji pełni funkcję płatnika.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.