W przedmiotowym wniosku podał Pan, że jest biegłym sądowym, wpisanym na listę biegłych Sądu Okręgowego w Warszawie. W ramach wykonywanych czynności, zlecanych przez sąd, sporządza Pan opinie w postępowaniu sądowym w w/w zakresie techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych. Przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę z tytułu wykonywanych czynności na zlecenie sądu są wymienione w art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nienależycie wypełnione przez biegłego zadanie wyznaczonego przez sąd, jest sankcjonowane normami prawa procesowego, a nie prawa cywilnego, stąd zdaniem Wnioskodawcy nie można mówić o odpowiedzialności biegłego za wykonanie czynności, zleconych mu przez sąd wobec osób trzecich. Sąd Okręgowy w Warszawie powiadomił Wnioskodawcę o treści pisma Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 marca 20045 r, w którym zostało przedstawione stanowisko Ministerstwa Finansów odnośnie zasadności opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez biegłych na zlecenie sądu, na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 ze zmn.).

Do przedstawionego stanu faktycznego zadał Pan pytanie, czy przedmiotowe czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w związku z tym powinien być odprowadzany podatek VAT z tytułu ich świadczenia. Zdaniem Wnioskodawcy na pytanie to należy odpowiedzieć twierdząco, jednakże z zastrzeżeniem, że do płacenia podatku VAT Wnioskodawca jest zobowiązany dopiero od powiadomienia go przez Sąd Okręgowy w Warszawie o stanowisku Ministra Finansów zawartym w piśmie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 marca 2005r.

Po przeanalizowaniu przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, w odniesieniu do przepisów ustawy o podatku od towarów i usług Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście stwierdza, co następuje. Analizując problem opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłych sądowych na zlecenie sądu rozważyć należy, czy występują przedmiotowe i podmiotowe przesłanki opodatkowania. W przypadku bowiem każdej czynności jej opodatkowanie podatkiem od towarów i usług nastąpi tylko wówczas, gdy czynność ta jest wymieniona jako czynność podlegająca opodatkowaniu, a jednocześnie została wykonana przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 z późn. zmn.) podatnikiem jest osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna, wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W/g ust. 2 cyt. przepisu samodzielna działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podatników pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy; działalność gospodarcza obejmuje również, czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Tak, więc status bycia podatnikiem VAT związany jest z samodzielnym prowadzeniem działalności gospodarczej, w rozumieniu w/w przepisów ustawy. Natomiast zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem VAT reguluje art. 5 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 ze zmn.).Zgodnie z art. 5 ust.1 pkt 1 cyt. ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy rozumie się zgodnie z art. 8 ust.1 cyt. ustawy każde świadczenie usług na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z brzmienia art. 8 ust.1 pkt 3 tej ustawy. Tym samym sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy np. sądu nie jest kryterium do uznania, że świadczenie nie jest wykonywane samodzielnie. W tym kontekście zauważyć należy, że wykonywanie czynności przez biegłego na zlecenie sądu może być uznane za świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Jednakże, głębszej analizy w przedmiotowej sprawie wymaga regulacja zawarta w art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towqarow i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 ze zmn).

Zgodnie z brzmieniem wymienionego przepisu, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 – 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.W art. 13 pkt 6 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienione zostały między innymi przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a w szczególności wynagrodzenia biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym. Aby uznać, że dana czynność zaliczana do wymienionych w pkt 2 – 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega ustawie o VAT, muszą być spełnione łącznie wszystkie warunki określone przepisem art. 15 ust. 3 pkt 3 w/w ustawy. Jednym z nich jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności.

W przypadku wykonywania przez biegłego czynności zleconych przez sąd, nie jest zasadne twierdzenie, iż sąd bierze na siebie odpowiedzialność za czynności biegłego. Prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. nr 15 poz. 133). Zauważyć należy, że biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne jako rzeczoznawca w danej dziedzinie, potwierdzone stosownymi dokumentami. W przypadku biegłych sądowych nie można zatem uznać, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za wykonane przez nich czynności, polegających na wykonaniu badań i sporządzeniu opinii w trakcie postępowania sądowego. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Zatem nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności sądu i biegłego, których odbiorcą jest uczestnik postępowania sądowego.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez biegłego na zlecenie sądu nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę i tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jako biegły sądowy na zlecenie sądu ( za wynagrodzeniem), wykonuje Pan czynności polegające na wykonywaniu badań i sporządzaniu opinii w postępowaniu sądowym - działałając jako rzeczoznawca w zakresie techniki samochodowej, ruchu samochodowego i rekonstrukcji wypadków drogowych. Z uwagi na specyfikę wykonywanych czynności ( co omówiono powyżej) nie spełnia Pan wszyskich warunków określonych, przepisem art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy tak, więc czynność taka jest uznawana za samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą. Zatem w zakresie wykonywania przedmiotowych czynności występuje Pan w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, a czynności te co do zasady są czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Zgodnie bowiem z art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnień podmiotowych, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy nie stosuje się między innymi do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w pozycji 37 Załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur (.............) oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy (Dz. U. nr 97 poz.971), określającego listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy) – gdzie w w/w pozycji wymienione zostało rzeczoznawstwo – bez względu na symbol PKWiU ( z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego).

Przedmiotowa lista towarów i usług, do których nie mają zastosowania w/w zwolnienia, stanowiąca załącznik nr 1 do w/w rozporządzenia została określona w drodze cyt. rozporządzenia (par. 31 rozporządzenia), na podstawie delegacji ustawowej nadanej Ministrowi Finnsów na podstawie art. 113 ust. 14 pkt 2 cyt. ustawy - w odniesieniu do usług w zakresie doradztwa, usługi te określono ogólnie jako rzeczoznawstwo, z zastrzeżeniem wyłączeń wymienionych powyżej.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że świadczone przez Pana usługi w ramach wykonywania funkcji biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej są opodatkowane podatkiem VAT od dnia 1 maja 2004 r., na podstawie obowiązujących od tego dnia w/w przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług oraz cyt. przepisów wykonawczych do ustawy. Z tych też względów stanowisko Wnioskodawcy zawarte we wniosku z dnia 05.04.2005 r. należy uznać za nieprawidłowe, w odniesieniu do opodatkowania wykonywanych czynności przez biegłego sądowego dopiero od dnia 15 marca 2005 r. tj. otrzymania pisma Sądu Okręgowego wraz ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów w tego typu sprawach.

Jednocześnie tut. organ podatkowy zaznacza, że zgodnie z obowiązującymi od dnia 1 czerwca.2005 r. znowelizowanymi przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, wprowadzonymi ustawą z dnia 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 90 poz. 756) artykułowi 15 ust. 3 pkt 3 nadane zostało nowe brzmienie tj. za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 – 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. Natomiast cyt. wyżej rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur (.............) oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy (Dz. U. nr 97 poz.971) straciło moc, i od dnia 1 czerwca 2005 r. zostało zastąpione rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego, zwrotu podatku, wystawiania faktur , sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95 poz. 798).Brzmienie pozycji 37 załącznika nr 1 do cyt. wyżej rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. jest tożsame z poprzednio obowiązującym.