Wnioskiem z dnia 21 czerwca 2005r. zwrócił się Pan z prośbą o wydanie wiążącej interpretacji przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W piśmie przedstawia Pan następujący stan faktyczny.
Jest Pan współwłaścicielem i administratorem nieruchomości zabudowanej, wynajmując zarówno lokale mieszkalne, jak i na działalność gospodarczą. Korzysta Pan ze zwolnienia podmiotowego z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Niektóre lokale mieszkalne zajmują lokatorzy, którym wyrokiem sądowym zasądzono eksmisję.
W myśl art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) lokatorom tym przysługuje lokal socjalny od gminy. W przypadku braku dostarczenia lokalu socjalnego gmina zobowiązana jest wypłacać odszkodowanie właścicielowi nieruchomości.

Zapytanie Pana dotyczy kwestii: czy otrzymane od gminy odszkodowanie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (jeżeli tak, to według jakiej stawki) oraz czy kwota odszkodowania u podatnika zwolnionego winna być doliczona do ustalenia kwoty wolnej od podatku.

Według Pana oceny, odszkodowanie o którym mowa wyżej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie jest wynagrodzeniem za wykonywane usługi wynajmu.

Niniejszym postanowieniem Naczelnik Urzędu Skarbowego w Piotrkowie Tryb. udziela interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Z przepisu art. 659 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynika, że przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. W sytuacji rozwiązania umowy wygasa zatem łączący obie strony stosunek zobowiązaniowy najmu, co powoduje po stronie najemcy obowiązek zwrotu przedmiotu najmu. Do chwili wydania tego przedmiotu zachodzi po stronie byłego najemcy tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy. W takim przypadku zapłata określonej kwoty pieniężnej wynika z prawa żądania naprawienia wynikłej dla właściciela rzeczy szkody z tytułu jej bezprawnego używania. Żądane wynagrodzenie (roszczenie pieniężne) stanowi w istocie odszkodowanie. Powyższe wynika także z treści art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz. U. z 2005r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), zgodnie z którym osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Odszkodowanie to (co do zasady) odpowiada wysokości czynszu jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu.

W myśl art. 14 ust. 1 i art. 18 ust. 4 powołanej wyżej ustawy, w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze od gminy.

Przekładając regulację cywilnoprawną na grunt ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), należy zauważyć, że odszkodowanie nie jest żadną z czynności wymienionych w ustawie. Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Odszkodowania nie można traktować ani jako dostawy ani jako świadczenia usług. Dlatego uzyskane odszkodowanie od gminy, która nie zapewniła lokalu socjalnego najemcy bezprawnie zajmującemu lokal, nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Kwota otrzymanego odszkodowania nie podlega wliczeniu do wartości sprzedaży uprawniającej do zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Oznacza to, że otrzymanego od gminy odszkodowania za niezapewnienie lokalu socjalnego osobie uprawnionej z mocy wyroku do takiego lokalu, nie wlicza sie do limitu kwoty uprawniającej do zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.