Wnioskiem z dnia 20.01.2005 r. (data wpływu 21.02.2005 r.) Przedsiębiorstwo zwróciło się do Drugiego Urzędu Skarbowego z prośbą o udzielenie "pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów podatkowych w kwestii podatkowych skutków zastąpienia wpisu do ewidencji działalności gospodarczej "firmy małżeńskiej" dwoma odrębnymi wpisami małżonków".

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniach wynika, że Przedsiębiorstwo jest prowadzone jako "firma małżeńska" na podstawie jednego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Na potrzeby podatku VAT jako podatnik zarejestrowany jest tylko mąż.

Rozważania podatników koncentrują się główne na kwestii, czy forma w jakiej prowadzili działalność gospodarczą wcześniej, jak i po zmianie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej jest spółką cywilną czy też nie.

Zdaniem Podatników prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa przez małżonków, na podstawie jednego wpisu do ewidencji jest równoznaczne z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa w formie spółki cywilnej.

Podatnicy we wniosku i jego uzupełnieniach wyrażają pogląd, iż "zmiana wpisu (rozdzielenie na dwa wpisy) w ewidencji jest czynnością techniczną, która nie wpływa na obowiązki podatkowe małżonków".

Wątpliwości Podatników dotyczą w zakresie podatku VAT zastosowania przepisów art. 14 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.). Państwo ... uważają, że "zmiana wpisu nie będzie skutkowała zastosowaniem powyżej wskazanych przepisów".

Odnosząc się do przedstawionego stanu faktycznego oraz pytania jednostki Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach stwierdza co następuje

Zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 2.07.2004 r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1808), małżonkowie prowadzący działalność gospodarczą na imię obojga, począwszy od 1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2005 r. są zobowiązani do dokonania wpisu do rejestru przedsiębiorców i zdecydowania w jakiej formie będą prowadzili działalność gospodarczą tj. na imię jednego małżonka, w formie spółki cywilnej, osobowej lub kapitałowej. W myśl art. 68 ust. 2 w/w ustawy organ ewidencyjny, zgodnie ze złożonym wnioskiem dokonuje wpisu drugiego z małżonków pod nowym numerem ewidencyjnym, uwzględniając faktyczną datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Z wpisu pierwotnego usuwa się dane drugiego z małżonków.

Zgodnie z art. 68 ust. 3 w/w wniosek, o którym mowa w ust. 1 zawiera informację o umowie spółki cywilnej między małżonkami w celu wykonywania działalności gospodarczej o ile taka została zawarta.

Z powyższych przepisów wynika, że z końcem 2005 r. z ewidencji działalności gospodarczej wyeliminowana zostanie działalność zarejestrowana na imię obojga małżonków zwana "Spółką małżeńską", jako forma prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Po 31.12.2005 r. wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków możliwe będzie tylko w formie organizacyjnej przewidzianej prawem tj. spółki cywilnej lub przepisami Kodeksu spółek handlowych np. spółki jawnej.

Po zmianie wpisu każdy z małżonków będzie miał status odrębnego przedsiębiorcy (art. 4 w/w ustawy), w przypadku braku między nimi umowy spółki cywilnej, każdy z małżonków prowadził będzie odrębną działalność gospodarczą.

Stosownie do postanowień art. 860 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) umowa spółki powinna być stwierdzona pismem.

Jeżeli natomiast chodzi o zakres opodatkowania podatkiem VAT, to zgodnie z cytowaną wyżej ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, status prawnopodatkowy małżonków określony jest w zależności od przyjętej przez nich formy prowadzenia wspólnej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 powyższej ustawy o VAT podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą..., bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Przytoczony przepis nie wyróżnia małżonków prowadzących wspólnie działalność gospodarczą jako odrębnej kategorii podatników.

Zatem w przypadku podatku VAT nie mogą być podatnikiem małżonkowie wspólnie wykonujący działalność gospodarczą. Z przytoczonych wyżej przepisów wynika, iż podatnikiem VAT jest albo osoba fizyczna (w tym przypadku byłby to każdy z małżonków osobno), albo osoba prawna (np. spółka z o.o., spółka akcyjna), albo też jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna , spółka jawna).

Podatnikiem podatku od towarów i usług jest podmiot, który został zarejestrowany jako czynny podatnik podatku VAT w Państwa przypadku podatnikiem jest Pan ..., gdyż to on jest zgłoszony w ewidencji działalności gospodarczej kontynuując działalność gospodarczą jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

Jeżeli działalność będzie prowadzona na tych samych zasadach nie ma obowiązku sporządzania remanentu likwidacyjnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 14 ust. 5 w związku z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) spis z natury towarów obowiązany jest sporządzić podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy VAT będący osobą fizyczną zaprzestającą wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

W przypadku zarejestrowania spółki to ona staje się podatnikiem. Wtedy też można ją zarejestrować jako podatnika VAT w przeciwnym razie będzie korzystać ze zwolnienia do momentu przekroczenia limitu 10.000 euro. W momencie założenia takiej spółki małżonek zarejestrowany w VAT w związku z zaprzestaniem wykonywania czynności opodatkowanych musi sporządzić remanent likwidacyjny dla celów VAT. Trzeba w nim ująć wszystkie towary pozostające na stanie firmy na dzień likwidacji, w stosunku do których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, także środki trwałe zgodnie z art. 14 ustawy o VAT.

Można również jeszcze przed zgłoszeniem likwidacji działalności i przed sporządzeniem remanentu likwidacyjnego całe przedsiębiorstwo wnieść aportem do spółki. Skutkiem takiego postępowania jest to, że na dzień likwidacji działalności przez małżonka w dotychczasowej firmie nie ma już na stanie żadnych składników majątku, które można by było ująć w remanencie likwidacyjnym. Małżonek nie musi też korygować i oddawać VAT naliczonego od zakupów towarów handlowych wnoszonych aportem, ponieważ ma miejsce tzw. sukcesja podatkowa. Z treści art. 93a § 2 pkt. 2 oraz art. 93 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005r. Dz. U. Nr 8, poz. 60) wynika, że spółka, która wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa, wstępuje odpowiednio we wszystkie, przewidziane w przepisach prawa podatkowego obowiązki tej osoby.