Decyzja

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku działając na podstawie:

• art. 14 b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.);

po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego pismem z dnia 22 lipca 2005r. przez Podatnika na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Człuchowie znak UCP.III./443-0094/05 z dnia 12 lipca 2005r. zawierające pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez adwokata, zleconych przez sąd przed dniem 1 maja 2004r., w przypadku wydania prawomocnego orzeczenia sądowego po tym dniu

odmawia zmiany postanowienia będącego przedmiotem zażalenia.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 22 kwietnia 2005r., uzupełnionym pismem z dnia 29 czerwca 2005r., Podatnik zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Człuchowie z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez adwokata, zleconych przez sąd przed dniem 1 maja 2004r., w przypadku wydania prawomocnego orzeczenia sądowego po tym dniu.

W złożonym zapytaniu Podatnik wskazał następujący stan faktyczny:

Podatnik prowadzi kancelarię adwokacką oraz na zlecenie sądu świadczy usługi pomocy prawnej z urzędu. Niektóre z prowadzonych spraw zostały zlecone Wnioskującemu przed dniem 1 maja 2004r., natomiast zakończone zostały prawomocnym orzeczeniem sądowym po tym dniu. Podatnik wskazał przykład sprawy, której prowadzenie zostało jemu zlecone w 1995r., zakończone zostało 4 stycznia 2005r., a zapłatę za wykonaną usługę Wnioskujący otrzymał 28 stycznia 2005r.

Jednocześnie Podatnik przedstawił własne stanowisko zgodnie z którym obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej na zlecenie sądu powstaje tylko w stosunku do usług prowadzonych od dnia 1 maja 2004r.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Człuchowie postanowieniem znak UCP.III./443-0094/05 z dnia 12 lipca 2005r. uznał, iż w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego stanowisko zawarte w przedmiotowym wniosku, zgodnie z którym Wnioskujący uważa, iż obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej na zlecenie sądu powstaje tylko w stosunku do usług prowadzonych od dnia 1 maja 2004r., jest nieprawidłowe.

W uzasadnieniu Naczelnik Urzędu Skarbowego w Człuchowie wskazał, iż zgodnie z art. 19 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi, co w przedmiotowej sprawie jest tożsame z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądowego określającego m.in. koszty procesu, w tym wynagrodzenie adwokata. Sprawy prowadzone przez Podatnika zlecone przed dniem 1 maja 2004r., a zakończone prawomocnym orzeczeniem sądowym po tym dniu (tj. we wskazanym przez Wnioskującego przykładzie) podlegają zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Człuchowie wskazał jednocześnie, iż od dnia 1 czerwca 2005r., zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Na powyższe postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Człuchowie Podatnik pismem z dnia 22 lipca 2005r. złożył zażalenie wnosząc o zmianę stanowiska zawartego w w/w postanowieniu.

W uzasadnieniu zażalenia Wnioskujący wskazał, iż podtrzymuje stanowisko przedstawione we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 22 kwietnia 2005r., uzupełnionym pismem z dnia 29 czerwca 2005r. Jednocześnie Wnioskujący zwrócił uwagę na sprzeczność stanowiska Naczelnika Urzędu Skarbowego w Człuchowie ze stanowiskiem Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku zawartym w informacji znak PI/005-917/04/CIP/01 z dnia 28 lipca 2004r. zamieszczonej na stronie internetowej Izby Skarbowej w Gdańsku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku, biorąc pod uwagę przedstawiony w sprawie stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdza co następuje.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Jednocześnie w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecenie czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Należy jednakże wskazać, iż w przedmiotowej sprawie nie jest spełniona trzecia przesłanka wymieniona w cyt. art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy dotycząca odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności za zleceniobiorcę. Zgodnie z art. 78 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru może żądać, aby wyznaczono mu obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Sąd zatem, na żądanie oskarżonego, który nie ma obrońcy z wyboru, wyznacza obrońcę z urzędu do osobistego udzielenia pomocy prawnej. Brak jest jednak w tym zakresie tak daleko idącej ingerencji sądu, by można było mówić o przejęciu przez sąd odpowiedzialności za czynności adwokata.

Adwokat odpowiada sam za wykonywane przez siebie czynności, niezależnie od tego, kto go zobowiązał do działania, a na wypadek ewentualnych roszczeń odszkodowawczych w związku z pełnionymi przez siebie obowiązkami (niezależnie czy z urzędu czy nie) szkoda pokrywana jest z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu pomocy prawnej, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych czy występowaniu przed sądami i urzędami.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż w związku z brakiem spełnienia wszystkich warunków określonych w przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku VAT usługi pomocy prawnej z urzędu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

W okresie od 1 maja 2004r. do 31 maja 2005 r. obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług adwokackich na zlecenie sądu powstawał na zasadach ogólnych określonych w art. 19 ust. 1, ust. 4 i ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl art. 19 ust. 4 ustawy jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W świetle art. 19 ust. 11 ustawy jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku zwraca uwagę, iż usługi pomocy prawnej z urzędu wykonywane przez Podatnika mają charakter ciągły, świadczone są nieprzerwanie od momentu ich zlecenia do chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądowego. Określenie momentu powstania obowiązku podatkowego wymaga zatem ustalenia kiedy usługę obrony z urzędu należy traktować za „wykonaną”. Przepisy prawa podatkowego nie precyzują jednak kiedy dokładnie następuje „wykonanie” usługi przez adwokata działającego na zlecenie sądu.

W świetle natomiast art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 z późn. zm.) koszty nieopłaconej przez klienta pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa, natomiast podstawą do dokonania wypłaty dla adwokata jest wyrok sądu, określający m.in. wysokość kosztów procesu, w tym koszty zasądzone dla adwokata.

Datą wykonania usługi adwokackiej do dnia 31 maja 2005r. była zatem data uprawomocnienia się orzeczenia sądowego, w którym określone jest wynagrodzenie za czynności adwokackie, również wówczas, gdy należność za wykonaną usługę nie została uregulowana tego dnia. Podstawą do naliczenia tego wynagrodzenia jest prawomocny wyrok sądu. Bez prawomocnego wyroku sądu nie jest możliwe ustalenie kwoty należnej z tytułu obrony z urzędu.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku wskazuje zatem, iż usługi adwokackie zlecone przez sąd przed dniem 1 maja 2004r., a zakończone prawomocnym orzeczeniem sądowym po tym dniu podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych określonych w ustawie o podatku od towarów i usług.

Jednocześnie Dyrektor tut. Izby zauważa, iż od dnia 1 czerwca 2005 r. zgodnie z brzmieniem § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 797), w przypadku świadczenia usług na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, której sądy te lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zleciły wykonanie określonych czynności związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Zatem od dnia 1 czerwca 2005r. obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług adwokackich na zlecenie sądu powstaje w momencie otrzymania całości lub części wynagrodzenia za świadczoną przez adwokata na zlecenie sądu usługę.

W złożonym zażaleniu Podatnik zwrócił również uwagę na sprzeczność stanowiska Naczelnika Urzędu Skarbowego w Człuchowie ze stanowiskiem Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku zawartym w informacji znak PI/005-917/04/CIP/01 z dnia 28 lipca 2004r. zamieszczonej na stronie internetowej Izby Skarbowej w Gdańsku.

Dyrektor tut. Izby wskazuje iż, mając na uwadze wymóg jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, w związku ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów wyrażonym w piśmie z dnia 3 marca 2005r. nr PP-812-1367/2004/AK/3963 PP oraz wiążącą interpretacją wydaną w trybie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, zawartą w piśmie Ministerstwa Finansów nr PP3-812-130/2005/AK864 z dnia 29 kwietnia 2005r. w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez adwokatów, biegłych sądowych i tłumaczy na zlecenie sądu lub prokuratury, dokonał zmiany informacji znak PI/005-917/04/CIP/01 z dnia 28 lipca 2004r., na którą powołuje się Wnioskujący, zajmując stanowisko tożsame z interpretacją dokonaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Człuchowie.

W świetle powyższego Naczelnik Urzędu Skarbowego w Człuchowie dokonał prawidłowej oceny stanowiska Wnioskującego w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego. Stąd – zgodnie z przepisem art. 14 b § 5 pkt 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku uznając, iż zażalenie Podatnika nie zasługuje na uwzględnienie orzekł jak w sentencji decyzji.