Wnioskiem z dnia 25 marca 2005 roku podatnik zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Chodzieży o interpretację prawa w zakresie ustalania wartości początkowej środka trwałego w oparciu o wycenę biegłego w celu dokonywania odpisów amortyzacyjnych stanowiących koszty uzyskania przychodu. Z przedstawionego stanu faktycznego wynikało, że w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej od 1997 roku polegającej na wyrobie, naprawie i sprzedaży ręcznej broni palnej oraz osprzętu myśliwskiego, będąc opodatkowanym ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych wybudował sposobem gospodarczym warsztat. Zdaniem podatnika miał prawo przechodząc na zasady ogólne w 2004 roku wartość początkową tego obiektu zgodnie z art. 22g ust.4 i ust.9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych ustalić w oparciu o wycenę biegłego, nie gromadził bowiem i nie przechowywał dowodów dokumentujących zakup wykorzystanych do budowy materiałów i usług a także większość prac wykonał sposobem gospodarczym, sam i przy udziale członków rodziny. Zasadnie również zdaniem podatnika wydatek związany z powołaniem biegłego rzeczoznawcy, zaliczył do kosztów uzyskania przychodu.

Naczelnik Urzędu Skarbowego Chodzieży postanowieniem z dnia 20 czerwca 2005 roku Nr PB415-5/05 stanowisko podatnika uznał za prawidłowe, uzasadniając, że ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne /Dz.U. Nr 144, poz.930 z późn.zm./ w art.15 ust.1 nakłada na podatników zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych obowiązek posiadania i przechowywania jedynie dowodów zakupu towarów, prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencji wyposażenia oraz, odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencji przychodów. Z tego też względu Naczelnik Urzędu Skarbowego w Chodzieży podzielił stanowisko podatnika, że nie mając możliwości ustalenia kosztu wytworzenia w sposób określony w art. 22g ust. 4 – wobec braku dowodów zakupu materiałów i usług do budowy warsztatu - zasadnie na podstawie art. 22g ust. 9 - ustalił wartość początkową wybudowanego obiektu w oparciu o wycenę biegłego a wydatek związany z powołaniem biegłego zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Chodzieży podatnik nie złożył zażalenia, zatem stało się ono ostateczne

Stosownie do art. 14b § 5 pkt 2 Ordynacji podatkowej organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia postanowienie, o którym mowa w art. 14a § 4 z urzędu, jeżeli postanowienie to rażąco narusza prawo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w tym także jeżeli niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po zapoznaniu się z pytaniem podatnika oraz z postanowieniem interpretacyjnym stwierdził, że w przedmiotowej sprawie wystąpiła przesłanka rażącego naruszenia prawa, gdyż w stanie prawnym nie budzącym wątpliwości co do jego zrozumienia postanowieniem zanegowano obowiązujące przepisy.

W przepisach prawa podatkowego przyjęto generalną zasadę, że faktycznie poniesione wydatki na nabycie środka trwałego są rozliczane sukcesywnie, w miarę jego zużywania się /art. 22 ust. 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm./. Zgodnie z treścią tego przepisu kosztem uzyskania przychodu są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami ustawy zawartymi w art. 22a-22o. Natomiast art. 22a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2004 roku stanowi, że amortyzacji podlegają z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2) maszyny, urządzenia i środki transportu,
3) inne przedmioty -o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art.23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.Z art. 22g ust. 1 w/wym. ustawy wynika zaś, że za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się:
1) w razie nabycia w drodze kupna – cenę ich nabycia,
2) w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia,
3) w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób – wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości,
4) w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej – ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu lub udziału, wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej, z dnia wniesienia wkładu.
Natomiast ust. 4 tegoż artykułu stanowi, że za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.

Z akt sprawy nie wynika kiedy obiekt został przyjęty do używania. Wiadomo tylko, jak długo trwała inwestycja tj. 2000-2001. Przy założeniu, że w 2001 roku wybudowany warsztat został oddany do używania, podatnik będąc opodatkowany w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zgodnie z art. 15 ust.1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne /Dz.U. Nr 144, poz.930 z późn. zm./ miał obowiązek prowadzenia wykazu środków trwałych. Zarówno rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne /Dz.U. Nr 161 poz.1078 z późn. zm./ jak i aktualnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych /Dz.U. Nr 219, poz. 1836 z późn. zm./ w zakresie ustalenia wartości początkowej odsyłały do unormowań wynikających z ustawy o podatku dochodowym. Integralną częścią wykazu środków trwałych są dokumenty będące podstawą prawidłowego ustalenia wartości początkowej. Podatnik będąc podmiotem gospodarczym, budując równocześnie budynek dla celów działalności gospodarczej był bezwzględnie zobligowany do gromadzenia dowodów dokumentujących wydatki poniesione na wytworzenie środka trwałego bez względu na formę opodatkowania. Sposoby ustalania wartości początkowej środków trwałych i ich dokumentowanie są uniwersalne bez względu na formę opodatkowania. Ponadto zauważa się, że w razie zmiany formy opodatkowania art. 22n ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów zakładając ewidencję środków trwałych uwzględniają w niej odpisy przypadające za okres opodatkowania w formie zryczałtowanego podatku dochodowego.

Konkludując stwierdza się, że w przedstawionym stanie faktycznym brak podstaw prawnych do ustalenia wartości początkowej wybudowanego przez podatnika warsztatu w oparciu o wycenę biegłego - art. 22g ust. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż był on wzniesiony w czasie prowadzenia przez podatnika działalności gospodarczej. Podatnik winien, zatem podjąć starania mające na celu zebranie dowodów dokumentujących poniesione koszty będące podstawą ustalenia wartości początkowej. Tylko odpisy amortyzacyjne od tak ustalonej wartości początkowej stanowią, bowiem koszty uzyskania przychodów.

W konsekwencji powyższego nie ma również możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków związanych z powołaniem biegłego zważywszy na brak związku przyczynowo-skutkowego o którym stanowi art. 22 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez podatnika oraz obowiazujący w dniu jej wydania stan prawny.