Stan faktyczny:

Podatnik – Spółka z o.o. – tworzy komputerowe programy diagnostyczne, służące do monitorowania rozległych sieci korporacyjnych i aplikacji działających w środowisku sieciowym przy wykorzystaniu zasobów Internetu. Podatnik współpracuje z amerykańską Spółką, której zadaniem jest poszukiwanie na rynku zagranicznym (USA lub Wspólnota Europejska) klientów zainteresowanych nabyciem licencji na korzystanie z programów oferowanych przez podatnika. Współpraca obu spółek przebiega w następujący sposób:

Spółka amerykańska znajduje klienta gotowego nabyć licencję na program komputerowy stworzony przez podatnika. Podatnik udziela Spółce amerykańskiej licencji na program komputerowy, za którą pobiera jednorazową opłatę licencyjną. Następnie Spółka amerykańska udziela klientowi sublicencji na ten sam program komputerowy.

W ramach licencji podatnik udziela bezpłatnej gwarancji na określony czas, w ramach której pracownicy Spółki dokonują u klienta (USA lub Wspólnota Europejska) instalacji programu lub jego ewentualnej naprawy

Ocena prawna stanu faktycznego:

W myśl art.5 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.535), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Natomiast poprzez wymienione powyżej odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju rozumie się – zgodnie z art.8 ust.1 cyt. wyżej ustawy – każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art.7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak zatem wynika z powyższego odpłatne świadczenie usług w formie udzielenia licencji, stanowiące przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych na terytorium kraju podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art.27 ust.1 ustawy o VAT, w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust.2-6 i art.28.

Przy czym, w myśl ust.3 i 4 powyższego przepisu, w sytuacji świadczenia usług sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, na rzecz:

1. osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, lub
2. podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę - miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

Zważając na powyższe, stwierdzić należy, że w przypadku gdy nabywcą licencji i sublicencji jest osoba prawna posiadająca siedzibę na terytorium państwa trzeciego – miejscem świadczenia nie będzie Polska, i wówczas usługa ta jako wykonana poza terytorium kraju nie podlega regulacjom zawartym w ustawie o VAT.

W myśl art.86 ust.8 pkt 1 wyżej cyt. ustawy o VAT - podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami;

Z powyższego wynika zatem, iż w przypadku gdy wykonanie usługi (udzielenia licencji) miałoby miejsce na terenie kraju, to podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji przysługiwałoby podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony na zasadach ogólnych. Jeżeli powyższa sytuacja miałaby zastosowanie do sytuacji podatnika, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur zakupu dotyczących świadczenia usług poza terytorium kraju.

Zgodnie z art.86 ust.10 pkt 1 cyt. wyżej ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny (...).

Jednocześnie w myśl art.87 ust.4 pkt 1 ustawy o VAT - na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową, kwota różnicy podatku podlegająca zwrotowi w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia ulega podwyższeniu, jeżeli podwyższenie tej kwoty jest uzasadnione kwotą podatku naliczonego, o której mowa w art.86 ust.8 pkt 1.

Na umotywowany wniosek – zgodnie z art.87 ust.5 – podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej przysługuje zwrot kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art.86 ust.8 pkt 1, w terminie określonym w ust.4.

Zatem, jeżeli podatnik oprócz usług wymienionych w zapytaniu świadczy w kraju inne czynności podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o VAT – będzie miał zastosowanie cytowany wyżej art.87 ust.4 pkt 2. Natomiast w sytuacji gdy podatnik wykonuje wyłącznie czynności niepodlegające ustawie o VAT, wówczas zastosowanie będzie miał przytoczony wyżej art.87 ust.5 ustawy o VAT.

Należy zauważyć, że obowiązek potwierdzenia przez podatnika wykonanych usług nakłada na niego art.106 ust.1 ustawy o VAT stanowiący, iż podatnicy, o których mowa w art.15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, (...).

Przy czym zgodnie z art.106 ust.2 – przepis ust.1 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów lub świadczenia usług, dokonywanych przez podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze.