INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 18 lipca 2012 r. (data wpływu 23 lipca 2012 r.), uzupełniony pismem z dnia 22 sierpnia 2012 r. (data wpływu 23 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu przez jednego z dwóch kredytobiorców – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 lipca 2012 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 22 sierpnia 2012 r. (data wpływu 23 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu przez jednego z dwóch kredytobiorców.

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 1 października 2009 r. Wnioskodawczyni wraz z ojcem zawarła z bankiem umowę kredytu budowlano-hipotecznego. W umowie tej obie osoby biorące kredyt zwane są łącznie „kredytobiorcą”. Umowa zawiera również zapis, że kredyt zostanie przeznaczony na budowę domu jednorodzinnego. Zabezpieczeniem spłaty kredytu była hipoteka zwykła i kaucyjna na wspomnianej nieruchomości, cesja praw z polisy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i zdarzeń losowych. W umowie odpowiedzialność za spłatę kredytu określona została jako solidarna, w związku z czym oboje kredytobiorcy, tj. Wnioskodawczyni i Jej ojciec zobowiązani byli do spłaty całości kredytu. Kredyt przeznaczony został na budowę domu jednorodzinnego, którego właścicielką jest Wnioskodawczyni. W maju 2012 r. kredyt został w całości spłacony przez ojca Wnioskodawczyni.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy spłata kredytu przez jednego z kredytobiorców (ojca Wnioskodawczyni) wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn u drugiego kredytobiorcy – Wnioskodawczyni...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zapłata rat kredytu, będącego kredytem wspólnym ojca i córki, przez ojca nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn u córki. Według Wnioskodawczyni ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje, że jej zakresem objęte jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych m.in. tytułem darowizny. Problematyka darowizny została natomiast uregulowana w art. 888 i następnych Kodeksu cywilnego. Darowiznę wyróżnia wśród innych czynności prawnych to, że ma ona na celu nieodpłatne przysporzenie obdarowanemu korzyści (wzbogacenia obdarowanego) kosztem majątku darczyńcy. Z użytego w art. 888 Kodeksu cywilnego zwrotu „darczyńca zobowiązuje się” wynika, że darczyńca odgrywa główna rolę w tej czynności prawnej, gdyż zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego. W opisanym stanie faktycznym, w ocenie Wnioskodawczyni, nie można twierdzić, że spłata rat kredytu przez Ojca dokonana na rzecz banku stanowi darowiznę na Jej rzecz w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego. Wyjaśnia, że kredyt zaciągnięty został przez dwie osoby – Ojca i Córkę, osoby te zobowiązane są do jego spłaty. Każda z nich uiszczając ratę spełnia obowiązek, o którym mowa w umowie kredytowej. Żaden z kredytobiorców nie dokonuje tym samym spełnienia świadczenia wobec drugiego kredytobiorcy pod tytułem darmym. Żaden z kredytobiorców tym bardziej nie dokonał względem drugiego spełnienia przyrzeczonego świadczenia, gdyż w niniejszym przypadku nie miało miejsce takie przyrzeczenie. W związku z powyższym Wnioskodawczyni uważa, że do spłat rat kredytu, o którym mowa we wniosku, nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w szczególności art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi więc w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. Koncentruje się on nie tyle na prawnym akcie obrotu, co na będącym jego następstwem wzbogaceniu podatnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni zawarła wspólnie z ojcem umowę kredytu budowlano – hipotecznego, z którego sfinansowana została budowa domu jednorodzinnego, którego właścicielką jest Wnioskodawczyni. Z umowy kredytowej wynikało, że do spłaty kredytu zobowiązani są oboje kredytobiorcy solidarnie. W maju 2012 r. ojciec Wnioskodawczyni dokonał spłaty przedmiotowego kredytu.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami) kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką możnaby mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.

Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami - lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadającą na niego część długu

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w przypadku spłaty całości zobowiązania wynikającego z zawartej umowy kredytu przez ojca Wnioskodawczyni, obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie. Czynność taka nie jest bowiem wymieniona w określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn art. 1, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zmianami) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Oznacza to, że jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Końcowo jedynie, odnosząc się do twierdzenia Wnioskodawczyni, jakoby spłata zadłużenia przez jednego z dłużników nie stanowiła darowizny w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego wyjaśnić należy, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Z istoty darowizny wynika, że należy ona do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Z powyższego wynika więc, że również zwolnienie z długu, o ile zostanie dokonane nieodpłatnie z zamiarem obdarowania (causa donandi) zwalnianego z długu dłużnika, może zostać uznane za darowiznę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. E. Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.