POSTANOWIENIE

Na podstawie art. 14 a § 4 w związku z art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, udzielając pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, w indywidualnej sprawie podatnika, przedstawionej w piśmie Nr Ref. MS-1/11072006 z dnia 11 lipca 2006 r. (z datą wpływu do tutejszego Urzędu w dniu 14 lipca 2006r.), uzupełnionego pismem Nr Ref. MS-1/16082006 z dnia 16 sierpnia 2006 r. (z datą wpływu do tutejszego Urzędu w dniu 18 sierpnia 2006 r.)

postanawia

uznać stanowisko Spółki w zakresie wyłączenia od opodatkowania kwoty odszkodowania i innych form wyrównania uszczerbku (rekompensaty) uzyskanych od sprawcy, do wysokości niedoborów niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (pytania oznaczonego numerem 4), za prawidłowe.

UZASADNIENIE

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka od początku swojej działalności (1992 r.) ma kasę, w której przechowuje fundusze pieniężne niezbędne do bieżącego zaopatrywania pracowników w zaliczki, jak również na inne bieżące rozliczenia. Od 1997 r. Spółka zatrudniała - na podstawie umowy o pracę - osobę odpowiedzialną za prowadzenie kasy, pieczę nad nią oraz sporządzanie niezbędnej dokumentacji finansowej w powyższym zakresie. Od 1997 r. osoba ta wypełniała powierzonej jej obowiązki, w szczególności sporządzała dokumenty inwentaryzacyjne kasy wymagane przez przepisy o rachunkowości, które stanowiły podstawę do uzgodnienia sald kasy oraz ujęcia ich w sprawozdaniach finansowych. Rokiem obrotowym i podatkowym Spółki jest rok kalendarzowy.

Podczas kontrolnej inwentaryzacji w czerwcu 2006 r. okazała się, iż w/w osoba dokonała w okresie obejmującym bliżej nieoznaczone lata oraz rok bieżący - przywłaszczenia z powierzonej jej kasy znacznej kwoty pieniężnej należącej do Spółki. Przywłaszczenie to było dokonywane przez cały powyższy okres poprzez regularne bezprawne wypłaty z kasy niewielkich kwot pieniężnych, nieobjętych jakimikolwiek zapisami w ewidencji kasowej oraz późniejsze fałszowanie (zawyżanie) przez tę osobę pozycji spisowych objętych protokołami inwentaryzacyjnymi w taki sposób, by uszczuplenie stanu kasy nie było ujawnione. Ostatecznie przywłaszczenie zostało ujawnione poprzez porównanie stanu kasy na dzień 23 czerwca 2006 r. według przeprowadzonego wówczas spisu z natury oraz stanu wynikającego z prowadzonej ewidencji księgowej.

Osoba ta przyznała się - na piśmie - do dokonanego uszczuplenia i zobowiązała się do jego zwrotu w bliżej nieokreślonym terminie.

W rezultacie ujawnienia przywłaszczenia:

- spisano nowy protokół inwentaryzacyjny na dzień 23 czerwca 2006 r., obejmujący uszczuplony, faktyczny stan kasy,

- kasjera winnego przywłaszczenia zwolniono dyscyplinarnie z pracy w trybie art. 52 kodeksu pracy,

- do prokuratury rejonowej w Warszawie skierowano zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z art. 284 kk (przywłaszczenie mienia) oraz art. 303 kk (fałszowanie dokumentacji księgowej i wyrządzenie tym szkody),

- w przygotowaniu do sądu powszechnego znajduje się - skierowany przeciwko kasjerowi - pozew o zapłatę

Aktualny protokół spisowy ujęto w księgach rachunkowych Spółki, na skutek czego sprawozdanie Spółki - dla celów rachunkowych - wykazało istotnie zmniejszony wynik finansowy.

Pismem Nr Ref. MS-1/16082006 z dnia 16 sierpnia 2006 r. (z datą wpływu do tutejszego Urzędu w dniu 18 sierpnia 2006 r.) Spółka uzupełniła wniosek o następujące informacje. Spółka stosowała w całym okresie funkcjonowania zasady prowadzenia i kontroli kasy, przyjęte zarówno w ustawie o rachunkowości, jak i zakładowym planie kont oraz przyjętej polityce rachunkowości, zgodnej z ustawą. Wykrycie niedoborów dopiero po upływie znacznego okresu było spowodowane uczestnictwem sprawcy w fałszowaniu dokumentów księgowych, co zostało objęte wnioskiem o ściganie. Spółka poinformowała, iż nie ubezpieczała środków pieniężnych od ryzyka ich utraty, gdyż nie było takiej potrzeby. Środki pieniężne były przywożone z banku do kasy Spółki w celach bieżących potrzeb i w kwotach nie wymagających konwojowania, zgodnie z przepisami o ochronie osób i mienia; wszystkie większe płatności, w szczególności uregulowane przepisami o obrocie bezgotówkowym, były regulowane przelewami bankowymi. W ramach ogólnej polityki Spółka nie ubezpieczała się od ryzyk swojej działalności gospodarczej ze względu na koszty takich ubezpieczeń, jak i brak prawnego obowiązku w tym zakresie. Ponadto w w/w piśmie Spółka uzupełniła wniosek poprzez postawienie dodatkowego pytania (oznaczonego w niniejszym postanowieniu numerem 4).

W związku z powyższym stanem faktycznym Spółka wnosi o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy strata w środkach pieniężnych wykazana powyżej może stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodów?

2. Czy łączna wysokość straty powinna zostać ujęta w łącznej wysokości w kosztach roku obrotowego ujawnienia przywłaszczenia (2006 r.), czy też w księgach poprzedniego roku obrotowego (2005 r.), jeżeli ujawnienie nastąpiło przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za 2005 r.?

3. Czy powyższy uszczerbek może być przyjęty do kosztów uzyskania przychodów tylko w kwocie faktycznego uszczerbku (kwoty faktycznie przywłaszczonej), czy też obejmuje również oprocentowanie przywłaszczonej kwoty - jako utraconych korzyści przez Spółkę, które by osiągnęła, gdyby kwotę tę posiadała? (dokładne wyliczenie kwot przywłaszczonych w poszczególnych dniach mogą być ustalone).

4. Czy w sytuacji, gdy niedobory opisane w przedmiotowym stanie faktycznym nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów - kwoty odszkodowań i innych form wyrównania uszczerbku (rekompensat) uzyskanych od sprawcy - podlegają wyłączeniu od opodatkowania do wysokości niezaliczonych do kosztów wspomnianych niedoborów?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1 - Ujawniona strata (niedobór) stanowi koszt uzyskania przychodów, o ile została ona prawidłowo udowodniona i udokumentowana, a powstanie straty nie zostało spowodowane przez Spółkę na skutek celowych jej działań lub niedbalstwa.

Ad. 2 - Koszty wynikające z tytułu poniesionych strat powinny być w całości zarachowane do kosztów roku podatkowego 2005, gdyż kradzież ujawniono w okresie przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za 2005 r. Zdaniem Spółki uznać należy, iż ujawnienie w 2006 r. kradzieży dokonywanej w sposób ciągły w latach ubiegłych i w roku bieżącym, a które to ujawnienie nastąpiło przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za 2005 r. - stanowi podstawę do zaksięgowania całości tej straty do kosztów uzyskania przychodów za rok obrotowy (podatkowy) 2005, bowiem strata bezwzględnie dotyczy tego roku i jest to najwcześniejszy rok, w którym stratę tę można ująć.

Ad. 3 - Koszty uzyskania przychodów w powyższym stanie faktycznym powinny objąć nie tylko trwale utracone kwoty (przywłaszczone), ale również utracone korzyści, jako faktyczny koszt ekonomiczny poniesiony przez Spółkę na skutek przywłaszczenia. W opinii Spółki kradzież powszechnie uważana jest za zdarzenie losowe i - o ile nie została wywołana przez podatnika - powinna skutkować możliwością zaliczenia poniesionych szkód do kosztów uzyskania przychodów.

Ad. 4 - Zdaniem Spółki, w przypadku gdy niedobory wywołane kradzieżą nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, to odszkodowania i inne rekompensaty uzyskane od sprawcy nie stanowią przychodów, do wysokości niedoborów nie stanowiących kosztów. Według Spółki przysporzenia takie stanowią jedynie wyrównanie uszczerbku majątkowego wyrządzonego Spółce, nie stanowią więc żadnego przysporzenia majątkowego rozumianego jako nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenie. Z chwilą wyrządzenia Spółce szkody przez sprawcę czynem przestępczym, powstaje po stronie sprawcy zobowiązanie do wyrównania szkody i w tym sensie odszkodowania lub rekompensaty ze strony sprawcy stanowią jedynie wykonanie tego zobowiązania. W opinii Spółki nawet gdyby uznać, iż otrzymane rekompensaty i odszkodowania stanowią przychody podlegające opodatkowaniu - należałoby tym samym uznać, iż niedobory stanowią koszty takich przychodów, gdyby bowiem nie została poniesiona szkoda, nie powstałoby roszczenie do jej naprawienia, a tym samym nie powstałby przychód. Wynik podatkowy tej operacji byłby taki sam, tj. zdarzenie kradzieży łącznie z naprawieniem szkody powstałej na skutek tej kradzieży byłoby neutralne podatkowo.

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego po zapoznaniu się z przedstawionymi okolicznościami, uznając stanowisko Spółki w zakresie wyłączenia od opodatkowania kwoty odszkodowania i innych form wyrównania uszczerbku (rekompensaty) uzyskanych od sprawcy, do wysokości niedoborów niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (pytania oznaczonego numerem 4) za prawidłowe, informuje, co następuje:

Jak wynika z przedmiotowego wniosku Spółka poniosła uszczerbek w środkach pieniężnych na skutek dokonania przez pracownika Spółki (kasjera) przywłaszczenia. Osoba ta przyznała się do dokonanego uszczuplenia i zobowiązała się do jego zwrotu. Ponadto sprawa została skierowana na drogę postępowania sądowego, w wyniku którego, w momencie udowodnienia pracownikowi dokonania przywłaszczenia mienia, uzyska ona wyrok zasądzający. Kwota uszczerbku wyrządzonego przez pracownika zostanie więc Spółce zwrócona.

Kwestie odpowiedzialności za czyny niedozwolone uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 415 w/w ustawy kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W przypadku natomiast wyrządzenia szkody przez pracownika zastosowanie znajdą przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) - dalej k.p. W sytuacji wyrządzenia przez pracownika szkody wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych po stronie pracodawcy powstaje możliwość dochodzenia jej naprawienia na zasadach określonych w dziale V Kodeksu pracy (art. 114 do 127 k.p.).

W związku ze stanowiskiem Naczelnika tutejszego organu podatkowego dotyczącym niezaliczenia, w przedstawionej we wniosku sytuacji, niedoboru wywołanego kradzieżą dokonaną przez pracownika Spółki w koszty uzyskania przychodów - kwota ewentualnego przysporzenia dokonanego przez byłego pracownika (kasjera) stanowiła będzie rozliczenie wewnętrzne Spółki z pracownikiem - zwrot (wyrównanie) uszczerbku majątkowego do wysokości poniesionego niedoboru z tytułu utraty środków pieniężnych należących do Spółki. Przysporzenie takie, dokonane przez pracownika na rzecz Spółki, nie będzie stanowiło więc przychodu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 Nr 54, poz. 654 ze zm.) - jako trwałego przyrostu aktywów podatnika, ale będzie jedynie wyrównaniem uszczerbku majątkowego wyrządzonego Spółce przez pracownika. Z chwilą bowiem wyrządzenia szkody po stronie pracownika Spółki (kasjera) powstało zobowiązanie do jej naprawienia.

Uwzględniając powyższe, w przedstawionej sytuacji, kwota odszkodowania i innych form wyrównania uszczerbku (rekompensat) uzyskana od sprawcy uszczerbku podlega wyłączeniu z przychodów podatkowych do wysokości dokonanego uszczerbku. Stanowisko Spółki dotyczące wyłączenia od opodatkowania kwoty rekompensat (wyrównania uszczerbku) do wysokości niedoborów niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (pytania oznaczonego numerem 4) jest więc prawidłowe.

Biorąc powyższe pod uwagę Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie postanowił jak w sentencji. W zakresie pytania oznaczonego numerem 1 dotyczącego zaliczenia w koszty uzyskania przychodu straty w środkach pieniężnych interpretacja zostanie udzielona odrębnym postanowieniem.