POSTANOWIENIE

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku, działając na podstawie art. 14a §1 i §4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), w sprawie koszty uzyskania przychodów – wierzytelności nieściągalne

stwierdza, że stanowisko przedstawione w tym wniosku jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

UZASADNIENIE

W przedmiocie działalności spółki akcyjnej znajduje się m.in. wytwarzanie, dystrybucja i przesył energii elektrycznej. Spółka z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług w ramach prowadzonej działalności posiada nieściągalne wierzytelności.

Spółka zgodnie z obowiązującymi przepisami dokonuje zarachowania przychodów związanych z prowadzoną działalnością, których faktycznie jeszcze nie otrzymała do przychodów należnych, natomiast w myśl art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 25 i 26a ustawy zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów podlegają wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy.

Na podstawie obowiązujących w Spółce regulacji uznanie wierzytelności za nieściągalne może nastąpić po wyczerpaniu wszelkich działań windykacyjnych, przewidzianych w wydanej w tym przedmiocie instrukcji. W ramach działań windykacyjnych stosuje się: monity i upomnienia, wezwania do zapłaty, monity telefoniczne, wstrzymanie, bądź ograniczenie dostarczania energii, inkasowanie należności bezpośrednio u klienta, zgłoszenie odbiorcy do rejestru dłużników niewypłacalnych, zabezpieczenia należności, porozumienia i ugody z dłużnikami, kompensaty, postępowanie sądowe i egzekucyjne, sprzedaż wierzytelności.

Rozpoczęcie windykacji należności w drodze postępowania sądowego następuje poprzez skierowanie przez Spółkę pozwu do sądu wraz z kompletem dokumentów. W przypadku, jeśli po zakończeniu postępowania sądowego dłużnik w dalszym ciągu nie reguluje swoich zobowiązań, Spółka - na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności - kieruje wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do właściwego komornika.

Egzekucja komornicza nie zawsze przynosi efekt w postaci wyegzekwowania spłaty zadłużenia. Zgodnie z art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego organ egzekucyjny umarza z urzędu w całości lub części postępowania w każdym przypadku, gdy oczywiste jest, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Najczęstszą przyczyną wydania przez właściwy organ egzekucyjny postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego jest bezskuteczność egzekucji komorniczej wobec braku majątku dłużnika. W postanowieniach wydanych w powyższym trybie komornicy sądowi powołują się również np. na niemożność ustalenia miejsca pobytu dłużnika. Spółka na podstawie wydanych przez właściwy organ egzekucyjny postanowień o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w trybie art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego i po uznaniu ich za odpowiadające stanowi faktycznemu dokonuje zaliczenia wierzytelności nieściągalnych do kosztów uzyskania przychodów.

Wątpliwości Podatnika budzi, czy wydane w trybie art. 824 § 1 pkt 3 ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) przez właściwy organ egzekucyjny postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec tego samego dłużnika jest dowodem dokumentującym nieściągalność pozostałych, odrębnych wierzytelności względem tego kontrahenta, w tym również tych, które nie zostały skierowane do egzekucji.

Zdaniem Podatnika wydane przez właściwy organ egzekucyjny postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w odniesieniu do jednej lub kilku wierzytelności posiadanych wobec tego samego dłużnika jest dowodem dokumentującym nieściągalność pozostałych, odrębnych wierzytelności względem tego samego kontrahenta, w tym również tych, które nie zostały skierowane do egzekucji.

Na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy z dnia 15.02.1992 r. nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 15.02.1992 r. za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

• postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
• postanowieniem sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, lub ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
• protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Aby udokumentować nieściągalność wierzytelności postanowieniem o nieściągalności, podatnik powinien wystąpić na drogę sądową celem wyegzekwowania długu. Po uzyskaniu orzeczenia zasadzającego wierzytelność oraz po jego uprawomocnieniu i nadaniu klauzuli wykonalności, konieczne jest skierowanie go na drogę postępowania egzekucyjnego.

Istotne znaczenie w kwestii udokumentowania nieściągalności wierzytelności ma stanowisko Ministerstwa Finansów zawarte w piśmie z dnia 03.11.1999 r., nr PB 3-20990IP-722-314/99, zgodnie z którym: „W przypadku, gdy podatnik wystąpi do organu postępowania egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność można uznać za nieściągalną. Dowodem zatem do uznania całej wierzytelności za koszty uzyskania przychodów będzie postanowienie o nieściągalności części tej wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego”.

W kontekście powołanych przepisów oraz przedstawionych wyjaśnień należy stwierdzić, iż podatnik obowiązany jest skierować na drogę sądową celem ich zasądzenia, wszystkie wierzytelności jakie posiada w stosunku do tego samego dłużnika, a które chce zaliczyć w koszty uzyskania przychodu jako wierzytelności nieściągalne. Z kolei do organu egzekucyjnego, w celu zmniejszenia kosztów egzekucyjnych, podatnik może wystąpić o egzekucję części ustalonej prawomocnym orzeczeniem sądu wierzytelności lub tylko jednej z wierzytelności zasądzonych prawomocnymi orzeczeniami sądu. Udokumentowanie, w przedstawiony wyżej sposób, nieściągalności części wierzytelności lub tylko jednej wierzytelności o najmniejszej wartości, pozwala na uznanie pozostałej części wierzytelności lub pozostałych wierzytelności jakie posiada podatnik w stosunku do tego samego dłużnika, za wierzytelności nieściągalne i zaliczenia ich w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Jak stwierdziło Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 19.06.1995 r., nr PO3-722-980/94 skoro wielkość wierzytelności wynika z prawomocnego orzeczenia sądu i ksiąg podatnika, dowodem do uznania za koszty uzyskania przychodów jest postanowienie o nieściągalności wierzytelności, niezależnie od kwoty wierzytelności, o egzekucję której wierzyciel wystąpił do organu egzekucyjnego”.

Mając powyższe na uwadze w ocenie tut. Organu podatkowego prawidłowe jest stanowisko Podatnika, iż wydane przez właściwy organ egzekucyjny postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w odniesieniu do jednej lub kilku wierzytelności posiadanych wobec tego samego dłużnika jest dowodem dokumentującym nieściągalność pozostałych, odrębnych wierzytelności względem tego samego kontrahenta, w tym również tych, które nie zostały skierowane do egzekucji, o ile są zasądzone przez Sąd.