INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana G. M., przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2007 r. (data wpływu 15 października 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 października 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W związku ze stwierdzeniem braków formalnych, pismem z dnia 12 grudnia 2007 r. nr ILPP1/443-316/07-2/KG Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia tego wniosku poprzez wskazanie, którego zdarzenia przyszłego dotyczy uiszczona kwota, bądź uzupełnienie opłaty o brakującą kwotę 75 zł.

Wezwanie prawidłowo doręczono w dniu 17 grudnia 2007 r., wniosek uzupełniono w dniu 17 grudnia 2007 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wskazał, że wraz z małżonką prowadzą samodzielnie, jako osoby fizyczne, dwie odrębne firmy. Do zakresu działalności gospodarczej Wnioskodawcy należą m.in. wynajem nieruchomości na własny rachunek oraz transport drogowy towarów pojazdami uniwersalnymi, opodatkowane podatkiem dochodowym wg 19% stawki liniowej.

Do zakresu działalności gospodarczej małżonki Wnioskodawcy należy transport drogowy towarów pojazdami uniwersalnymi, opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Wnioskodawca oraz jego małżonka są czynnymi podatnikami podatku VAT.

Żona Wnioskodawcy wykorzystuje w swojej działalności gospodarczej dwa samochody ciężarowe, od zakupu których odliczyła w całości podatek VAT. Samochody figurują w 100% w ewidencji środków trwałych, prowadzonej przez żonę Wnioskodawcy działalności gospodarczej.

Między małżonkami istnieje wspólność majątkowa.

Wnioskodawca rozważa kupno od żony jednego z samochodów ciężarowych albo kupno 50% udziału w samochodzie, bądź korzystanie z niego na podstawie umowy najmu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

• Czy pomimo istniejącej pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej, żona może sprzedać mężowi jeden z samochodów, bądź 50% udziału w tym samochodzie po cenie sprzedaży ustalonej na poziomie rynkowym...

• Czy w przypadku rezygnacji z opcji zakupu, Wnioskodawca może korzystać z samochodu żony na podstawie umowy najmu...

• Czy faktury dokumentujące sprzedaż albo wynajem samochodu pomiędzy firmami małżonków będą ważne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

• Czy za wartość początkową, będącą podstawą naliczania amortyzacji zakupionego od żony środka trwałego, mąż będzie mógł przyjąć wartość netto wynikającą z faktury zakupu...

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy podatkowe nie uwzględniają specyfiki ustroju wspólności majątkowej między małżonkami. Wątpliwość powstała w związku z faktem, iż przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się m.in. do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy (art. 2 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wnioskodawca uważa, że zasada autonomii prawa podatkowego oraz względy celowościowe przemawiają za przyjęciem stanowiska, że do czynności dokonywanych przez małżonków w ramach majątku wspólnego nie mają zastosowania ww. przepisy. Zdaniem Wnioskodawcy oznaczałoby to, że wynajmowanie, bądź sprzedaż składników majątku między małżonkami skutkuje powstaniem przychodu u jednego z małżonków. U drugiego zaś powstanie koszt uzyskania przychodów bądź możliwość przyjęcia wartości wynikającej z faktury VAT za wartość początkową środka trwałego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosunki majątkowe między małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9 poz. 59 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Listę przedmiotów majątkowych stanowiących odrębny majątek każdego z małżonków zawiera art. 33 w/w ustawy. Zatem, jeśli samochód został nabyty w czasie trwania wspólności ustawowej i nie stanowi odrębnego majątku danego małżonka, stanowi on dorobek małżonków bez względu na to czy został zakupiony na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z małżonków, czy też dla celów prywatnych. Nie ma również znaczenia na którego z małżonków został wystawiony dowód zakupu oraz dokonana rejestracja.

Zawieranie z małżonką umowy kupna - sprzedaży, czy też umowy najmu samochodu, nabytego w czasie trwania małżeństwa ze wspólnych środków jest bezprzedmiotowe, bowiem przedmiot ten stanowi wspólność ustawową małżeńską (łączną).

W związku z tym, iż wykorzystywane środki trwałe objęte są wspólnością majątkową małżeńską, to zgodnie z art. 43 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z treścią art. 206 i 207 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli, natomiast pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Zatem współmałżonkowie posiadający prawo do rzeczy na zasadzie wspólności majątkowej mają równe prawo korzystania z rzeczy wspólnej oraz obowiązek dbania o nią.

Przedmioty nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ponadto przepisy podatku dochodowego od osób fizycznych dopuszczają formę współwłasności majątku współmałżonków wykorzystujących składnik majątku w odrębnie prowadzonej działalności gospodarczej i określają sposób ustalenia ich wartości początkowej.

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

W myśl treści art. 22 ust. 8 ww. ustawy kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23.

Stosownie do treści art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty,

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Przepis art. 22g ust. 1 cyt. ustawy określa, iż za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się:

1. w razie nabycia w drodze kupna - cenę ich nabycia,

1a) w razie częściowo odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia powiększoną o wartość przychodu, określonego w art. 11 ust. 2b,
2. w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia,
3. w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości,
4. w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu lub udziału, wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej, z dnia wniesienia wkładu,
5. w razie otrzymania w związku z likwidacją osoby prawnej, z zastrzeżeniem ust. 14b, ustaloną przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.

Natomiast treść art. 22g ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa, że w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku; zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Mając zatem na uwadze ww. przepisy, jeśli Wnioskodawca oraz jego małżonka prowadzą odrębnie pozarolniczą działalność gospodarczą, a na prawach majątkowej wspólności ustawowej małżonkowie są właścicielami samochodu ciężarowego wykorzystywanego przez oboje małżonków na cele związane z prowadzonymi przez nich oddzielnymi firmami, to każdy z nich ma prawo do zaliczania w koszty swych działalności odpisów amortyzacyjnych – pod warunkiem wprowadzenia tego samochodu do ewidencji środków trwałych, proporcjonalnie do posiadanego udziału, tj. po 50%.

W sytuacji, gdy jeden z małżonków zaprzestał wykorzystywania danego środka trwałego do celów własnej działalności gospodarczej, brak jest podstaw do dokonywania przez niego dalszych odpisów amortyzacyjnych, stąd dany składnik winien być wykreślony z ewidencji środków trwałych. Ten sam składnik może być przejęty przez drugiego małżonka na potrzeby jego działalności gospodarczej. W sytuacji, gdy jeden z małżonków przejmie do swojej działalności środek trwały wykorzystywany wcześniej w działalności współmałżonka następuje kontynuacja amortyzacji, podobnie jak ma to miejsce w przypadku zmiany działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków, o czym stanowi art. 22g ust. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem małżonek przejmując środek trwały z działalności współmałżonka powinien uznać za wartość początkową środka trwałego w ewidencji prowadzonej przez siebie wartość początkową określoną w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez drugiego małżonka, kontynuować metodę amortyzacyjną przyjętą przez drugiego małżonka i uwzględnić dotychczasową wysokość odpisów amortyzacyjnych. Powyższe znajduje odzwierciedlenie w art. 22h ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odpisy amortyzacyjne dokonywane przez jednego z małżonków mają bezpośredni wpływ na wysokość dochodu osiągniętego z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, który to dochód jest dochodem wspólnym małżonków. Nie jest więc uzasadnione powtórne zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów tego samego wydatku, poniesionego ze wspólnego majątku małżonków, tym razem w działalności drugiego małżonka (z której dochód również będzie dochodem wspólnym). Nie jest możliwa dwukrotna (200%) amortyzacja tego samego środka trwałego w sytuacji, gdy podjęcie działalności przez drugiego małżonka zostało odroczone w czasie.

W przypadku oddania środka trwałego stanowiącego współwłasność małżonków, amortyzowanego przez jednego z małżonków, do używania drugiemu małżonkowi na podstawie umowy najmu (na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej) nie jest możliwe jednoczesne zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów całości odpisów amortyzacyjnych i remontów przez jednego z małżonków i kosztów najmu przez drugiego.

Jeżeli środek trwały stanowi współwłasność małżonków, każdy z nich ma prawo wykorzystywać go dla potrzeb prowadzonej przez siebie odrębnie działalności gospodarczej i zaliczać w ciężar kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do posiadanego udziału we współwłasności, bez potrzeby sporządzania pomiędzy małżonkami umowy najmu (dzierżawy).

Z przedstawionego stanu prawnego w kontekście stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę wynika zatem, że drugi z małżonków ma prawo amortyzować składniki majątku bez potrzeby ich odkupowania (stanowią one bowiem jego współwłasność), które uprzednio były wprowadzone do ewidencji (wykazu) u pierwszego z małżonków. Dokonując odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej takich środków trwałych, ustalonej w wysokości określonej w ewidencji pierwszego małżonka - drugi z małżonków uwzględnia dotychczasową wysokość odpisów oraz kontynuuje metodę amortyzacji przyjętą przez pierwszego.

Przekazanie samochodu z działalności gospodarczej jednego z małżonków do działalności gospodarczej drugiego z małżonków nie spowoduje przychodu po stronie małżonka przekazującego środek trwały, gdyż jako małżeństwo oboje małżonkowie są współwłaścicielami przedmiotowego samochodu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnośnie zawartych we wniosku pytań dotyczących podatku od towarów i usług wydana została w dniu 15 stycznia 2008 r., odrębna interpretacja indywidualna nr ILPP1/443-316/07-4/KG.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.