INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Uczelni przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2007 r. (data wpływu 27 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy kaucja pobierana w celu zabezpieczenia ewentualnych roszczeń z tytułu odszkodowań, kar umownych, odsetek, stanowi obrót opodatkowany oraz czy kwota pobrana początkowo jako kaucja, w momencie zaliczenia jej na wniosek kontrahenta na poczet należności wynikających z umowy (czynszu) stanowi zaliczkę opodatkowaną podatkiem - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 listopada 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy kaucja pobierana w celu zabezpieczenia ewentualnych roszczeń z tytułu odszkodowań, kar umownych, odsetek, stanowi obrót opodatkowany oraz czy kwota pobrana początkowo jako kaucja, w momencie zaliczenia jej na wniosek kontrahenta na poczet należności wynikających z umowy (czynszu) stanowi zaliczkę opodatkowaną podatkiem.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Uczelnia zawiera z kontrahentami umowy na najem pomieszczeń. W celu zabezpieczenia ewentualnych roszczeń (z tytułu odszkodowań, kar umownych, odsetek) umowa zawiera klauzulę dotyczącą wpłaty kaucji, na przykład w wysokości wielokrotności czynszu. W przypadku rozwiązania umowy, Uczelnia może zaliczyć część kaucji na poczet odszkodowań, kar umownych itp. i zwrócić kontrahentowi pozostałą kwotę. Kontrahent może też wystąpić z wnioskiem o zaliczenie kaucji (w całości lub części) na poczet należności za świadczoną usługę najmu, wówczas Uczelnia wystawi fakturę VAT i opodatkuje podatkiem od towarów i usług kwotę stanowiącą zaliczkę na przyszłe zobowiązania kontrahenta z tytułu czynszu. Podatek z zafakturowanego obrotu Uczelnia odprowadzi w miesiącu, w którym została wystawiona faktura VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kaucja pobierana w celu zabezpieczenia ewentualnych roszczeń z tytułu odszkodowań, kar umownych, odsetek, stanowi obrót opodatkowany podatkiem od towarów i usług oraz czy kwota pobrana początkowo jako kaucja, w momencie zaliczenia jej na wniosek kontrahenta na poczet należności wynikających z umowy (czynszu) stanowi zaliczkę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy pobranie kaucji zwracanej (po potrąceniu ewentualnych roszczeń z tytułu odsetek lub odszkodowań) kontrahentowi, nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług i nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Dopiero w momencie, gdy kaucja zostanie zaliczona na poczet przyszłej należności za usługę, należy ją traktować jako formę zaliczki i wówczas będzie miał zastosowanie art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nakazujący podatnikowi wystawienie faktury. Obowiązek podatkowy powstanie z chwilą podjęcia decyzji, w sprawie zaliczenia kwoty otrzymanej pierwotnie jako kaucja zwrotna na poczet należności z tytułu czynszu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W myśl art. 29 ust. 2 ww. ustawy, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze.

Z przepisu art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11 ww. ustawy).

W przypadku świadczenia na terytorium kraju miedzy innymi usług najmu, zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Przez umowę najmu, zgodnie z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzeczy do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Przepisy podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług nie zawierają definicji kaucji. Zgodnie ze znaczeniem słownikowym „kaucja” jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

Natomiast „zaliczka” jest to część należności wypłacana z góry na poczet należności, „zadatek” to suma pieniędzy dawana przy zawieraniu umowy w celu zapewnienia jej wykonania (zaliczka na poczet należności), „przedpłata” to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, a „rata” to część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie.

Z przytoczonych wyżej definicji: zaliczki, zadatku, przedpłaty i raty wynika, iż wiążą się one z przekazaniem kontrahentowi środków pieniężnych do jego dyspozycji.

Cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może ona zostać wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku, tj. w razie niedopełnienia zobowiązania. Zabezpieczenie wykonania umowy, poprzez ustanowienie kaucji ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający, co oznacza, iż ustanowiona jest ona na wypadek, gdyby strona umowy, która złożyła kaucję nie wywiązała się z niej. Wówczas druga strona umowy może zaspokoić się ze złożonej kaucji.

Co do zasady kaucja, nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi po zrealizowaniu warunków umowy. Nie jest to otrzymanie części należności, a zatem nie można uznać jej ani za zaliczkę, ani za zadatek, ani tym bardziej za przedpłatę lub ratę.

Z przedstawionego we wniosku opisu wynika, iż w przypadku rozwiązania umowy, Uczelnia może zaliczyć część kaucji na poczet odszkodowań, kar umownych, odsetek, a pozostałą kwotę zwróci kontrahentowi.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż pobrana kaucja będąca zabezpieczeniem wykonania umowy najmu, która jest zwracana kontrahentowi w całości lub w części, po ewentualnym potrąceniu kwot pobranych jako odszkodowania, kary, odsetki (w celu zabezpieczenia ewentualnej utraty należności od najemcy) – nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług i nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego opisu wynika również, iż kontrahent może wystąpić z wnioskiem o zaliczenie kaucji (w całości lub części) na poczet należności za świadczoną usługę najmu. W tym przypadku, kaucja zostanie (na wniosek najemcy) zaliczona przez Uczelnię na poczet przyszłego zobowiązania dotyczącego czynszu za najem.

Jeżeli kaucja wpłacona celem zabezpieczenia wykonania umowy najmu, zostaje zaliczona na poczet niezapłaconego czynszu, wówczas stanowi ona zapłatę za usługę najmu i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem w opisanej sytuacji, otrzymane - zaliczone na podstawie wniosku najemcy, środki pieniężne należy traktować jako zaliczkę na poczet przyszłych należności, stanowiącą obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 i 2 ww. ustawy.

Obowiązek podatkowy w odniesieniu do najmu, należy ustalić zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy. Z przepisu tego wynika, iż powstaje on z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z zadysponowaniem przez najemcę poprzez złożenie wniosku, części kwoty kaucji tytułem zapłaty przyszłego zobowiązania.

A zatem kaucja zaliczona przez Uczelnię (na wniosek najemcy) na poczet przyszłego zobowiązania stanowi zapłatę podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w momencie jej otrzymania, tj. w momencie zamiany (zaliczenia) kaucji na przyszłe zobowiązanie. Kaucja zgodnie z dyspozycją najemcy (w tym momencie) staje się zaliczką i z tą datą należy wystawić fakturę zgodnie z przepisem art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, oraz § 14 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.